آیا خدا می تواند موجودی بسازد که قادر بر نابودی آن نیست؟

آیا خدا می تواند موجودی بسازد که قادر بر نابودی آن نیست؟

شاید بهترین جواب برای این سوالات این باشد که بله خدا می تواند اما نمی تواند!!

طبیعتا با طرح چنین جوابی سوال کننده اعتراض می کند و آن را نمی پذیرد چرا که جواب تناقض آمیز است. و در پاسخ به اعتراض او باید گفت که اگر بناست خدای متعال کارهای تناقض آمیز بکند، پس همه جا می تواند تناقض را انجام دهد! وقتی که در سوال اولی نوعی تناقض پذیرفته شده و متوقع هستیم که خدای متعال آن را انجام دهد، چرا در موارد دیگر نمی توانیم بپذیریم که خدا مرتکب تناقض شود؟ آیا از همین مطلب نمی توان متوجه شد که تناقض به هیچ عنوان ممکن نیست؟

جای دادن جهان درون یک تخم مرغ، بدون اینکه تخم مرغ بزرگ شود یا جهان کوچک شود، نوعی تناقض است. چون جای گرفتن درون تخم مرغ کوچک به معنای کوچک بودن است و در عین حال می گوییم که کوچک نباشد و کوچک بودن و نبودن تناقض است.

خلق موجودی که قدرت بر نابودی آن وجود ندارد، به معنای غیر مطلق بودن قدرت است. چرا که این قدرت در نابودی این موجود، وجود ندارد! و ما می خواهیم مطلق بودن قدرت را در مطلق نبودن آن بجوییم! در حالی که مطلق بودن و نبودن با یکدیگر تناقض دارند و نمی توانند با هم جمع شوند!

از این روست که در جواب چنین سوال هایی به نشدنی بودن مساله اشاره شده است و از سویی نیز به قدرت بیکران خدا توجه داده شده است:

عبد اللَّه دیصانى نزد هشام بن حكم آمد و گفت: آیا تو پروردگار دارى؟ گفت: آرى، گفت توانا است؟ گفت: آرى، توانا و زوردار است، گفت: میتواند جهان را در یك تخم مرغ درآورد كه نه تخم مرغ بزرگ شود و نه جهان كوچك گردد، هشام گفت: مهلت بده، گفتش یك سال مهلت و از بر او بیرون شد، هشام سوار شد و نزد امام ششم علیه السّلام آمد و اجازه یافت و گفت: یا ابن رسول اللَّه عبد اللَّه دیصانى پرسشى آورد كه در پاسخش اعتمادى جز بر خدا و بر تو نیست امام فرمود: از چه پرسیده‏ات؟ گفت: چنین و چنان گفته است.

امام فرمود حواسّ تو چند تا هستند؟ گفت پنج شماره، فرمود: كدام خردترند؟ گفت بیننده فرمود بیننده چه اندازه است؟ گفت باندازه یك عدسه یا كمتر، فرمود: اى هشام بنگر پیش رویت و بالاى سرت و هر چه بینى بمن گزارش بده، گفت: آسمان بینم و زمین و خانه‏ ها، كاخها دشتها، كوهها و نهرها، امام فرمود: آنكه تواند آنچه را بینى در یك عدسه یا كمتر درآورد توانا است.[۱]

حضرت‏ صادق (ع) كه فرمود به امیر المؤمنین (ع) عرض شد كه آیا پروردگارت بر این قدرت دارد كه دنیا را در تخم مرغى داخل كند بى ‏آنكه دنیا كوچك شود یا تخم بزرگ شود فرمود كه خداى تبارك و تعالى بسوى عجز منسوب نمی شود و آنچه تو مرا سؤال كردى نمی تواند كه باشد.[۲]

 

[۱]. بحار الأنوار، ج‏۵۸، ص: ۲۵۲.
[۲]. التوحید للصدوق، ص۱۳۰.