در رابطه با تعداد کشته و زخمیهای قیام 17 شهریور آمار و ارقام متفاوتی اعلام شده و میشود. لذا نمیتوان تعداد دقیق شهداء آن روز را بیان کرد.قطعاً رژیم پهلوی تلاش میکرد تا تعداد کشتهها را اندک اعلام کند. در ضمن، به طور معمول، در اعلان تلفات یک حادثه مثلاً میگویند: 100 کشته و زخمی.که ممکن است 20 کشته و 80 زخمی باشد یا 80 کشته و 20 زخمی. بنابراین، این که گفته میشود در روز 17 شهریور هزاران نفر کشته و زخمی شدند یا هزاران نفر به خاک و خون کشیده شدند،دروغ نیست.
اما آمار ارائه شده در رابطه با تعداد کشتههای روز 17 شهریور:
در پی وقوع حادثه ۱۷ شهریور، فرمانداری نظامی در اطلاعیه شماره ۴ خود ضمن متهم کردن مردم، اعلام کرد در واقعه ۱۷ شهریور ۵۸ نفر کشته و ۲۰۵ نفر مجروح شدهاند. دو روز بعد دادگستری اعلام کرد تعداد کشتهشدگان به ۹۵ نفر رسید. با این حال بعضی عقیده داشتند باید بررسی کرد که آیا ادعاهای اخیر صحت دارد یا نه. برخی معتقد بودند که در این روز، بیش از ۴۰۰۰ نفر کشته شدهاند و تعداد کسانی که تنها در میدان ژاله جان باختهاند ۵۰۰ نفر است. میشل فوکو فیلسوف فرانسوی که برای پوشش دادن وقایع انقلاب در یک روزنامه ایتالیایی به محل حوادث رفته بود، مدعی شد که ۴۰۰۰ تن در این روز هدف گلوله قرار گرفتهاند. پارسونز سفیر وقت انگلیس در تهران تعداد کشتهها را «صدها نفر» ذکر کرد. سولیوان سفیر آمریکا نیز گزارش میکند که در میدان ژاله «بیش از دویست نفر از تظاهرکنندگان کشته شده بودند.» جان دی. استمپل از مسؤولین رده بالای سفارت ایالات متحده آمریکا در ایران نیز بعدها کتابی منتشر کرد و درباره واقعه ۱۷ شهریور نوشت: «بلادرنگ پس از آغاز برخورد در میدان ژاله، مجروحین حادثه به سه بیمارستان واقع در ناحیه روانه شدند. منابع پزشکی کشتهشدگان را بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ نفر برآورد کردند. در ابتدا دولت مدعی شد که مقتولین ۵۸ نفر بودهاند؛ اما در عرض یک هفته این رقم به ۱۲۲ نفر افزایش یافت که به این رقم بین ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ زخمی نیز افزوده گردید. در نیم روز ۸ سپتامبر (۱۷شهریور۵۷) رقم مقتولین اعلام شده از طرف مخالفین ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفر بود، اما طی ۲۴ ساعت تا حدود ۱۰۰۰ نفر بالا رفت... قبرستان بهشت زهرا تنها محل رسمی دفن مردگان در تهران به کنترل مخالفین درآمد و نیز تحریکات قابل توجهی درباره ثبت ارقام قبور مقتولین از هر دو طرف به عمل آمد پزشکانی که مدت ۳۶ ساعت کار کرده بودند، عقیده داشتند که رقم ۳۰۰ تا ۴۰۰ کشته و ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ مجروح که در بیمارستانها و مراکز درمانی درمان سرپایی شدهاند برآوردی منطقی است.» (1)
منبع:
1. "روایتی از انقلاب اسلامی ایران «خاطرات حجتالاسلام والمسلمین عباسعلی عمید زنجانی» ،انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی،روزنامه شرق، ۱۶ اردیبهشت ۱۳۸۳ ۱۷ شهریور ۵۷ در تهران چه گذشت؟
http://www.askdin.com/showthread.php?t=42955&p=567580&viewfull=1#post567580