آیا صفویه دوران نشر خرافات بوده است؟

پرسش:
آیا صفویه دوران نشر خرافات بوده است؟ ایا قبل از صفویه نیز خرافاتی بوده است؟ آیا صفویه کار مثبتی هم داشته است؟

پاسخ:
افزودن خرافات به مذهب چه در تشیع و چه در تسنن در طول تاریخ دیده می شود و انحصار به زمان صفویه در شیعه یا حکومت خاصی در اهل سنت ندارد. اگر چند مورد در زمان صفویه پیدا کردیم نمی توانیم نتیجه بگیریم که خرافات از زمان صفویه وارد تشیع شده است.
برخی از روضه ها مثل عروسی حضرت قاسم در کربلا(1) حضور حضرت لیلا در کربلا، داستان شهربانو و پناهنده شدن ایشان به کوهی در ری(2)، اصل مقبره شهربانو در ری(3) و از این قبیل داستانها که از تحریفات عاشورا به شمار می آید پیش از صفویه جعل شده است.

نیز قدمگاه های موجود در ایران و دیگر کشورهای اسلامی انحصار به زمان صفویه ندارد.بسیاری از قدمگاه ها چه در شیعه و چه در اهل سنت و چه در ادیان دیگر از امور خرافی هستند.به گفته ناصرخسرو که در قرن چهارم می زیسته در شهر بصره ۱۳ قدمگاه منسوب به حضرت علی(علیه السلام) وجود داشته است(4) در ایران نیز قدمگاه های وجود دارد که به قبل از صفویه بر می گردد از جمله قدمگاهی در صالح آباد کاشان است که تاریخ کتیبه آن ۷۱۱ق است(5)

البته منظور ما این نیست که تمام این قدمگاهها خرافی باشند اما برخی از اینها نمی تواند جای پای ائمه اطهار باشد. مثلا می دانیم که به جز امام رضا علیه السلام هیچکدام از ائمه علیهم به ایران نیامده اند چطور می شود جای پای حضرت علی علیه السلام در کاشان باشد.
اگر چه در زمان صفویه نکات منفی دیده می شود اما نمی توان نکات مثبت آن را نادیده گرفت. صفویه با دعوت علمای "جبل عامل" به ایران از جمله شیخ بهائی و پدرشان مسبب حضور علمای بزرگ در ایران شده و این بزرگواران خدمات بسیاری انجام دادند. صفویه در دوران حکومت خود تشیع را مذهب رسمی ایران اعلام کردند. البته آمادگی اجتماعی ایرانیان برای قبول تشیع با سالها یا قرنها پیش از صفویه بر می گردد اما این صفویه بودند که مذهب رسمی ایران را شیعه اثنی عشریه اعلام کردند. (6)
بنابراین انحصار خرافات در زمان صفویه ادعایی به دور از واقعیت است اگر چه در این زمان نیز خرافاتی دیده می شود و نیز در حکومت صفویه نکات مثبت و منفی دیده می شود.



منابع:
1.روضه الشهداء، کاشفی، نوید اسلام، قم، 1382ش، چاپ سوم، ص۴۰۱
2.شهیدی، سید جعفر، زندگانی علی بن الحسین، تهران، دفتر نشر فرهنگ، ۱۳۶۵، ص ۲۷
3. همان
۲۴۳
4.ناصرخسرو، سفرنامه، چاپ محمد دبیرسیاقی، تهران، ۱۳۶۳ش، ص۱۵۶-۱۵۷؛
5. داتسون، آلیور، سفال زرین‌فام ایرانی، ترجمه شکوه ذاکری، تهران، ۱۳۸۲ش، ص۲۰۰-۲۰۳.
6.جعفریان، رسول، صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه،‌ ۱۳۸۹، ج۱، ص۲۱

http://www.askdin.com/showthread.php?t=60875&p=972744&viewfull=1#post972744