رویاهایی که انبیاء در خواب مشاهده میکنند مصون از خطا و اشتباه و دور از تصرف شیاطین است و از سنخ وحی می باشد، همان طور که امیرالمومنین(ع) می فرمایند: «رُؤْيَا الْأَنْبِيَاءِ وَحْي»؛ رویای انبیاء وحی است.(1)
اما برای پاسخ به اینکه پس چرا حضرت ابراهیم(ع) با همان خواب اول اقدام به ذبح فرزندش نکرد، باید به دو نکته دقت کرد:
نکته اول: تأکید بر ضرورت ذبح
باید دقت کنید که آنچه ابراهیم(ع) در رویا میدیده است امر به ذبح نبوده است، بلکه ذبح را به صورت انجام فعل می دیده، یعنی خود را مشاهده می کرده در حالی که اسماعیلش را ذبح میکند، به همین خاطر به فرزندش می فرماید: «من می بینم که تو را ذبح میکنم...»(2) نه اینکه بگوید:«من مأمور شده ام تو را ذبح کنم»؛ یعنی امر شفاف و مستقیم نبوده است، لذا برای درک ضرورت انجام آن باید این رویا تکرار میشده است.(3)
روشن است که وقتی انسان خود را در حال انجام یک فعل ببیند ضرورت انجام آن را برداشت نمیکند،اما وقتی یک رفتار چندبار تکرار شود انسان از آن معنای امر می فهمد، تا قبل از آن حتی اگر معنای امر درک شود، حداقل ضرورت انجام آن را درک نمی کند.
نکته دوم: تأکید بر فوریت آن
هرگز ابراهیم(ع) در حجیت و اعتبار رویایش تردید نداشته، چرا که روشن است که اگر کسی اعتقادی به حجیت خواب نداشته باشد، یا احتمال دخالت نیروهای شیطانی بدهد با تکرار این خواب باز هم یقین پیدا نمی کند، چرا که این احتمالات با تکرار خواب از بین نمیروند!
بنابراین خواب های متعدد برای حضرت ابراهیم(ع) ضمن نقش تأکیدی، دلالت بر فوریت این فرمان داشته اند، یعنی ضمن تأکید بر ضرورت آن، اشاره دارند که این عمل نباید به تأخیر افتد، لذا حضرت ابراهیم(ع) فورا فرزندش را در جریان گذاشته و فرمود: «يا بُنَيَّ إِنِّي أَرى فِي الْمَنامِ أَنِّي أَذْبَحُك...»(4)
______________________________
1. طوسی، محمد بن حسن، الامالی، دار الثقافة، چاپ اول، 1414ق، قم، ص338.
2. صافات:102/37.
3. صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن، انتشارات فرهنگ اسلامى، چاپ دوم، 1365، قم، ج25، ص185.
4. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیة، چاپ اول، 1374ش، تهران، ج19، ص111.
http://www.askdin.com/showthread.php?t=60452&p=948803&viewfull=1#post948803
