پرسش:
راه شناخت خدا و پاک کردن دل ازغیر خدا چیست ؟
پاسخ:
راه شناخت خدا و همچنین راه اصلاح نفس و شناخت دردهای آدمی، شناختن نفس است. اما شناخت نفس آثاری دارد که می توان به آنها اشاره نمود:
1. کسی که نفس خود را بشناسد، خدا را شناخته است.
مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ عَرَفَ رَبَّهُ.
2. کسی که نفس خود را بشناسد، به غایت همه علوم دست پیدا کرده است.
«مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ فَقَدِ انْتَهَى إِلَى غَايَةِ كُلِّ [مَعْرِفَةٍ وَ] عِلْمٍ.»(عیون الحکم و المواعظ، ص 434)
3. کسی که نفس خود را بشناسد، به غیر نفس خود معرفت بیشتری پیدا خواهد کرد.
«مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ كَانَ بِغَيْرِ نَفْسِهِ أَعْرَفَ.»(عیون الحکم و المواعظ، ص 438)
4. کسی که نفسش را بشناسد، به راحتی می تواند آن را در قبضه خود بگیرد و با آن مجاهده کند.
«مَنْعَرَفَنَفْسَهُ جَاهَدَهَا»(عیون الحکم و المواعظ، ص 453)
5. کسی که نفسش را بشناسد، آن را با امور فانی و پست، مورد اهانت قرار نمی دهد و گناه نمی کند.
«من عرف نفسه لم يهنها بالفانيات»(غرر الحکم، ص 627)
پس می توان چنین نتیجه گرفت، که شناخت نفس، راه شناخت خدا و اعرف معارف است و راه جلوگیری از هر گونه لغزش و خطا می باشد و شناخت واقعی نفس، درمان هر دردی است.
همچنین می توان راه های شناخت خدا بدین سه قسم دسته بندی کرد:
الف ) راه دل يا فطرت ؛ يعني هر انساني به مقتضاي خلقت و ساختمان اصلي روح خود خدا را مي شناسد بدون اين كه نيازمند به اكتساب و تحصيل علوم مقدماتي داشته باشد .ناگفته نماند كه منظور از فطرت ، فطرت عقل نيست بلكه مقصودفطرت دل است . عرفا از آنجا كه به نيروي عشق فطري ايمان و عقيده دارند در تقويت اين نيرو مي كوشند.
ب ) راه حس و علم يا راه طبيعت ؛ اين راه به نوبه خود به سه راه ديگر منشعب مي شود :
1- راه تشكيلات و نظاماتي كه در ساختمان جهان به كار رفته است.
2- راه هدايت و راهنمايي مرموزي كه موجودات در مسير خويش مي شوند.
3 - راه حدوث و پيدايش عالم.
ج ) راه عقل يا راه استدلال و فلسفه ؛ اين راه گرچه سخت و پر پيچ و خم است و طي آن و فهماندن و فهميدنش نياز به مقدمات زيادي دارد، ولي بهترين و محكم ترين طريق خداشناسي و معرفت به حضرت ربوبي است. ناگفته نماند كه هر يك از سه راه فوق از وجهي بر راه هاي ديگر رجحان دارد :
راه دل و فطرت از نظر شخصي كامل ترين راه ها است؛ يعني ، براي هر فرد بهتر و لذت بخش تر و موثرتر اين است كه از راه دل به معرفت خداوند راه يابد ولي نمي توان آن را به صورت يك علم قابل تعليم و تعلم براي عموم درآورد.
دیدگاه جدیدی بگذارید