پرسش :
سلام خسته نباشید. آیا در ازدواج حضرت فاطمه(سلام الله علیها ) و امام علی(علیه السلام) دف زدن؟
پاسخ :
علیکم السلام. وقت شما بخیر. برخی از منابع به دف زدن در عروسی حضرت زهرا(سلام الله علیها) اشاره کرده اند که سند محکم و استواری ندارد. قاضی نعمان مغربی در دعائم الاسلام به روایتی از امام صادق (علیه السلام) اشاره میکند: که در شب عروسی حضرت زهرا، رسول الله (صلی الله علیه و آله) صدای دف شنیدند پرسیدند این چیست؟ گفتند اسماء برای این که حضرت زهرا( سلام الله علیها) را شاد نگه دارد تا بی مادری را احساس نکند، دف می زند. پس رسول الله (صلی الله علیه و آله) دعا کردند همان طور که اسماء دختر مرا شاد کرد خدایا او را شاد نما و به اسماء فرمودند که در شادیتان حرف های نامناسب نزنید.(1) اربلی در کشف الغمه نیز نقل می کند وقتی مسلمانان از ازدواج حضرت علی با حضرت فاطمه (سلام الله علیهما) مطلع شدند و به پیامبر (صلی الله علیه و آله) تبریک گفتند حضرت رو به همسران خود کرد و به آن ها دستور داد برای فاطمه (سلام الله علیها) دف بزنند و آن ها مشغول دف زدن شدند.(2) البته سند این روایات ضعیف است و در سلسله سند حدیث افرادی مجهول و ضعیف قرار دارند. لذا مجوز شرعی برای آن نیست. نکته قابل تامل این است که برخی دف زدن را برای اعلام عمومی برگزاری مراسم عروسی، انجام میدادند در حقیقت صدای دف زدن حاکی از یک عروسی شرعی و قانونی بود تا مشخص شود که این زن و شوهر ازدواج زناشویی رسمی دارند. لذا پیامبر وقتی از عروسی شخصی خبر دار شدند فرمودند که عروسی نباید در خفا برگزار شود و باید دود به پا شود و صدای دف شنیده شود و فرق بین عروسی و زنا همین سر و صدای دف است.(3) بنابر این گزارش، دف زدن نوعی اعلام عمومی است تا همه بدانند عروسی به پاست نه ابزار و الات موسیقی برای نواختن تا شبهه غنا پیش آید ولی ظاهرا بعدها از این وسیله به جهت آلات موسیقی استفاده شد.
پی نوشت ها: 1. قاضی نعمان مغربی، دعائم الاسلام، دارالمعارف، مصر، 1385ق. ج 2، ص 206. 2. اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه، مکتبه بنی هاشم، تبریز، 1381ق. ج1، ص 359. 3. قاضی نعمان مغربی، دعائم الاسلام، ج 2 ص 207، شیخ طوسی، امالی، دارالثقافه، قم، 1414ق. ص 518.