پرسش:
آیا امامان و علما متقدم در طول تاریخ تشیع اقدام به حمایت از یگ گروه یا کشور غیر شیعه امامی کردند؟در صورت مثبت بودن جواب،پس چرا امروزه نظام جمهوری اسلامی ایران تبعیض قائل شده و به مسلمانان کشوری مثل میانمار هیچ کمکی نمی کند؟
پاسخ:
در مورد سیره ائمه(علیهم السلام) در این مورد خاص باید دقت داشته باشیم که ائمه(علیهم السلام) عملا نقشی در حکومت و اعمال قدرت در مسائل حکومتی نداشتند.از میان ائمه(علیهم السلام) فقط امام علی(علیه السلام) برای مدتی حدود پنج سال حکومت کردند که این مدت هم عملا صرف سه جنگ داخلی ای شد که توسط ناکثین و قاسطین و مارقین بر علیه حکومت مشروع و قانونی آن حضرت شکل گرفته بود.بقیه ائمه(علیهم السلام) هم هیچ قدرت و نیرو و نقشی در اعمال حکومت نداشتند.پس نباید در عمل شاهد حضور آن بزرگواران در نبردهایی که بین حکومت اسلامی با دشمنان غیر مسلمان اتفاق می افتاد،باشیم.
ائمه(علیهم السلام) در دوران حیاتشان در بدترین شرایط زندگی می کردند و دستگاه حاکم به شدت از حضور آن حضرات و ایفای نقش آنها در مسائل اجتماعی ممانعت می کرد.دستگاه حکومت چه بنی امیه و چه بنی عباس شدیدترین نظارت و کنترل را نسبت به ائمه(علیهم السلام) و رفت و آمدهای شیعیان با بزرگواران انجام می دادند و بارها به بهانه رسیدن اخباری مبنی بر رسیدن اموال قابل توجه به دست آن حضرات،دستور به بررسی و تفتیش محل سکونت آن بزرگواران می نمودند که بیان نمونه های این نوع برخورد در این مجال نمی گنجد.
پس اصلاً نباید انتظار حضور یا کمک مالی ائمه(علیهم السلام) به دستگاه حکومت را برای مقابله با حمله دولتهای غیر مسلمان داشته باشیم.چرا که :
اولاً بیت المال و تمام سرمایه های سرزمین های اسلامی در اختیار خلیفه بوده است.
ثانیاً بخاطر شدت عمل خلفا بر علیه ائمه(علیهم السلام) و شیعیان،تعداد شیعیان در اقلیت بوده است.
ثالثاً خود دستگاه خلافت به شدت از حضور ائمه(علیهم السلام) و شیعیان در مسائل حکومتی و اجتماعی ممانعت می کردند.
رابعاً علاوه بر موارد فوق،در زمان حیات ائمه(علیهم السلام) هیچ جنگی که اصل و اساس اسلام و حکومت اسلامی را با خطر جدی مواجه کرده باشد،سراغ نداریم.
منتهی دلایل فراوانی از فرمایشات معصومین(صلوات الله علیهم) داریم مبنی بر اینکه هرگاه مسلمانان یا حکومت اسلامی و حتی غیر مسلمانان مورد ظلم و تجاوز قرار گرفتند،بر همه مسلمانان واجب و لازم است که از مسلمانان مورد تهاجم و حکومت اسلامی دفاع و حمایت کنند.در سیره علمای شیعه هم که قطعا و یقیناً برگرفته از تعالیم متعالی معصومین(علیهم السلام) است نمونه هایی داریم که هنگام تهاجم حکومتهای غیر مسلمان به حکومتهای اسلامی غیر شیعه،آن بزرگواران فتوای جهاد در دفاع از حکومت اسلامی غیر شیعه داده اند.
در ادامه ابتدا به چند نمونه از توصیه های معصومین(علیهم السلام) و سپس سیره عملی علمای شیعه اشاره خواهیم کرد:
روایات مربوط به لزوم حمایت از مسلمانان مورد تهاجم و ظلم قرار گرفته:
- در حدیثی از پیامبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: «مَنْ سَمِعَ رَجُلاً یُنادى یا لَلْمُسْلِمینْ فَلَمْ یُجِبْهُ فَلَیْسَ بِمُسْلِم»(1)؛ (هر کس صداى مظلومى را بشنود که از مسلمانان کمک مى طلبد، و به کمک او نشتابد مسلمان نیست).
این روایت نیز عام است و شامل غیر مسلمانان نیز مى شود. بنابراین، طبق روایت فوق هر کس نداى مظلومیّت مظلومى را بشنود، و استغاثه اش به گوش او برسد، و توانایى یارى رساندن به او را داشته باشد، و به یاریش نشتابد مسلمان نیست.بنابراین وقتی طبق عمومیت این روایت دفاع از مظلوم غیر مسلمان ،بر مسلمانان لازم است،قطعا و یقیناً به طریق اولی دفاع از مسلمانی که مظلوم واقع شده و مورد تهاجم بیگانگان قرار گرفته بر ما لازم و واجب خواهد بود و این موضوع محدود به منطقه جغرافیایی خاصی هم نمی شود.
این موضوع در مورد مسلمانان آنقدر مهم می باشد که در کتاب شریف کافی بابی داریم تحت عنوان « الاهتمام بأمور المسلمين و النصيحة لهم و نفعهم».
- امام على(علیه السلام) خطاب به دو فرزند بزرگوارش امام حسن و حسین(علیهما السلام) فرمود: «کُونا لِظّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً»(2)؛ دشمن ظالم و یار و کمک کار مظلوم باشید.
در این روایت نیز سخنى از مسلمانان نیست، بنابراین، دفاع از مظلوم وظیفه هر مسلمانى است؛ هر چند مظلوم، غیر مسلمان باشد.حال اگر مظلوم مسلمان باشد که بطریق اولی بر همه مسلمانان بخصوص شیعیان که پیرو واقعی معصومین(علیهم السلام) هستیم لازم و واجب است از آن مسلمانی که مورد ظلم قرار گرفته است دفاع کنیم.
- نمونه دیگر دعای امام سجاد(علیه السلام) برای مرزبانان است(دعای 27 صحیفه سجادیه).با اینکه آنها نیروهای دستگاه ظالم اموی بودند و امویان دشمنان جنایتکار و ظالمی برای اهل بیت و شیعان بودند.ولی چون آنها در حال دفاع از جامعه و حکومت اسلامی در مقابل حملات احتمالی غیر مسلمانان بودند،امام سجاد(علیه السلام) برای آنها مستقلا دعا می کنند.
بنابراین بر اساس روایات که فقط به چند نمونه اشاره کردیم،حمایت از کسانی که مظلوم واقع شده و از طرف قدتهای ظالم و زورگو مورد تهاجم قرار گرفته اند،بر همه مسلمانان لازم و واجب است و این دفاع و حمایت هم محدود به زمان و محدوده جغرافیایی خاصی نمی باشد.
اما سیره عملی علمای شیعه:
مهمترین و بارزترین نمونه عینی و واقعی حمایت و دفاع تمام قد علمای بزرگ شیعه از یک دولت و حکومت مسلمان غیر شیعی در مقابل هجوم بیگانگان،فتوای جهاد علمای شیعه در دفاع از حکومت عثمانی در مقابل حمله انگلیس در جریان جنگ جهانی اول می باشد.با اینکه دولت عثمانی معمولا با شیعیان برخورد متعصبانه داشت.
