پدر آن حضرت:
اسم پدر پیامبر اسلام(ص) عبدالله بن عبدالمطلب[۱] بن هاشم و مادرش فاطمه دختر عمروبن عائذی بن عمران ابن محزوم بوده[۲] از قبیله قریش می‌باشد.[۳] برخی عقیده دارند كه وی به سال ۸۱ قبل از هجرت در میدنه چشم به جهان گشود.[۴] و برخی تاریخ تولد او را در بیست و چهارمین سال سلطنت انوشیروان (۵۵۴ بعد از میلاد) نوشته اند.[۵]
عبدالله میان خویشاوندان و مردم عصر خود شهرت داشت. شهرت او بدان جهت بود كه پدرش (عبدالمطلب) نذز كرد هر گاه خداوند ده فرزند به او عطا كند و در زندگی او به مرحلة جوانی برسند، یكی از آنان را در برابر كعبه قربانی كند. چون حاجتش براورده شد، بین فرزندان قرعه كشی نمود و قرعه به نام عبدالله در آمد. عبدالمطلب وی را بسیار دوست می داشت، بدین جهت یكصد شتر به جای او فدیه كرد. از این رو به عبدالله به "الذبیح" معروف شد.[۶] عبدالله علاوه بر این كه میان قریش شهرت به سزایی پیدا كرد، میان فامیل خود، به ویژه نزد عبدالمطلب مقام و منزلت بزرگی به دست آورد[۷] و از شخصیت های معروف عرب به حساب می آمد.
در خصوص تاریخ وفات وی نیز تعبیرها مختلف است. برخی نوشته اند كه در سال ۵۳ قبل از هجرت در ۲۵ سالگی در مدینه وفات نمود.[۸] و برخی دیگر به رحلت ایشان پیش از میلاد رسول خدا(ص) اشاره کرده اند که بعضی وفات او را دو ماه قبل از میلاد رسول خدا(ص) دانسته اند.[۹] و بعضی تاریخ وفات وی را ۸ یا هفت ماه قبل از میلاد حضرت محمد(ص) بیان کرده اند.[۱۰]
در خصوص علت وفات عبدالله نوشته اند كه وی هنگامی که به سن۲۵ساالگی رسیده بود برای تجارت با كاروان قریش رهسپار شام شد و در بازگشت از شام در اثر بیماری در مدینه، میان "بنی عدّی بن النجّار" توقف كرد. یك ماه بستری بود و چون كاروان قریش به مكه رفتند و عبدالمطلب از حال وی جویا شد، فرزند خود حارث را نزد وی فرستاد، اما هنگامی حارث به مدینه رسید كه عبدالله وفات كرده بود.[۱۱] مقبره وی در غرب مسجد النبی روبه روی «باب السلام» در کنار یک پیاده رو قرار داشت؛ ولی در سال۱۳۶۴ شمسی به علت گسترش مسجدالنبی تخریب گردید.[۱۲]
مادر آن حضرت:
آمنه بنت وهب (متوفای۴۶ قبل از هجرت / ۵۷۶ م) مادر پیامبر(ص) محترم ترین بانوی قریش است.بانویی بود که به پاکی وعفت معروف بود. پدرش وهب بن عبد مناف بن زهره بن كلاب و مادرش برّه بنت عبدالعزی بن عثمان بن عبدالدّار بن قصی بن كلاب است. گفته اند كه سرپرستی او را عمویش وهیب بن عبد مناف به عهده داشته است. آمنه در سال ۵۴ یا ۵۳ قبل از هجرت همسر عبدالله بن عبدالمطلب شد و ۵۲ سال قبل از هجرت حضرت محمد(ص) را به دنیا آورد.[۱۳]
هنگامی که پیامبر تنها شش سال داشت،مادرش آمنه او را برای زیارت قبر پدرش عبداالله،با خود به یثرب برد. مدت یک ماه در آن شهر ماندند و در بازگشت زمانی که به منطقه ابواء رسیدند آمنه بیمار شد و از دنیا رفت و در همان منطقه به خاک سپرده شد. عبدالله و آمنه تنها یک فرزند داشتند وآن هم پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد(ص) می باشد.
