پرسش:
من حدود چند ماهی است گرفتار وسواس و اضطراب شده ام و بیشتر نسبت به نجاست مایع منی وسواس پیدا کردم، برای درمان باید چکار کنم؟
پاسخ:
معیار پاکی و نجاست در اسلام
اساساً در شرع مقدس تأکید شده که فقط از نجاست یقینی اجتناب کنیم و اجتناب از نجاست احتمالی و جایی که پاکی و نجسی چیزی معلوم نیست، نه تنها لازم نیست؛ بلکه اگر باعث ابتلا به وسواس و تشدید آن گردد، جایز نیست. وظیفه شرعی شما این است که از نجاست یقینی اجتناب کنید، هرآنچه به چشم خودتان واقعاً دیدید که نجس شده و می توانید برای نجس بودن آن قسم جلاله بخورید، نجس است، مابقی چیزها حتی اگر احتمال زیاد بدهید که نجس شده، پاک خواهند بود و شما باید نسبت به وسوسه های شیطانی که شما را به وارسی، آب کشیدن و وسواس فرا می خواند مقابله کنید و با بی اعتنایی و بی توجهی اجازه ندهید بیماری وسواس تان تشدید شوید و زندگی تان مختل گردد.
مؤثرترين دارو در درمان وسواس
همه علما و مَراجع معظّم تقلید نیز بر اساس آموزه‌های دینی و تعالیم اسلامی، بهترين و مؤثرترين دارو را برای درمان وسواس و مقابله با وسوسه‌های شیطانی که شما را به دقت و وارسی بیشتر می کشاند «بي‌اعتنايي و بی‌تفاوتی» ذکر می‌کنند. حتي آنها بر این باورند که گاهی لازم است فرد وسواس، عملي را كه انجام داده (به هر حالتي كه بوده) بنا را بر صحت بگذارد و یا بیش از آنچه در رساله های عملیه نوشته شده است و عرف مردم انجام می دهند، عملی را انجام ندهد تا به تدريج از چنين مخمصه اي بيرون آيد و بیماری او بهبود پذیرد. به هر حال، براي علاج و درمان وسواسي راهي به جز «بي اعتنايي» مؤثر نخواهد بود.(1)
درمان وسواس
روانشناسان در مراحل ابتدایی بیماری وسواس، همانند علما و مراجع تقلید توصیه می کنند که فرد وسواس نسبت به پیام های وسواسی «بی اعتنا و بی توجه» باشد، اما اگر بیماری وسواسی شدت یابد در این صورت، لازم است برای درمان آن از مداخلات پزشکی و روان درمانی استفاده شود و حتی برای مدتی فرد وسواس برای کاهش وسواس خود تحت نظر روانپزشک به مصرف دارو روی بیاورد. توجه داشته باشيد، اگر بیماری وسواس شدت گرفته باشد در این صورت، بهترين درمان‌ها، درمان مضاعف «دارو درماني» و «روان‌درماني» است و آن با مراجعه حضوري به روانپزشک و روانشناس و تشخيص نوع و شدت آن محقق مي گردد و با خود درماني و تعلل، کاري نمي توان از پيش برد. اين را بدانيد در مواردي در درمان وسواس نيازمند جلسات متعدد روان درماني و گاهي نياز به دارو درماني داريم؛ چرا که در برخي مواقع وقتي غلظت سروتونين خون كم مي شود که در نتیجه آن، فرد دچار افکار و حالات وسواسي مي شود. روانپزشك با تجويز دارو سطح سروتونين را در خون افزايش مي دهد و يا در مواردي که اضطراب فرد بسيار بالا مي باشد و يا از برخي از اختلالات حاد ديگر رنج مي برد، نياز به دارو درماني احساس مي شود و اين باعث درمان و بهبود وسواسي فرد مي گردد و يا زمينه را براي روان درماني و به کارگيري بقيه راهکارهاي درماني مساعد مي کند.
