سؤال:
پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: زمانی بر مردم بیاید که هیچ دیندار دینش برایش سالم نماند جز این که از قله کوهی بگریزد یا از سوراخی به سوراخ دیگر پناه برد چون روباه که با بچه‌هایش چنین کند، و این آخرالزمان باشد. هنگامی که معیشت جز با گناه تأمین نگردد، چون این وضع پیش آید عزب بودن و تجرد حلال شود، در آن روزگار است که مرد به دست پدر و مادرش تباه و گمراه شود و اگر پدر و مادر نداشته باشد به دست زن و فرزندش و اگر زن و فرزند نداشته باشد، چه بسا هلاکت و تباهی‌اش به دست خویشان و همسایگانش باشد که او را به تهیدستی و فقر سرزنش کنند و بترسانند و تکالیفی بر او نهند که وی از عهده ان بر نیاید تا گاهی که او به پرتگاه‌های هلاکت سقوط کند. (کنزالاعمال حدیث 31008)
با توجه به این حدیث، آیا عزب ماندن در آخرالزمان، جایز است؟
پاسخ:
همان طور که خودتان هم اشاره داشتید، ازدواج از بزرگ‌ترین سنت‌های دین مبین اسلام است و در قرآن کریم و روایات، بر این سنت حسنه تأکید ویژه شده است. از رسول رحمت و مهربانی نقل است که فرمود: «النِّكَاحُ سُنَّةُ النَّبِيِّ (صلی الله علیه و آله) وَ رُوِيَ عَنْهُ (صلی الله علیه و آله) أَنَّهُ قَالَ: مِنْ سُنَّتِيَ التَّزْوِيجُ فَمَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَّتِي فَلَيْسَ مِنِّي» (1)
یکی از سنت های من ازدواج است، پس کسی که از سنت من رو بگرداند، از من نیست!
وَ قَالَ (صلی الله علیه و آله): «مَا بُنِيَ فِي الْإِسْلَامِ بِنَاءٌ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَعَزُّ مِنَ التَّزْوِيجِ» (2)؛ در اسلام هیچ بنایی قرار داده نشده که نزد خداوند عز و جل محبوب تر از ازدواج باشد.
از سوی دیگر، در روایت دیگر هم داریم که: «عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى بْنِ عُبَيْدٍ عَنْ يُونُسَ عَنْ حَرِيزٍ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) عَنِ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ فَقَالَ: حَلَالُ مُحَمَّدٍ حَلَالٌ أَبَداً إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ حَرَامُهُ حَرَامٌ أَبَداً إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَايَكُونُ غَيْرُهُ وَ لَايَجِيءُ غَيْرُهُ وَ قَالَ قَالَ عَلِيٌّ (علیه السلام): مَا أَحَدٌ ابْتَدَعَ بِدْعَةً إِلَّا تَرَكَ بِهَا سُنَّةً» (3)
زراره از امام صادق (علیه السلام) درباره حلال و حرام می پرسد. امام پاسخ می دهد: حلال محمد، تا آخر، تا روز قیامت حلال است و حرام او تا آخر، تا روز قیامت حرام است و [حکمی] غیر از این نخواهد آمد. امام (علیه السلام) در ادامه، فرمایش علی (علیه السلام) را نقل می کند که: هیچ کس بدعتی ایجاد نمی کند مگر آنکه به واسطه آن سنتی را ترک می کند!
پس همه سنت‌های پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و همه حلال و حرام هایی که توسط آن بزرگوار برای مسلمانان بیان شده، تا قیام قیامت ابدی است. ازدواج هم که از سنت های بزرگ ایشان است چنین است.
حالا با این توضیح عرض می کنم که روایات درباره شدت احوال آخرالزمان زیاد وارد شده و روایت مورد اشاره شما ـ به فرض صحت سند و صحت نقل ـ در بیان توضیح شدت آن احوال است که گرفتاری‌های اعتقادی و دینی در این دوران تا چه حد است و کمتر کسی از این گرفتاری ها در امان است!
یکی از حکمت‌های ازدواج، پاک ماندن از انحرافات و گناهان است و در روایت وارد شده که نصف دین را حفظ می‌کند. حالا فرض کنیم شرایط پیچیده و ویژه‌ای ایجاد شود که ازدواج نه تنها به مصلحت فرد نیست؛ بلکه موجبات مفسده را در او ایجاد می‌کند و به جای اصلاح، موجبات گناه و انحراف انسان را ایجاد کند! (البته فرضی استثنایی است و نادر پیش می‌آید!) در چنین شرایط ویژه‌ای آیا ازدواج نیک است؟!
روشن است که نیست!
منابع:
1. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 100، ص 222، ح 39.
2. همان، ح 40.
3. کلینی، محمد، الكافی، ج 1، ص 58، ح 19.