دین وآیین والدین واجداد پیامبر (ص):
علامه طباطبایی می فرمایند: دین حضرت ابراهیم(ع) انشعاب پیدا كرد و به دو شعبه تقسیم گردید: شعبه نخست كه در بنی اسرائیل بود و از حضرت اسحاق گرفته تا حضرت یعقوب، حضرت موسی و حضرت عیسی(ع) را شامل می شد. شعبه دیگر كه در میان اعراب بود و از حضرت ابراهیم(ع) گرفته تا حضرت یسع و ذوالكفل را شامل می شد.
«و اذكر اسمعیل و الیسع و ذوالكفل و كل من الاخیار»[۱۴]. و اسماعیل و یسع و ذوالكفل را به یاد آور كه همه از نیكانند.
اینان فریضه حج نیز جزء دینشان بود، بر خلاف شعبه اول كه حج نداشتند و در تورات و انجیل هم اثری از آن نیست.
توضیح اینكه: بزرگ بنی اسماعیل، شخصی به نام «عمرو بن لحی» بود كه ظاهراً با طایفه «تیمها» جنگ و بر آنها غلبه كرد و زمامدار مكه شد و تمام آنها موحد و به دین حضرت ابراهیم (ع) گرویدند؛ ولی عمرو بیمار شد و به دستور پزشكان جهت تغییر آب و هوا به شامات( سوریه، مسافرت كرد، و تحت تأثیر مردم آن سامان كه بت پرست بودند، بت پرست شده و بت «هبل» را با خود به مكه آورد و مردم را به بت پرستی دعوت نمود، و در نتیجه تمام عربستان بت پرست شدند، به جز اجداد پیامبر اكرم(ص) كه همچنان موحد و به دین حضرت ابراهیم(ع) باقی ماندند، و بدین ترتیب پیامبر اكرم(ص) نیز تا پیش از بعثت متدین به دین حضرت ابراهیم(ع) بودند.[۱۵]
پی نوشتها:
[۱]- اعیان الشیعه، ج ۱، ص ۳۱۲؛ البدایه و النهایه، ج ۱ - ۲، ص ۲۵۲.
[۲]- الكامل، ج ۲، ص ۲۲؛ ترجمة تاریخ یعقوبی، ج ۱، ص ۵۲.
[۳]- دایره المعارف فارسی، ج ۲، ص ۱۶۷۳.
[۴]- لغت نامه دهخدا، ج ۹، ص ۱۳۸۶۶.
[۵]- دایره المعارف فارسی، ج ۲، ص ۱۶۷۳.
[۶]- لغت نامه دهخدا، ج ۹، ص ۱۳۸۶۶؛ فروغ ابدیت، ج ۱ - ۲، ص ۱۳۹.
[۷]- فروغ ابدیت، ج ۱ - ۲، ص ۱۳۹.
[۸]- ابراهیم آیتی، تاریخ پیامبر، ص ۵۱ - ۵۲.
[۹]- اصول كافی، ج ۱، ص ۴۳۹.
[۱۰]- اسدالغابه، ج۱، ص ۱۳؛ التنبیه والاشراف، ص ۱۶۹؛ بحارالانوار، ج ۱۵، ص ۱۲۵.
[۱۱]- اسدالغابه، ج ۱، ص ۱۳، بحارالانوار، ج ۱۵، ص ۱۲۵
[۱۲]- تاریخ زندگانی پیامبر اسلام؛دکتر اصغر منتظرالقائم،ص۴۲.
[۱۳]- كاظم موسوی بجنوردی، دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج۲، ص ۲۱۷؛ اعیان الشیعه، ج ۲،ص ۳۱۲ - ۳۱۳؛ معارف و معاریف، ج ۱، ص ۱۳۱؛ لغت نامة دهخدا، واژة"آمنه"؛ دائره المعارف فارسی، واژة "آمنه"؛ ابراهیم آیتی،تاریخ پیامبر اسلام، ص ۵۲ – ۵۳
[۱۴]ـ قرآن كریم، مباركه ص، آیه۴۸.
[۱۵]ـ ۶۶۵ پرسش و پاسخ در محضر علامه طباطبائی(ره)، ص۹۶ـ۹۷