از این رو توصیه می شود با مراجعه حضوری به مراکز مشاوره‌ای و خدمات روانشناختی معتبر و گفتگو با مشاوران و روانشناسان باتجربه اقدامات لازم را در این خصوص انجام دهید.
وسواس و شیطان رجیم
اساساً کسي که در کارهاي عبادي يا غير عبادي حتي در امور اجتماعي و فردي خارج از حدّ اعتدال و متعارف باشد، وسواسي است و آن يک حالت خطرناکي است که از تسلّط قوه خيال بر انسان پيدا مي‌شود و به جاي اينکه عقل او را استخدام کند، قوه خيال او را استخدام مي‌کند و وقتي چنين شد شيطان مسلّط بر او مي‌شود و به واسطه آن حالت، او را نابود مي‌کند و دنيا و آخرت او را تباه مي‌کند؛ لذا عقلاً و شرعاً لازم است با بي‌تفاوتي و نشنيدن حرف شيطان و پشت کردن به وسوسه‌ها و تخيّل‌ها و توهّم‌ها آن حالت را نابود کند و هرچه او را رنج مي‌دهد، راجع به همان بي‌تفاوت باشد و اين است داروي منحصر به فرد وسواس.
پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) در روایتی بر این مطلب صحه گذاشته و می‌فرمایند: «إِنَّ الشَّيْطَانَ أَتَاكُمْ مِنْ قِبَلِ الْأَعْمَالِ فَلَمْ يَقْوَ عَلَيْكُمْ فَأَتَاكُمْ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ لِكَيْ يَسْتَزِلَّكُم» (2)؛ «شيطان از طريق اعمال و كردارهاي‌تان نزد شما آمد و نتوانست بر شما چيره شود. حالا از اين راه [يعنى وسوسه و القاء شبهه] به سراغ‌تان آمده است تا شما را بلغزاند».
امام صادق (علیه‌السلام) نیز می‌فرماید: «إِنَّمَا يُرِيدُ الْخَبِيثُ أَنْ يُطَاعَ فَإِذَا عُصِيَ لَمْ يَعُدْ إِلَى أَحَدِكُم» (3)؛ «شيطان پليد مى‌خواهد مُطاع باشد، لذا اگر نافرمانى شود ديگر به سراغ كسى از شما نمى‌آيد».
معرفی منابع برای مطالعۀ بیشتر:
- اساستكتى، گيل، درمان رفتارى وسواس، ترجمه‌ی: عباس بخشى پور رودسرى و مجيد محمود عليل، تبریز: روان پويا، 1376.
- عابدی، محمدرضا، راهنمای آموزشی و عملی درمان: وسواس، تهران: فرهنگ پژوهان دانش، 1387.
- اسلامی نسب، علی، راهنمای عملی درمان وسواس برای وسواسی ها، تهران: شفابخش، 1387.
- مظاهری، حسین، راهکارهای عملی درمان وسواس "به انضمام احکام و استفتائات"، اصفهان: موسسه فرهنگی مطالعاتی الزهرا (س)، 1387.
- راپوپورت، جودیت، وسواس: تجربه و درمان وسواس فکری – عملی، ترجمه‌ی: آذر سیدسلیمانی، تهران: آسیا، 1387
- استکتی، گیل و تریزا پیگت، اختلال وسواس: جدیدترین راهبردهای ارزیابی و درمانی، ترجمه‌ی: حبیب الله قاسم زاده، تهران: ارجمند، 1391.
پی‌نوشت‌ها:
- ر.ک: مظاهری، حسین، راهکارهای عملی درمان وسواس "به انضمام احکام و استفتائات"، اصفهان: موسسه فرهنگی مطالعاتی الزهرا (س)، 1387.
- حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشيعة، قم: مؤسسة آل البيت عليهم السلام، 1409ق، ج7، ص168.
- همان، ج8، ص228.
- http://www.askdin.com/showthread.php?t=63310&p=1000132&viewfull=1#post10...