آیا میتوان در این دنیا عدالت را به صورت کامل اجرا کرد؟

پرسش:
با توجه به نظام حقوقی ما که یک نظام دینی است بفرمایید اگر دو نفر جرم مشابهی مرتکب شوند و جرم یکی اثبات شده و مجازات شود و دیگری جرمش اثبات نشده و مجازات نشود، آیا عدالت برقرار شده است؟ به نظر میرسد در حق آن شخص مجازات شده ظلم صورت گرفته است. بنابراین اگر از حسابرسی در آخرت بگذریم به نظر در این دنیا هرگز عدالت برقرار نخواهد شد، آیا این درست است؟
 

پاسخ:
برای پاسخ به این سوال باید نکاتی عرض کنیم:

نکته اول:
عدالت در نظام حقوقی یعنی تعیین مجازات متناسب با جرم؛ بنابراین اگر اسلام توانسته باشد مجازاتی متناسب با جرائم تعیین کرده باشد یک نظام حقوقی عادلانه ترسیم کرده است، اجرای این نظام یک بحث دیگر است؛ مثلا اینکه اسلام ضمن شرط و شروط متعدد حکم به قطع دست سارق کرده است یک حرف است، اینکه حالا قاضی باید چگونه تشخیص بدهد یک حرف دیگر، اگر دومی امکان پذیر نبود خللی به اولی که اصل نظام حقوقی است وارد نمی شود.

بنابراین ولو آنکه پیاده کردن نظام حقوقی اسلامی به صورت کامل در اجرا ممکن نباشد، اما این مشکل، گریبان اصل آن قانون را نگرفته و حقانیت آن را زیر سوال نمی برد.
همچنین به خاطر اینکه برخی از جرائم اثبات نمیشود سیستم قضایی به بی عدالتی متهم نمیشود، چون توصیف کردن کسی به بی عدالتی زمانی است که آگاهانه از اجرای عدلالت سر باز زنند، اما اینکه گاهی کشف جرائم ممکن نیست را بی عدالتی حقوقی نمی توان نامید.

نکته دوم:
اجرای عدالت یک مقوله نسبی است، یعنی ما باید بر اجرای هر چه بیشتر آن تلاش کنیم، و این را قبول داریم که اجرا کردن 100 درصد عدالت از عهده ما بر نمی آید، چون تشخیص همه جرائم کار دشوار و گاهی غیر ممکن است به گونه ای که علم غیب می خواهد، چون اگر کسی از دیگری دزدی کرد و هیچگونه ردی از خود به جای نگذاشت خب نمیشود جرم او را اثبات کرد تا سپس متناسب با این جرم، مجازاتش کنیم.

به همین خاطر بسیاری از مجرمین تبرئه می شوند، و چاره ای هم از آن نیست، چون قاضی علم غیب ندارد، فقط باید از روی قرائن و شواهد حکم کند؛ این مختص به نظام حقوقی اسلامی هم نیست، در تمام دنیا اگرچه مجازات ها و قوانین حقوقی ممکن است متفاوت باشد، اما در این تفاوتی وجود ندارد که مجرمین را از روی شواهد ومدارک تشخیص می دهند، طبیعتا بسیاری از مجرمین به خاطر فقدان شاهد و مدارک کافی تبرئه می شوند.

اصلا یکی از فلسفه های وجودی آخرت همین است که حتی اگر برترین و درست کار ترین قاضیان به قضاوت بنشینند و طبق برترین احکام و نظام حقوقی حکم کنند باز هم همه انسان ها به حقشان نخواهند رسید و عدالت 100 درصدی برپا نخواهد شد، به همین خاطر باید قیامتی هم باشد تا آنچه که از نگاه قاضیان مخفی مانده است رسیدگی شود.

نکته سوم:
نکته دیگر این که اگر دو نفر جرمی را مرتکب شدند و اولی گیر افتاد و مجازات شد، اما دومی جرمش اثبات نشد و آزاد شد این را نمی توان بی عدالتی در حق مجرم اولی دانست و معتقد شد که در حق او ظلم و بی عدالتی شده است، چون مجازات مجرم دوم یا عدم مجازات او فرقی به حال اولی نمی کند، اولی به خاطر جرم خودش مجازات شده است و این مجازات در حق او کاملا عادلانه بوده است.

نکته چهارم:
نکته پایانی اینکه طبق برخی روایات امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) نیز همچون حضرت داود(علیه السلام) پس از ظهور برای قضاوت از علم غیبشان بهره می برند:
«الْقَائِمِ فَإِذَا قَامَ قَضَى بَيْنَ النَّاسِ بِعِلْمِهِ كَقَضَاءِ دَاوُدَ ع‏»؛ هنگامی که قائم(علیه السلام) قیام کند مانند حضرت داود(علیه السلام) طبق علم خودش بین مردم قضاوت خواهد کرد.(1)
طبق این روایات عدالت مد نظر شما ممکن است در زمان پس از ظهور محقق شود.

پی نوشت ها:
1. کلینی، محمد، الكافي، دار الكتب الإسلامية، تهران، چاپ چهارم، 1407ق، ج1، ص509.

http://www.askdin.com/showthread.php?t=63900&p=1000945&viewfull=1#post10...