پرسش:
این صحت داره که هفتم صفر روز شهادت امام حسن مجتبی(علیه السلام) است و به دلیل آنکه در زمان قاجار به علت تقارن بین تولد ناصرالدین شاه و شهادت امام حسن (علیه السلام)، زمان شهادت را همزمان با شهادت حضرت محمد(صلی الله علیه و آله) یعنی 28 صفر اعلام کردند؟
پاسخ:
با توجه به اینکه در منابع بسیار قدیمی تر از دوران حکومت قاجاریه،تاریخ 28 صفر بعنوان یکی از اقوال معروف و مشهور برای شهادت امام حسن مجتبی(علیه السلام) ذکر شده است،قطعاً این مطلب که در دوران قاجار روز 28 صفر بعنوان روز شهادت امام حسن مجتبی(علیه السلام) مطرح شده است،قابل قبول نخواهد بود.
روز شهادت نیز در منابع شیعی متفاوت نقل شده است: بسیاری همچون شیخ مفید(1)(درگذشته 413ق) و شیخ طوسی(2) (درگذشته 460ق) و طبرسی(3) (درگذشته 548ق) و ابن شهرآشوب(4) (درگذشته 588ق)، روز ۲۸ صفر را ذکر کرده‌اند. در مقابل، شهید اول (درگذشته ۷۸۶ق) روز ۷ صفر(5) و کلینی روز آخر صفر را ذکر کرده است.(6) «یدالله مقدسی» با تحقیق در مورد سند اقوال مختلف، قول ۲۸ صفر را معتبر دانسته است.(7)
پی نوشتها:
1. شیخ مفید، مسار الشیعة فی مختصر تواریخ الشریعة، تحقیق مهدی نجف، قم، الموتمر العالمی لالفیه الشیخ المفید، بی تا. ۴۶-۴۷.
2. طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسه فقه الشیعة، ۱۴۱۱ ق. ج۲، ص۷۹۰.
3. طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الورى باعلام الهدی، قم، آل البیت، ۱۴۱۷ق. ج۱، ص۴۰۳.
4. ابن شهر آشوب، المناقب، قم، علامه، ۱۳۷۹ق. ج۴، ص۲۹.
5. شهید اول، محمد بن مكى، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، قم، انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین، دوم، ۱۴۱۷ق. ج۲، ص۷.
6. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، اسلامیة، دوم، ۱۳۶۲ش. ج۱، ص۴۶۱.
7. مقدسی، یدالله، «بررسی و نقد گزارش های تاریخ شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام»، تاریخ الاسلام، سال یازدهم، پاییز و زمستان ۱۳۸۹ق. ص۱۰۹-۱۱۰.