پرسش:
آیا اینکه در زیارت آل یاسین خطاب به ائمه(ع) گفته شده شما اول و آخر هستید! این جمله کفر آمیز نیست؟
جمعبندی:
سلام و ادب
در پاسخ به سؤال شما گفتنی است: اینکه در فرازی از زیارت آل یس گفته می شود: «أَشْهَدُ أَنَّکَ حُجَّةُ اللَّهِ أَنْتُمْ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ؛ گواهى مى دهم که تو حجت خدایى شمائید اول و آخر.» و در ادامه می گوید: «وَ أَنَّ رَجْعَتَکُمْ حَقٌّ لاَ رَیْبَ فِیهَا، و محققا رجعت شما حق است و در آن هیچ شک و ریب نیست.» منظور از «انتم‌الاول» در این فراز این است که آغاز خلقت با انوار مقدسه پنج تن آل عبا و خلقت انسان با حضرت‌آدم که اولین تجلی«نور محمدیه» است، شروع شده و منظور از«الآخر» بحث رجعت ائمه(ع) در آخرالزمان است. این خطاب در زیارت آل یس با آنچه که در قرآن به خداوند نسبت داده می شود که: هُوَ الاَوَّلُ وَ الاَخِر ... و بدین معناست که خداوند وجود ازلی و ابدی و سرمدی است بسیار متفاوت است.
زیرا خطاب انتم الاول و الاخر در زیارت آل یس محدود به خلقت انوار مقدسه پنج تن آل عبا و خلقت آدم ابوالبشر (ع) بعنوان اولین تجلی حقیقت نور محمدیه تا زمان رجعت ائمه طاهرین (ع) در آخرالزمان است، اما اول و آخری که به خداوند نسبت داده می شود بلاحد بوده، اشاره به ازلیت و ابدیت خداوند داشته و دامنه اش من الازل الی الابد است که هیچ انتها و پایانی در دو جهت آغاز و پایان برایش متصور نیست. بعلاوه مگر نه اینست که خداوند داناست ما هم دانایی داریم؟ آیا اگر کسی به ما بگوید دانا کفر گفته؟ موجودات عالم مظاهر صفات و اسماء الهی هستند. انسان کامل مظهر جامع است و همه اوصاف الهی را نشان می دهد. لذا به تبع او و نه بالاستقلال اول و آخر است. چه اینکه همه از آنها آغاز شده اند و به آنها بر می گردند.
در توضیح بیشتر رابطه "انتم الاول والاخر" با "و ان رجعتکم حق" گفتنی است: از یك جهت رسول خدا(ص) فرمودند: «اَوَّلُ مَا خَلَقَ اللهُ نُوری»(1) یعنی؛ اوّلین چیزی كه خداوند خلق فرمود، نور من بود.(اشاره به مقام انتم الاول) از طرف دیگر علی(ع) در رابطه با مقام اهل‌البیت(ع) می‌فرمایند: «... كُلُّنَا وَاحِدٌ، اَوَّلُنا مُحَمَّد وَ اَوْسَطُنَا مُحَمَّد وَ كُلُّنَا مُحَمَّد فَلا تَتَفَرَّقُوا بَیْنَنَا...»(2) یعنی؛ ما اهل‌البیت، از خود رسول‌الله(ص) تا آخرین ما، همه در یك مقام هستیم و نباید بین ما جدایی قائل باشید. پس عنایت داشته باشید همان‌طور كه اوّلین نور، نور محمّدی(ص) بود و به یك اعتبار نور اهل‌البیت، آخرین نور نیز نور اهل‌البیت(ع) خواهد بود، به همین جهت حضرت صادق(ع) می‌فرمایند: «اِنَّ آخِرَ مَنْ یَمُوتُ الْإمام...»(3) یعنی؛ آخرین كسی كه از این دنیا رخت برمی‌بندد امام است.(اشاره به مقام انتم ... و الاخر) بنابراین؛ با توجه به اینکه آخرین مقام از منزل دنیا، قبل از قیامت، مقام رجعت است و طبق روایتی که از امام صادق (ع) مبنی بر اینکه آخرین کسی که از دنیا رخت بر می بندد امام است. ربط "انتم الاول والاخر" با "و ان رجعتکم حق" معنا پیدا می کند.
بنابراین در عبارت مذکور در زیارت آل یس هیچ شائبه کفری ملحوظ نیست.
موفق باشید ...
پی نوشتها__________________________
1- بحارالانوار، ج1، ص 97.
2- همان، ج26، ص6و7.
3- همان، ج23، ص21.
http://www.askdin.com/showthread.php?t=60094&p=954685&viewfull=1#post954685