سؤال:
با توجه به تأثیر ناراحتی های روحی بر انجام وظایف دینی و رابطه با خداوند، چگونه است که در ادعیه ای که از امامان معصوم (علیهم السلام) به ما رسیده، دعاهای مستقیم و قابل توجهی را در دوری و رفع آن نمی بینیم؟
آیا می توان اختلالات روانی همچون اضطراب، وسواس، افسردگی را که خارج از کنترل و اراده شخص بوده و تحت فشار محیط و تربیت نادرست صورت پذیرفته است، مجوزی برای لغزش ها و انتخاب های اشتباه انسان قلمداد نمود؟
پاسخ:
ائمه اطهار (علیهم السلام) در دعاهای متعددی در صدد برطرف کردن مشکلات روحی انسان بر آمده اند؛ زیرا تمامی مشکلات روحی ما ریشه در اشتباهات و گناهان و لغزش ها و عدم آگاهی و شناخت ما نسبت به پروردگار و اسرار نظام هستی و غفلت از خود شناسی و خود سازی دارد و در ادعیه فراوانی همچون دعای کمیل، دعای ابوحمژه ثمالی، دعای عدیله، دعای سحر، دعای خمس عشر، مناجات شعبانیه و تمامی دعاهای صحیفه سجادیه همواره سعی بر از بین رفتن این ریشه های ناکامی ها و محو شدن آثار دنیوی و اخرویشان که از جمله آنها ناراحتی های روحی است، شده است. خصوص آن که برطرف شدن تمامی مشکلات روحی و روانی ما در گرو وصال محبوب حقیقی و اتصال به منبع کرامت خداوندی است. مگر نه این است که در دعاهای بسیاری خاضعانه در پیشگاه الهی طلب این وصال و اتصال شده است.
در دعای ابوحمزه، در فراز «سَيدي اِلَيكَ رَغْبَتي وَاِلَيكَ رَهْبَتي وَاِلَيكَ تَاْميلي وَقَدْ ساقَني اِلَيكَ اَمَلي وَعَلَيكَ يا واحِدي عَكَفَتْ هِمَّتي وَفيـما عِنْدَكَ انْبَسَطَتْ رَغْبَتي وَلَكَ خالِصُ رَجآئي وَخَوْفي وَبِكَ اَنَسَتْ مَحَبَّتي وَاِلَيكَ اَلْقَيتُ بِيدي وَبِحَبْلِ طاعَتِكَ مَدَدْتُ رَهْبَتي [يا] مَوْلاي بِذِكْرِكَ عاشَ قَلْبي وَبِمُناجاتِكَ بَرَّدْتُ اَ لَمَ الْخَوْفِ عَنّي فَيا مَوْلاي وَيا مُؤَمَّلي وَيا مُنْتَهي سُؤلي فَرّق بَيني وَبَينَ ذَنْبِي الْمانِعِ لي مِنْ لُزُومِ طاعَتِكَ فَاِنَّما اَسْألُكَ لِقَديمِ الرَّجآءِ فيكَ وَعَظيمِ الطَّمَعِ مِنْكَ الَّذي اَوْجَبْتَهُ عَلي نَفْسِكَ مِنَ الرَّاْفَةِ وَالرَّحْمَةِ»
آمده است: آقای من اشتياق من به سوي تو است و هراسم از تو است و آرزو و اميدم به سوي تو است و آرزويم مرا به سوي تو كشانده و همتم اي خدای يگانه من به درگاه تو نشيمن كرده و در آن چه پيش تو است (جامه) شوقم (دامن) گسترده و اميد خالص و ترسم تنها از تو است و به تو محبتم انس گرفته و دست به جانب تو انداخته‌ام و به ريسمان اطاعت تو بند كردم ترسم را ای مولاي من به ياد تو دلم زنده است و به راز و نياز تو سوزش ترسم را تسكين بخشم.
اختلال های روانی، مجوز اشتباه نیست
اگر چه محیط خانواده و حالات پدر و مادر تأثیر به سزایی در روحیات فرزند داشته و برخی از القائات خانواده می تواند در پیدایش شک و تردید و وسوسه و اضطراب و افسردگی فرزند تأثیر بسیاری داشته باشد ولی حتی برای این چنین فرزندی راه مجاهده و ریاضت نفسانی برای تغییر اولویتها وجود دارد. چنین نیست که عوامل بیرونی چون شرایط خانوادگی و محیطی علت تامه برای شکل گرفتن روحیات و مشکلات درونی فرزند باشند اگرچه علت اعدادی و کمک کننده هستند؛ ولی چون راه برای تغییر حالات و اندیشه ها با استفاده از شؤون دیگر نظام عالم برای فرزند فراهم است و فرزند می تواند با انتخاب دوستان و اساتید و کتب و محیط آموزشی سالم به تصحیح افکار و خلقیات درونی خود بپردازند هیچ گاه نمی توانیم به جبر و ناگزیر بودن فرزند نسبت به حالات خود قائل شویم. و چون راه برای طرحی نو در انداختن فراهم است، دعاهایی که برخی از آنها ذکر شد می تواند برای رفع وساوس شیطانی و محو اضطرابات نفسانی که حاصل دوری از خداوند رحمان و رحیم است بسیار مفید واقع گردد.
دیدگاه جدیدی بگذارید