يافتن سمت شمال به كمك خورشيد و سايه دستكی (يك ميله صاف) به چه صورت است؟

سوال:

يافتن سمت شمال به كمك خورشيد و سايه دستكی (يك ميله صاف) به چه صورت است؟

پاسخ:
اين طريقه كه يكي از ساده‏‌ترين شيوه‏‌های يافتن مي‏باشد به اين شرح است كه دستكی را كه در ازاي آن حدود 120 سانتي‏متر باشد انتخاب كرده و آن را در زمين آفتابگير مسطح و همواري فرو بريد و محل سايه سردستك را (در هر موقع از روز فرق نمی‌كند) به وسيله ميخ و يا قطعه سنگي روي زمين علامت بگذاريد. حدود 10 دقيقه صبر كرده و دوباره محل سايه سر دستك را با علامت ديگري مانند چوب يا ميخ روي زمين نشانه‌‏گذاري كنيد. حال دو نقطه‏‌ای را كه نشانه‏گذاري كرده‏ايد به وسيله خط مستقيمی به هم متصل ساخته و آن را قدری ادامه دهيد. اين خط در واقع جهت غرب به شرق را مشخص مي‏سازد بدين ترتيب كه نقطه يكم سوي مغرب و نقطه دوم شرق را نمايش مي‏‌دهد.
حال خط مستقيمي را بر هر نقطه از خط مشرق مغرب كه مورد نظرتان باشد عمود سازيد تا امتداد شمال و جنوب بدست آيد. بايد توجه داشت كه عمود بودن دستك بر سطح زمين ضرورتی ندارد و مورب هم كه باشد اشكالي ندارد.
شمال‏ يابي به كمك ساعت:
امتداد تقريبي شمال و جنوب را می‌توان به كمك ساعت به شرح زير بدست آورد:
الف: در نيمكره شمالي
نوك عقربه ساعت شمار را طوری متوجه خورشيد بسازيد كه پايه آن درست در زير عقربه ساعت‏‌شمار قرار گيرد. در اين حال نيمساز زاويه حاصل از عقربه ساعت‏‌شمار و عدد 12 نمايشگر جنوب و سوی ديگر آن شمال را نشان می‌دهد.
ب: در نيمكره جنوبی
عدد 12 ساعت را متوجه خورشيد كرده و نيمساز زاويه عقربه ساعت شمار و عدد 12 را نظری رسم كنيد. در اين حال امتداد نيمساز معرف شمال و سوی ديگر آن جنوب را به‏ طور تقريبی، نشان مي‏‌دهد. (1)

منابع و ماخذ:

1-فلاح‌زاده، حسین، احكام فقهی سفرهای خارجی، تعيين قبله.

 

http://www.askdin.com/thread30527.html#post398967