سؤال:
روایت «خداوند کریم تر از ان است که بنده را به خاطر نعمت‌هایی که به او می‌دهد بازخواست کند و منظور از نعمت‌ها دین اسلام و ما اهل بیت هستیم» از کدام کتاب و کدام معصوم است»؟
پاسخ:
روایت مورد اشاره شما در ذیل آیه هشتم سوره تکاثر آمده است. متن و ترجمه آیه کریمه و روایت مورد اشاره شما چنین است: «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعيمِ» (1) «سپس در آن روز از نعمت‌هايى كه داشته‌ايد بازپرسى خواهيد شد»!
در این آیه کریمه می‌فرماید در روز قیامت همه ما از نعمت‌هایی که خدای متعال به ما داده، بازپرسى خواهيم شد. در اینکه منظور از این این نعمت‌ها چیست، در روایتی وارد شده که:
ابو حنيفه از امام صادق (علیه السلام) درباره تفسير اين آيه سؤال كرد. امام (علیه السلام) سؤال را به او برگرداند و فرمود: به عقیده تو منظور از نعیم چيست؟ عرض كرد: غذا و طعام و آب خنک است. امام فرمود: اگر خدا بخواهد تو را روز قيامت در پيشگاهش نگهدارد تا از هر لقمهاى كه خورده‌اى و از هر جرعهاى كه نوشيده‌اى از تو سؤال كند، بايد بسيار در آنجا بايستى! عرض كرد: پس منظور از نعيم چيست؟ فرمود: ما اهل بيت هستيم كه خداوند به وجود ما به بندگانش نعمت داده، و ميان آن‌ها بعد از اختلاف الفت بخشيده، دل‌هاى آنان را به وسيله ما به هم پيوند داده و برادر یکدیگر ساخته بعد از آنكه دشمن يكديگر بودند، و به وسيله ما آن‌ها را به اسلام هدايت كرده است... نعيم، همان پيامبر و خاندان او است.*
پی‌نوشت:
* مکارم، ناصر و همکاران، تفسير نمونه، ج 27، ص 286 و 287.
البته در برخی روایات دیگر از برخی نعمت‌های مادی هم به عنوان مصداق نعیم در این آیه یاد شده مانند روایتی که از على (علیه السلام) نقل شده که: النعيم، الرطب و الماء البارد؛ منظور از آن نعمت ها، رطب و آب خنک است! جمع این روایات هم چنين است كه «نعيم» يک معنى بسيار گسترده دارد كه همه مواهب الهى را اعم از معنوى (مانند دين و ايمان و اسلام و قرآن و ولايت)، و انواع نعمت‌هاى مادى (اعم از فردى و اجتماعى) شامل مى‌شود، منتها نعمت‌هايى كه اهميت بيشترى دارند مانند نعمت ايمان و ولايت، بيشتر از آن‌ها سؤال مى‌شود كه آيا حق آن‌ها ادا شده يا نه؟ و ظاهرا رواياتى كه نعمت‌هاى مادى را از شمول اين آيه نفى مى‌كند (مانند همین روایت نقل شده از امام صادق علیه السلام)، ناظر به اين معنى است كه شما نبايد مصداق‌هاى مهم‌تر را رها كرده و به مصداق‌هاى كوچکتر روى آوريد، و در حقيقت هشدارى است به مردم در زمينه سلسله مراتب مواهب و نعمت‌هاى الهى و اين كه در برابر آن‌ها مسئوليت سنگين دارند.
منابع:
1. تکاثر: 102/ 8.