سوال:
راجع به امام حسن عسگری می خوندم برخوردم به این حدیث:
هنگامي كه قائم(عليه السلام) قيام كند، دستور به خرابي مناره ها و كاخ هاي مساجد دهد.
یعنی چی ؟
پاسخ: دو روایت درباره مطلب فوق که در دانشنامه امام مهدی علیه السلام از منابع متعدد نقل شده است ذکر می شود:
الإرشاد- به نقل از ابو بصير، در حديثى طولانى-: امام باقر عليه السلام فرمود: «هنگامى كه قائم قيام كند، به كوفه مى رود و چهار مسجد را در آن منهدم مى نمايد و هيچ مسجد كنگره دارى[1] روى زمين نمى ماند مگر آن كه آن را ويران و با خاك يكسانش مى نمايد و راه [هاى] اصلى را توسعه مىدهد و هر بخشى از بنا را كه به درون راه آمده باشد، مى شكند و سايه بان و ناودان هايى را كه آبشان به راه ها مىريزد، بر مى دارد و بدعتى باقى نمى گذارد، جز آن كه از ميانش مىبرد و [نيز] سنّتى، جز آن كه برپايش مىدارد».[2]
الغيبة، طوسى- با سندش به نقل از داوود بن قاسم جعفرى-: نزد امام عسكرى عليه السلام بودم كه فرمود: «هنگامى كه قائم قيام كند، مناره و محراب هايى را كه در مساجد هستند، منهدم مىكند».
با خودم گفتم: معناى اين كار چيست؟ كه امام عليه السلام رو به من كرد و فرمود: «معنايش اين است كه آنها امورى نوپديد و بدعت آميزند و نه پيامبرى آنها را ساخته است و نه حجّتى».[3][4] (دانشنامه امام مهدى «عجل الله فرجه» بر پايه قرآن، حديث و تاريخ ؛ ج9 ؛ ص243)
لازم به یاد آوری است که با توجه به اینکه روایات فوق در کتب معتبر آمده است و تواتر مفهومی دارد نیازمند بررسی سند نمی باشیم زیرا در چنین مواردی بررسی سندی چندان کمکی به اثبات اصل جریان که به صورت تواتر و کثرت نقل شده است نمی کند.
حاصل اینکه: منظور از خراب کردن مناره های مساجد به واسطه امام زمان(عج) مبارزه با بدعت هایی است که مردم در دین ایجاد کرده اند و مناره مساجد و شکل کاخ گونه آنها نمونه هایی از این بدعت هاست که هیچ گونه دستور یا سفارشی از ناحیه پیامبران یا اهل بیت (علیهم السلام) درباره آنها وارد نشده است. لذا اگر تعابیر دیگری درباره مسجد الحرام یا مسجد النبی یا مساجد دیگر وارد شده است به همین معنا و مقصود تفسیر خواهد شد یعنی مبارزه با بدعت ها و امور نو پدید.
منابع:
[1] لبه دندانه دار بالاى كاخها، دندانه هاى مثلث يا نيمدايره كه از گل يا سنگ يا آجر بر بالاى ديوار يا برج و بارومىسازند( فرهنگ عميد: ج 3 ص 2004).
[2] الإرشاد: ج 2 ص 385، إعلام الورى: ج 2 ص 291، كشف الغمّة: ج 3 ص 256، روضة الواعظين: ص 290، بحار الأنوار: ج 52 ص 339 ح 84.
[3] الغيبة، طوسى: ص 206 ح 175( با سند صحيح، با اعتماد بر طريقش به روايات سعد بن عبد اللَّه در الفهرست)، إعلام الورى: ج 2 ص 142، الخرائج و الجرائح: ج 1 ص 453 ح 39، كشف الغمّة: ج 3 ص 208، بحار الأنوار: ج 52 ص 323 ح 32.
[4] محمدى رىشهرى، محمد، دانشنامه امام مهدى «عجل الله فرجه» بر پايه قرآن، حديث و تاريخ، 10جلد، موسسه علمى فرهنگى دار الحديث، سازمان چاپ و نشر - قم - ايران، چاپ: 1، 1393 ه.ش.