پرسش:
قول مشهور درباره ولادت حضرت زینب (سلام الله علیها) چیست؟
پاسخ :
پنجم جمادی الاول سال پنجم هجری مصادف است با سالروز ولادت حضرت زینب کبری(سلام الله علیها)به همین مناسبت، گذر کوتاهی بر زندگانی گهربار این بانوی بزرگوار داریم:
درباره ولادت حضرت زینب (سلام الله علیها) مورخان اقوال گوناگونی را ذکر کرده‌اند.
دو قول مشهور در مورد ولادت ایشان:
نخست؛ پنجم جمادی الاول سال پنجم هجری[۱]
و دوم؛ برخی نیز سال ششم هجری را سال ولادت ایشان می‌دانند[۲] البته اقوال دیگری نیز ذکر شده است.
مادر بزرگوارش حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و پدرش امیرالمؤمنین علی(ع) است. این بانوی بزرگوار در شهر مدینه تولد یافت. مدت زندگی ایشان با مادرش حضرت زهرا (س)حدود پنج یا شش سال بوده است. زندگی حضرت زینب با مادر در سوم جمادی الثانی سال یازدهم هجری به پایان رسید.[۳]
شوهرِ زینب عبدالله بن جعفر پسر عموی بزرگوارش است. او یکی از شخصیت‌های مشهور اسلام و از سخاوتمندان به نام و معروف است.[۴]
حضرت زینب(سلام الله علیها) دارای القاب و کنیه‌های زیادی است. یکی از القاب آن حضرت که در روایات آمده، عقیله یا عقیله بنی‌هاشم است که به معنای زن ارجمند و گرامی در فامیل خود، است.[۵]
از دیگر القاب آن حضرت می‌توان صدیقه صغری، عارفه، عالمه، فاضله، کامله، و عابده آل علی را نام برد.[۶]
حضرت زینب (سلام الله علیها) تا زمانی که امیرالمؤمنین در مدینه بود با شوهرش عبدالله بن جعفر در مدینه زندگی کردند و زمانی که امیرالمؤمنین پایتخت حکومت اسلامی را به کوفه منتقل کردند به کوفه نقل مکان کردند.
حضرت زینب(سلام الله علیها) در کوفه به ارشاد و تعلیم زنان کوفه اشتغال داشت.[۷]
حضرت علی(علیه السلام) در سال ۴۰ هجری در کوفه به شهادت رسید. بنابراین سن حضرت زینب (سلام الله علیها) در این زمان تقریبا ۳۵ سال بود. حدود ۱۰ سال هم بعد از شهادت پدر بزرگوارش با برادرش امام حسن(علیه السلام) زیست نمود. امام حسن(علیه السلام) در سال ۵۰ هجری به شهادت رسید.[۸]
بعد از شهادت امام حسن(علیه السلام) ۱۰ سال نیز با برادر دیگرش یعنی امام حسین(علیه السلام) زندگی کرد. حضور ده ساله زینب (سلام الله علیها) در صحنه زندگی برادرش حسین(علیه السلام) پر حادثه‌ترین و رنج‌آورترین دوران زندگی ایشان است. حضرت زینب در طول زندگی با مصائب زیادی روبرو شد. اما حضور ایشان در کربلا و دیدن آن صحنه‌های دلخراش و از دست دادن برادران و فرزندان و فرزندان برادر از همه مصیبت‌ها دردآورتر و ناگوارتر بود چرا که در یک روز همه عزیزانش خصوصاً برادرش امام حسین(علیه السلام) را از دست داد.
هنگام مصیبت جانگداز کربلا سن حضرت زینب (سلام الله علیها) ۵۵ ساله بود. این بانوی بزرگوار در شب یکشنبه چهاردهم ماه رجب سال ۶۲ هجری رحلت نمود.[۹] هر چند اقوال دیگری نیز در مورد ماه وفات ایشان وجود دارد. اما قول مشهور همان ۱۴ ماه رجب سال ۶۲ هجری است. سیدهاشم رسولی محلاتی می‌نویسد: مشهور آن است که وفات آن بانوی معظمه در شب یکشنبه چهاردهم ماه رجب سال ۶۲ هجری اتفاق افتاد. یعنی حدود یک سال و نیم بعد از واقعه عاشورا.[۱۰]
اختلافی که در وفات آن حضرت وجود دارد در ماه وفات آن حضرت است و گرنه همه مورخان اتفاق دارند که سال وفات ایشان همان سال ۶۲ هجری است. بنابراین این بانوی شریف تقریباً یک سال و نیم بعد از واقعه عاشورا رحلت فرمود.
پی نوشت:[۱] . علی محمد علی دخیل، زینب بنت الامام امیرالمؤمنین، بیروت، موسسه اهل البیت ـ علیهم السّلام ـ ، ۱۳۹۹ هـ ، ص ۱۰.
[۲] . بنت الشافی، زینب بانوی قهرمان كربلا، مترجم حبیب چایچیان، تهران، نشر امیركبیر، چاپ ۱۶، ۱۳۷۳، ص ۱۶.
[۳] . مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چ دوم، ۱۴۰۳ه ق، ۱۹۸۳ م، ج۴۳، ص۲۱۵.
[۴] . رسولی محلاتی، سید هاشم، زندگانی حضرت زهرا و دختران آن حضرت، تهران، انتشارات علمیه اسلامیه، چاپ اول، ص ۲۷۳.
[۵] . همان، ص ۲۷۰.
[۶] . علی محمد علی دخیل، پیشین، ص ۱۱.
[۷] . رسولی محلاتی، سید هاشم، پیشین، ص ۲۸۵، بعد از شهادت امام علی ـ علیه السلام ـ حضرت زینب - سلام الله علیها - مجددا به مدینه بازگشتند.
[۸] . مفید، ارشاد، ترجمه محمد باقر ساعدی، تهران، انتشارات كتابفروشی اسلامیه، ۱۳۷۶ ش، ص ۱۹۲.
[۹] . بنت الشاطی، پیشین، ص۱۷۲.
[۱۰] . رسولی محلاتی، سید هاشم، پیشین، ص ۲۸۵.