از باب نمونه متن فتوای علمای شیعی مقیم کاظمین را بیان می کنیم:
بسم‌الله الرحمن الرحيم
اي مردم مسلمان! امروز دولت اسلامي عثماني تنها دولت مدافع از حوزه مسلمين است. او در ابتدا خود را بي‌طرف اعلام كرده، تمامي نيروهاي خود را براي حفظ مرزهاي مسلمين و جلوگيري از تجاوز دول درگير در هنگام ضرورت آماده ساخت. به درستي كه روس و انگليس و فرانسه جنگ را بدون هيچ‌گونه سابقه و علتي بر او اعلان كردند و روس‌ها با ناوگان دريايي به مرزهاي زميني او تعرض كردند كه به ياري خداوند به وسيله نيروهاي موجود دفع گرديد و در دريا و زمين بر آنها فائق آمد. در سايه خداوند، در آينده نيز بر آنها غلبه خواهد كرد. نتيجه اين جنگ گرايش مسلمين به سوي ذلت يا شرف و يا به سوي مرگ يا حيات است. بدون شك جنگ طولاني خواهد بود و ميدان‌هاي نبرد به تدريج توسعه مي‌يابد... در اين زمان دولت به قدرت زياد نيازمند است تا به وسيله آن بتواند دشمن خدا و دين را بترساند و مرزهاي مسلمين را حفظ نمايد. پس امروز واجب شرعي و ديني بر هر فرد مسلمان به خصوص كساني كه در آن حدود ساكن هستند و يا در مجاورت آنها قرار دارند، كه دست مساعدت و همكاري را به سوي آن دراز بكنند.
نکته مهمتر و قابل توجه این است که حتی برخی از فقها فرزندان خودشان را هم به جهاد فرستادند.
در سامراء «آيت‌الله محمدتقي شيرازي» يكي از علماي برجسته عالم تشيع، فتاوي متعددي بر ضد انگليس صادر كرد. او همچنين فرزند خود شيخ‌محمدرضا را به نيابت از خود به كاظمين فرستاد تا به صف مجاهدان بپيوندد.
فرزندان برخی از علما هم در جنگ بر علیه انگلیس در دفاع از حکومت سنی مذهب عثمانی به شهادت رسیدند.سيدمحمد طباطبايي فرزند ارشد آيت‌الله سيدكاظم طباطبايي كه به عنوان يك مجاهد، همپاي علما و كاروان‌هاي داوطلب در جاي جاي جبهه‌هاي نبرد حضور فعال داشت، با تكيه بر فتواي پدر نقش بسزايي در تهييج و تحريك عشاير داشت و با توزيع اعلاميه‌ها و حكم جهاد در جبهه‌ها بر حضور پدر در آنجا تأكيد مي‌كرد. او در نهايت در راه دفاع از مصالح اسلام و مسلمين به شهادت رسيد.
برای مطالعه در مورد دفاع علمای شیعه از حکومتهای اسلامی در مقابل بیگانگان مطالعه کتب زیر را توصیه می کنیم:
- رجبي، محمدحسن، رسايل و فتاوي جهادي .
- سلمان الجبوري، كامل، السيدمحمدكاظم‌اليزدي سيرته و اضواء علي مرجعيته.
اما در مورد تبعیض در کمک به مسلمانان:
قطعاً در دفاع و حمایت از مظلومان بخصوص مسلمانان مورد ظلم قرار گرفته،هیچگونه تبعیضی وجود ندارد و نباید داشته باشد.اما باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم که نوع کمک و حمایت و میزان آن بستگی به شرایطی دارد.
نظام مقدس جمهوری اسلام در مورد برخی کشورها می تواند کمک مالی و نظامی و بهداشتی و ... انجام دهد و در مورد برخی کشورها بخاطر مسائل مختلف امکان چنین حمایتی وجود ندارد.وقتی حکومتی به شدت با ارسال هرگونه کمک به مردم تحت ظلم در کشورش مخالفت می کند و هیچ مسیری هم برای رساندن کمک ها به مردم تحت ستم وجود ندارد،طبیعتاً کشور اسلامی ایران نمی تواند آنگونه که لازم است انجام وظیفه کند.
ضمن آنکه عدم اطلاع ما از کمکهای صورت گرفته،دلیل بر عدم کمک به کشوری مانند میانمار نمی باشد.مناسب است برخی از کمکها و اقدامات در مورد مردم مظلوم میانمار را ذکر کنیم:
- اختصاص ۱۰ میلیارد ریال کمک به آوارگان مسلمان و مظلوم میانمار در پی نامه‌ی رئیس و نماینده‌ی ولی‌فقیه در جمعیت هلال احمر به رهبر معظم انقلاب اسلامی درخصوص شرایط وخیم مسلمانان روهینگیا در اثر حوادث فاجعه‌آمیز میانمار، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مبلغ ۱۰ میلیارد ریال به‌عنوان کمک به آوارگان مظلوم و بی‌پناه میانمار اختصاص دادند.
- سپاه پاسداران در بیانیه‌ای ضمن اعلام آمادگی برای هرگونه مشارکت در کمک به آوارگان میانماری تأکید کرد که پشتیبانی از مسلمانان مظلوم میانمار مسئولیت تاریخی و اجتناب‌ناپذیر همه ملل و جوامع است.
- رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام هم در بیانیه ای کشتار مسلمانان مظلوم میانمار را محکوم کرد . آیت الله هاشمی شاهرودی در این بیانیه آورده : کشتار وسیع و وحشیانه مسلمانان مظلوم میانمار در میان سکوت مرگبار مدعیان حقوق انسان ؛ جهان اسلام را عزادار و انسانیت را سرافکنده کرده است . نایب رئیس مجلس خبرگان رهبری در این بیانیه از دولتهای اسلامی هم خواسته با تلاش مجدانه در راستای توقف این جنایت غیر انسانی و احقاق حقوق مردم مظلوم میانمار اقدام کنند .
- روسای جمهور ، مجلس و قوه قضائیه بطور جداگانه کشتار مسلمانان روهینگیایی در میامنار را محکوم و بر لزوم توقف هرچه سریعتر این جنایت تاکید کردند .
- آیات عظام صافی گلپایگانی ، مکارم شیرازی و سبحانی در پیام هایی جنایات وحشیانه علیه مسلمانان میانمار را محکوم کردند .
- ورود جمهوری اسلامی ایران به صحنه میانمار موجب شد، سازمان ملل کمک های انسان دوستانه خود به آوارگان و خانواده های جان باختگان میانماری را افزایش دهد و مهمتر اینکه تهران از طریق رایزنی با همسایگان میانمار تلاش کرد به پناهندگان مسلمان میانماری اجازه ورود دهند تا از خطر مرگ و کشتار رهایی یابند.
اما نکته مهمی که معمولا بخاطر برخی انگیزه ها و غلبه احساسات در افراد مورد غفلت قرار می گیرد این است که: مسئله‌ی فلسطین و اشغال سرزمین‌های فلسطین توسط رژیم غاصب، با شرایط مسلمین در تمامی دنیا متفاوت است. اسرائیل پایگاه نظامی آمریکا (صهیونیسم بین‌الملل) در منطقه می‌باشد که در پی تحقق شعار «از نیل تا فرات» است. قصد نهایی آمریکا از وجود و تقویت اسرائیل، ایجاد خاورمیانه‌ی جدید [که ایران هم جزء آن است] به محوریت و سرپرستی اسرائیل است و به اذعان خودشان، بزرگ‌ترین و قوی‌ترین دشمن و دغدغه‌ی اسرائیل، نه تنها در منطقه، بلکه در تمامی جهان، جمهوری اسلامی ایران به رهبری ولایت و حمایت مردم است. حال به غیر وظیفه‌ی دینی، اگر فقط به صرف نگاه سیاسی و ضرورت دفاع از کشور توجه کنیم، آیا باید ایران نهایت سعی خود را در مهار رژیم اشغالگر بنماید یا خیر؟ این همان موضعی است که آمریکا، انگلیس و صهیونیسم بین‌الملل با آن مخالفند و وابستگان داخلی آنها نیز در با دامن زدن به «جنگ روانی یا همان جنگ نرم» مترصد تضعیف آن هستند.
پی نوشتها:
1. الكافي، كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، محقق / مصحح: غفارى، على اكبر، آخوندى، محمد، دار الكتب الإسلامية، تهران، 1407 قمری، چاپ: چهارم، ج 2، ص 164.
2. نهج البلاغة، شريف الرضى، محمد بن حسين، محقق / مصحح: صبحي صالح، هجرت، قم، 1414 قمری، چاپ: اول، ص 421، (نامه 47).
http://www.askdin.com/showthread.php?t=63807&p=1001994&viewfull=1#post10...