پرسش:
مالک اشتر در چند جا بر خلاف دستور امام علی(علیه‌السلام) متوسل به زور می‌شود آیا امام به ایشان به سبب این رفتارها هشدار نمی‌داد، چون مالک علمش از علم امام کمتر است و نباید از او جلو بیفتد؟!
پاسخ:
در منابع جایی نیامده است که مالک اشتر در مقابل دستورات امام علی(علیه‌السلام) مخالفت کرده باشد و متوسل به زور شده باشد.
فقط در جریان تصمیم امام علی(علیه‌السلام) برای برکناری کارگزاران عثمان، یک جا پیشنهادی به امام علی(علیه‌السلام) داد که آن هم مخالفت نبود. بعد از قتل عثمان، حضرت علی ( علیه السلام ) کارگزاران عثمان را کنار گذاشت. وقتی خواست ابوموسی اشعری را کنار بگذارد، مالک اشتر به حضرت گفت ما سعید بن عاص را بیرون کردیم و همه بالاتفاق ابوموسی را والی کوفه کردیم شما او را بر ندار، حضرت قبول کرد.
اما در جریان جنگ جمل، ابوموسی تمرد کرد و علی رغم دستور حضرت برای شرکت مردم در جمل او مخالفت کرد و نگذاشت مردم به جمل بروند. این جا بود که حضرت به مالک فرمود من می‌خواستم او را عوض کنم، شما نگذاشتید. اکنون خودتان قائله را ختم کنید. اینجا بود که مالک برای عزل ابوموسی به کوفه آمد و به دستور حضرت عمل کرد.
امیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام) در بسیاری از سخنان خود و در بسیاری از مواقع از مالک تعریف و تمجید کرده است برای مثال حضرت فرمود:
تو امین‌ترین و مورد اعتمادترین اصحاب من و ناصحترین و خوش فکرترین آنها نزد من هستی.(۱)
مالک برای من همانگونه بود که من برای رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) بودم.(۲)
خداوند رحمت کند مالک را، مالک که بود؟ اگر کوهی بود، کوهی سرافراز بود و اگر سنگ بود، سنگ سختی بود. به خدا سوگند در مرگ تو جهانی ویران و دنیایی شادمان گردید. برای کسی چون مالک اشتر باید گریه کنندگان بگریند.(۳)
پی نوشت‌ها:
۱. ثقفی کوفی، الغارات، ص۱۷۰
۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۹۸.
۳. نهج البلاغه، نامه ۳۸
موضوع: