اعتراض کردن به جزای مقدر شده در آخرت

پرسش:

آیا اعتراض کردن به جزای مقدر شده در آخرت مقدور است یا خیر؟

پاسخ:

قیامت همه حقایق تجلی می کند و هر عملی حاضر است.

یَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ مِنْ خَیْرٍ مُحْضَراً وَ ما عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ؛[آل عمران/30] روزى كه هر كس كارهاى نیك و كارهاى بد خود را در برابر خود حاضر بیند.
وَ وُفِّیَتْ كُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِما یَفْعَلُونَ؛[زمر/70] پاداش هر كس برابر كردارش به تمامى ادا شود، در حالى كه خدا به كارهایى كه مى‌‏كرده‌‏اند آگاه‏تر است.

پس هیچ خطایی در تشخیص وجود ندارد. همچنان که هیچ ظلمی وجود ندارد. چون خدای تعالی بی نیاز مطلق است و انگیزه ای برای ظلم ندارد.
وَ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ؛[نحل/111] و جزاى هر كس چنان كه حق اوست داده مى‏شود و به كسى ستم روا ندارند.

و ظاهرا عده ای که در دنیا عادت به دروغ گویی و کتمان حقیقت و توجیه کردن زشتی داشته اند، در آن جا نیز سعی می کنند که حقایق را وارونه نشان دهند. و یکی از دلایل ادامه خباثت آن ها در قیامت، این آیه است که می گوید: حتی در هنگام دیدن آتش نیز، ندامت خود از گناه را مخفی می کنند:

وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذاب؛[یونس/54] . و چون عذاب را بنگرند پشیمانى خویش در دل نهان دارند

اما هرگز راه به جایی نخواهند برد، چرا که نزدیک ترین اشیاء به آنها، نیز مطابق حق سخن می گویند و علیه باطل ادعایی آن ها شهادت می دهند:
وَ قالُوا لِجُلُودِهِمْ لِمَ شَهِدْتُمْ عَلَیْنا قالُوا أَنْطَقَنَا اللَّهُ الَّذی أَنْطَقَ كُلَّ شَیْ‏ءٍ؛[فصلت/21] به پوستهاى خود گویند: چرا بر ضد ما شهادت دادید؟ گویند: آن خدایى كه هر چیزى را به سخن مى‏‌آورد.

وقتی اعضای بدن خلافکار، علیه او و مطابق حق شهادت می دهند، دیگری اعتراض بی جا سودی ندارد. و اعتراض بر حقی هم تصور نمی شود. چون جزای نیکوکاران، به مراتب بیشتر از عملشان داده می شود. و در مقابل بدکاران، جز عمل خود آن ها وجود ندارد:
مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها وَ مَنْ جاءَ بِالسَّیِّئَةِ فَلا یُجْزى‏ إِلاَّ مِثْلَها وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ؛[انعام/160] هر كس كار نیكى انجام دهد ده برابر به او پاداش دهند، و هر كه كار بدى انجام دهد تنها همانند آن كیفر بیند، تا ستمى بر آنها نرفته باشد.

در آن روز، اعتراض و درگیری، نه علیه حکم عادلانه یا مهربانانه صادر شده از محضر خدا، بلکه جنگ و درگیری بین اصحاب جهنم است. و همین دشمنی آنها با یکدیگر، خود یکی از عذاب های جهنمی است.
كُلَّما دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَها حَتَّى إِذَا ادَّارَكُوا فیها جَمیعاً قالَتْ أُخْراهُمْ لِأُولاهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ أَضَلُّونا فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النَّارِ قالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَ لكِنْ لا تَعْلَمُونَ؛[اعراف/38] هر امتى كه به آتش داخل شود امت همكیش خود را لعنت كند. تا چون همگى در آنجا گرد آیند، گروه‏‌هایى كه پیرو بوده‌‏اند در باره گروه‌‏هایى كه پیشوا بوده‌‏اند گویند: پروردگارا، اینان ما را گمراه كردند، دو چندان در آتش عذابشان كن. گوید: عذاب همه دوچندان است ولى شما نمى‌‏دانید.