پرسش:
آیا اموات می‌توانند از عالم برزخ برای بازماندگان خود دعا کنند؟
پاسخ:
از روایات استفاده می‌شود كه حضور ارواح اموات و شهدا در دنیا و مأذون بودن آنان به دعا و استجابت آن، از یک‌سو به میزان مقام و منزلت آنان و از سوی دیگر به میزان علاقه و رضایت آنان از بازماندگان و میزان توجه بازماندگان به آنان بستگی دارد.
از امام كاظم(علیه السلام) روایت‌شده كه روح اموات به بازماندگان سر می‌زند. اگر از آنان كردار خوب و عمل صالح ببینند خوشحال می‌شوند و از آنان راضی می‌گردند؛ و اگر آنان را در مسیر طاعت خداوند ندیدند، بلكه كردار بد و گناه از آنان مشاهده نمودند، اندوهگین و ناراحت می‌شوند.(۱)
ازجمله دعاهای مستجاب، دعای پدر و مادر است؛ بنابراین اگر بازماندگان با عمل صالح خود و خیراتی که برای آنها می‌فرستند آنان را از خود راضی كنند و برای حل مشكلات بر سر قبور آنان حاضر شوند مشمول دعای خیر ایشان می‌شوند. امام علی(علیه السلام) می‌فرماید:
«مردگان خود را زیارت كنید، آنها از زیارت شما خوشحال می‌شوند. باید هر یك از شما حاجتش را كنار قبر پدر و مادرش طلب نماید».(۲)
در خصوص دعا و طلب استغفار از طرف شهیدان برای مؤمنان و بازماندگان شاید دلیل خاص نداشته باشیم، اما با توجه به آیه‌ای كه شهیدان را زنده می‌داند، نمی‌توان گفت كاری از آنها برنمی‌آید، بلكه می‌توان استنباط كرد آنان هم می‌توانند برای ما دعا کنند.
پی‌نوشت‌ها:
۱. بحارالانوار، ج ۶،(ص) ۲۵۷ و الكافی، ج ۳،(ص) ۲۳۰.
۲. الكافی، ج ۳،(ص) ۲۲۹.
موضوع: