پرسش:
دختر دانش آموزی در مدرسه درس می خواند که 13 سال دارد و در کلاس هفتم مشغول به تحصیل است. در پرونده اش ذکرشده که به اختلال اوتیسم مبتلا است. اما رفتارهای تکراری ندارد. به حرف زدنِ دو نفره خیلی علاقه دارد و در این مواقع پُر حرف است. با تشویق هر کاری انجام می دهد. نه کم هوش است و نه باهوش. در دروس حفظی، مطالب را بدون غلط و به سرعت حفظ می کند. اما در دروس تحلیلی مانند: ریاضیّات مشکل دارد؛ در حدّی که جمع اعداد را با انگشتانش هم نمی تواند انجام دهد. والدینش اصرار دارند که دخترشان کم هوش است و توقّعی از او ندارند و احساس بدی نسبت به دخترشان دارند. به نظرتان این دختر چه مشکلی دارد و چطور باید با والدینش حرف زد تا تشویق شوند مشکل دخترشان را حلّ کنند؟
پاسخ:
به نظر می رسد این دخترخانم به اوتیسم مبتلا نیست. در نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانشناختی (DSM-5) به دو دسته ملاک اصلی در اختلال طیف اوتیسم تصریح شده است:
- کمبودهای مداوم در ارتباط اجتماعی و تعامل اجتماعی در موقعیت های متعدد
- الگوهای رفتار، تمایلات یا فعالیت های محدود و تکراری(1).
با این حساب، به نظر می رسد این دخترخانم به اختلال طیف اوتیسم مبتلا نمی باشد. شاید مشکل او ریاضی پریشی(2) است.
برای حلّ مشکل این دانش آموز، ابتدا باید تشخیص افتراقی انجام شود که این دخترخانم چه مشکلی دارد. در مرحله بعد باید ارزیابی تشخیصی در سه محور زیر انجام شود:
محور1: ارزیابی پیشرفت تحصیلی
محور2: ارزیابیِ جامعِ هوشبهر (IQ)
محور3: ارزیابی بافت ارتباطی و اجتماعی خانواده
برای تشویق پدر و مادر این دانش آموز به پیگیری جهت حلّ مشکل دخترشان، به آنها بگویید:
خیلی خوب است که برای برطرف کردن مشکل دخترتان تلاش می کنید. درست است که دخترتان در ریاضی مشکل دارد؛ اما در درس های حفظ کردنی خیلی خوب عمل می کند. شما نباید مشکل را خیلی بزرگ جلوه دهید. دخترتان می تواند مهارت های لازم برای زندگی را یاد بگیرد تا بتواند بدون کمک دیگران روی پای خود بایستد. فکر نکنید فرزندتان نمی تواند هیچ چیزی یاد بگیرد. شما می توانید با کمک افراد متخصّص در زمینه مشکلات یادگیری، مطالب زیادی به دخترتان بیاموزید. فقط باید در این راه نااُمید نشوید. نباید مشکلِ دخترتان در ریاضی را بیش از حدّ بزرگ کنید. بهِ جای فکرکردن به مشکلات و غصّه خوردن، روی توانایی ها و استعدادهای دخترتان تمرکز کنید. باید سعی کنید نیمه پُرِ لیوان را ببینید. اگر با کمک افراد متخصّص بتوانید استعدادهای دخترتان را شناسایی و پرورش دهید، بزرگ ترین کمک را به خود و دخترتان کرده اید. افراد زیادی در دنیا مشکلاتی دارند. بعضی از آنها مشکلات شان خیلی بیشتر از دختر شما است. اما با قدرتِ اراده توانسته اند محدودیت ها را پشت سر گذارند و بسیار بیشتر از افراد سالم به جامعه خود خدمت کنند. خدا را شکر دختر شما بدن سالمی دارد و در درس های حفظ کردنی موفق است. افرادی هستند که با وجود معلولیّت جسمی، به موفقیّت های چشمگیری رسیده اند.
پی نوشت:
1: هالجین. ریچارد پی، کراس ویتبورن. سوزان، آسیب شناسی روانی، ج یک، ص 200، (2014)، ترجمه یحیی سیدمحمدی،1394، نشر روان
2: dyscalculia
http://www.askdin.com/showthread.php?t=64262&p=1015056&viewfull=1#post10...