مطابق ادله عقلی، رسول الهی باید دارای عصمت باشد چرا که خدای متعال، حکیم است و غرض از فرستادن رسول نباید نقض شود. در حالی که اگر عصمت وجود نداشته باشد، این غرض نقض می شود.
عصمت نیز جنبه های متعدد و متنوعی دارد. واضح ترین آن این است که رسول در دریافت و ابلاغ پیام الهی دچار اشتباه نشود. و دقیق ترین لایه ها این است که، رسول از هر امر منزجر کننده ای، منزه باشد. به همین خاطر گفته اند که رسول، دارای بیماری های منزجر کننده نخواهد بود همچنان که دارای پدر و مادر بدنام نیز نخواهد بود.
«امامیه بر آنند كه پیامبر باید از پستى پدران و آلودگى مادران و از صفتهاى زشت و كارهایى چون تمسخر كه مقام آدمى را فرو مىآورد پیراسته باشد، زیرا این امور منزلت و قدر او را در قلب انسانها حقیر مىكند و مردم از پیروى او پرهیز مىنمایند. این همه محل تردید نیست»[۱]
«در این اخبارى كه از طریق خاصه و عامه هر دو رسیده دلالت روشنى است بر اینكه پیغمبران و اوصیاء علیهم السّلام هم در بیماریهاى محسوسه و بلاهاى تن چون دیگرانند ... و جدا كردند بیشتر علماء آنچه را نقص باشد و نفرتانگیز براى مردم از نزدیكى بدانها چون دیوانگى و خوره و پیسى، و دعاى پناه گرفتن از آنها بخدا كه پیغمبر (ص) میخوانده براى آموختن بدیگران بوده گرچه خود از آنها مصون بوده. محقق طوسى در تجرید در شمار آنچه باید در هر پیغمبرى باشد گفته: عصمت و كمال عقل، و هوش و تیزفهمى و رأى متین و سهو نكردن و آنچه مایه نفرت مردم است از پستى پدران و مادران، و دل سختى و تندى وابنه و مانند آنها و خوردن غذا میان راه. علامه در شرحش گفته: باید بر كنار باشد از بیماریهاى نفرت آور چون ابنه، سلس الریح، خوره، پیسى، زیرا همه اینها مایه نفرت از او است و مخالف غرض بعثت »[۲]
این مساله از سوی دیگری نیز می تواند مد نظر قرار بگیرد. و آن اینکه هر کس از والدین خود به میزانی اثرپذیری دارد. هر چند این اثر پذیری، سبب مجبور شدن کسی به گناه نمی شود. و هرگز نباید اختیار را با نبود هر عامل دعوت کننده (به خوبی یا بدی) یکسان گرفت. بلکه اختیار انسان، در بین کشش ها و تضادهای مختلف معنا می شود. انسان از پدر و مادر، جامعه، نوع تعلیم و تربیت و ... اثراتی می پذیرد. هر چند این اثر پذیری هرگز به اندازه مجبور کردن کسی به انتخاب یک راه منجر نمی شود. و روایاتی که مثلا درباره خلافکاری، فرزندان زنا بیان شده است، با همین نوع نگاه معنا می شود. (برای توضیح بیشتر اینجا را کلیک نمائید)
پس حال که بناست رسول از بین کسانی انتخاب شود که شایسته ترین هستند، طبیعتا از کسانی انتخاب می شود که از این جهت نیز، دارای نقصی نباشد.
[۱]. نهج الحق و كشف الصدق-ترجمه كهنسال، ص: ۱۷۸.
[۲]. بحار الأنوار، ج۶۴، ص: ۲۵۰