پرسش:
آیا در کتب اهل سنت آمده که امام علی (ع) تا 6 ماه پس از پیامبر(ص) بیعت نکرد؟ نظر خود حضرت علی(ع) در مورد این بیعت چیست؟
پاسخ:
در مورد بیعت حضرت علی (علیه السلام) با ابوبکر اختلاف فراوان است. شیخ مفید قائل است اصلا چنین بیعتی صورت نگرفته است. ایشان می فرماید:اتفاق نظر همه [دانشمندان] اين است كه بيعت امير مؤمنان (عليه السلام) با ابوبكر به تأخير افتاد (يعني در روز سقيفه اين اتفاق نيفتاد).
برخي كمترين زمان بيعت ايشان را سه روز [پس از ماجراي سقيفه] مطرح كرده اند. عده اي ميگويند: بيعت علي(عليه السلام) بعد از وفات فاطمه(عليها السلام) بود. برخي نيز مي گويند: چهل روز بعد بيعت كرد. گروهي ديگر مي گويند: شش ماه طول كشيد.
نظر محققان شيعه و عقيده حق اين است كه امير مؤمنان علي بن ابي طالب ( عليه السلام)هرگز با ابوبكر بيعت نكرد. آنها اتفاق نظر دارند كه بيعت علي (عليه السلام ) با ابوبكر از همان روز "سقيفه" به تأخير افتاد. سپس در خصوص بيعت ايشان بعد از اين زمان، اختلاف كرده اند. كه [به نظر شیخ مفید] امير مؤمنان (عليهالسلام )با ابوبكر بيعت نكرده است. (1)
اما اهل سنت؛ بیعت را قطعی در نظر گرفته اند. بلاذری قائل است امام علی (عليه السلام ) پس از رحلت حضرت زهرا(عليها السلام) با ابابکر بیعت نمود.(2)از طرفى بنا به نقل اهل سنّت شهادت حضرت زهرا (عليها السلام) شش ماه بعد از رحلت رسول خدا (صلى اللّه عليه وآله) بوده است،
بلاذری همچنین می گوید: «بعد از وفات پیامبر(ص) که تعدادی از قبایل عرب مرتد شدند؛ عثمان به نزد علی(عليه السلام ) آمد و گفت: ای پسر عمو! تا تو بیعت نکنی کسی به جنگ این دشمنان نمی رود؛ پیوسته چنین با علی (عليه السلام ) تکلم می کرد تا بالاخره علی (عليه السلام ) با ابوبکر بیعت کرد.»(3)
سید محسن امین از این روایات نتیجه گرفته حضرت علی (علیه السالم) شش ماه بعد و پس از شهادت فاطمه(سلام الله علیها) بیعت كرد. بعضی اخبار دلالت دارد ؛بنی هاشم هم بعد از شش ماه بیعت كردند، و بعضی دلالت دارد كه بنی هاشم در همان اوّل كار بیعت كردند ؛ولی علی(علیه السلام) شش ماه بعد بیعت نمود. دلالت اكثر روایات و نتیجه تحقیق علما بر این است كه حضرت پس از رحلت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) بیعت نمود؛ یعنی شش ماه بعد.
بنابراین كه حضرت فاطمه(سلام الله علیها) شش ماه بعد از رسول خدا(صلی الله علیه واله) زنده بود، یا دو ماه و نیم بعد (بنابراین كه دو ماه و نیم بعد از پدر بزرگوارش زنده بود).(4)
حضرت علی (علیه السلام) در پاسخ به نامه معاویه که جریان بیعت آن حضرت را بر ایشان خرده گرفته بود فرمودند:
وقلت : إني كنت أقاد كما يقاد الجمل المخشوش حتى أبايع ، ولعمر الله ، لقد أردت أن تذم فمدحت ، وأن تفضح فافتضحت ، وما على المسلم من غضاضة في أن يكون مظلوما ما لم يكن شاكا في دينه ، ولا مرتابا بيقينه ، وهذه حجتي إلى غيرك قصدها. (5)
در نامه ي خود نوشته بودي که من بسان شتر سرکش براي بيعت سوق داده شدم. به خدا سوگند خواستي از من انتقاد کني، ولي در واقع مرا ستايش کردي، و خواستي مرا رسوا کني، اما خود را رسوا کردي، هرگز بر مسلمان ايرادي نيست که مظلوم واقع شود. تا هنگامى كه در دين خود ترديد نداشته ، و در يقين خود شك ننمايد.
از این کلام مشخص می شود که حضرت علی (علیه السلام) بیعت با ابوبکر را پذیرفته اند اما آن را اجباری دانسته اند نه از روی میل و رغبت.
بنا براین اصل بیعت ایشان با خلفای زمان مورد تردید است و برخی از گزارش های اهل سنت بیعت را پس از شش ما عنوان نموده اند.
منابع:
1. الشريف المرتضى، الفصول المختارة، چاپ: دوم، سال چاپ: 1414 - 1993، ناشر: دار المفيد للطباعة والنشر والتوزيع، بيروت، لبنان، ص 56 به بعد.
2.بلاذرى، انساب الاشراف، ج 2، ص 270، مکتبة البحوث و الدراسات فی دارالفکر، 1420.
3.انساب الاشراف ج1، ص587
4.سید محسن امین، اعیان الشیعه، ج۱۱، ص ۳۲۵
5. ابن حمدون، محمد بن الحسن بن محمد بن علي (متوفاى 608هـ)، التذكرة الحمدونية، ج 7، ص 166، تحقيق: إحسان عباس، بكر عباس، ناشر:دار صادر - بيروت،، الطبعة: الأولى، 1996م؛ إبن أبي‌الحديد المدائني المعتزلي، ابوحامد عز الدين بن هبة الله بن محمد بن محمد (متوفاى655 هـ)، شرح نهج البلاغة، ج 15، ص 106، تحقيق محمد عبد الكريم النمري، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت / لبنان، الطبعة: الأولى، 1418هـ - 1998م.
http://www.askdin.com/showthread.php?t=57323&p=905999&viewfull=1#post905999