پرسش:
چه راهکارهایی از نظر اهل بیت (علیهم السلام) وجود دارد که از مرگ بد دور بمانیم و راحت جان بدهیم؟
پاسخ:
برای راحت جان دادن عواملی وجود دارد که به برخی از آن ها اشاره می شود:
1- خواندن سوره "ق"
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در بیانی فرموده اند: «مَنْ قَرَأَ سُورَةَ ق هَوَّنَ اللَّهُ عَلَيْهِ ثارَات الْمَوْتِ وَ سَكَرَاتِه (1)
کسى که سوره "ق" را بخواند، خداوند مشکلات و سکرات مرگ را بر او آسان می‌سازد»
2- خواندن "آیة الکرسی"
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در این زمینه می فرمایند: «مَنْ قَرَأَ آيَةَ الْكُرْسِيِّ يُهَوِّنُ اللَّهُ عَلَيْهِ سَكَرَاتِ الْمَوْت (2)
هرکس "آیة الکرسى" را بخواند سکرات مرگ بر او آسان می‌گردد»
3- مدامت بر خواندن سوره زلزال
امام صادق (علیه السلام) در این زمینه می فرمایند:
«لَا تَمَلُّوا مِنْ قِرَاءَةِ- إِذا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزالَها فَإِنَّهُ مَنْ كَانَتْ قِرَاءَتُهُ بِهَا فِي نَوَافِلِهِ لَمْ يُصِبْهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِزَلْزَلَةٍ أَبَداً وَ لَمْ يَمُتْ بِهَا وَ لَا بِصَاعِقَةٍ وَ لَا بِآفَةٍ مِنْ آفَاتِ الدُّنْيَا حَتَّى يَمُوتَ وَ إِذَا مَاتَ نَزَلَ عَلَيْهِ مَلَكٌ كَرِيمٌ مِنْ عِنْدِ رَبِّهِ فَيَقْعُدُ عِنْدَ رَأْسِهِ فَيَقُولُ يَا مَلَكَ الْمَوْتِ ارْفُقْ بِوَلِيِّ اللَّهِ فَإِنَّهُ كَانَ كَثِيراً مَا يَذْكُرُنِي ...حَتَّى يَأْمُرَهُ بِقَبْضِ رُوحِهِ وَ إِذَا كُشِفَ لَهُ الْغِطَاءُ فَيَرَى مَنَازِلَهُ فِي الْجَنَّةِ فَيُخْرِجُ رُوحَهُ مِنْ أَلْيَنِ مَا يَكُونُ مِنَ الْعِلَاجِ ثُمَّ يُشَيِّعُ رُوحَهُ إِلَى الْجَنَّةِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ يَبْتَدِرُونَ بِهَا إِلَى الْجَنَّةِ (3)
مَلُول نشوید از قرائت اِذا زُلْزِلَتِ الاْرْضُ زِلْزالَها زیرا که هر که این سوره را در نوافل خود بخواند، حق تعالى زلزله را بر او وارد نسازد ابداً و نمیرد به زلزله، و نه به صاعقه و نه به آفتى از آفات دنیا، تا بمیرد و در وقت مردن او ملکى کریم از نزد حقّ تعالى بر او نازل شود، و بنشیند نزد سر او و بگوید: اى ملک الموت رفق و مدارا کن به ولىّ اللَّه، زیرا که او بسیار مرا یاد مى کرد ... تا اینکه امر به قبض روحش می شود و زمانی که پرده از جلو چشمش برداشته شود و منازل خود را در بهشت ببیند، و قبض روح او شود به نرم تر وجهى، و مشایعت کنند روح او را هفتاد هزار فرشته که ببرند او را بسوى بهشت.»
4- ذکر "یا اسمع السامعین، یا ابصرالناظرین، یا اسرع الحاسبین و یا احکم الحاکمین"
امام باقر (علیه السلام) می فرمایند:
«مَا مِنْ مُؤْمِنٍ قَالَ هَذِهِ الْكَلِمَاتِ إِلَّا وَ أَنَا ضَامِنٌ لَهُ فِي دُنْيَاهُ وَ فِي آخِرَتِهِ فَأَمَّا فِي دُنْيَاهُ فَتَتَلَقَّاهُ الْمَلَائِكَةُ بِبِشَارَةٍ عِنْدَ الْمَوْتِ وَ أَمَّا فِي آخِرَتِهِ فَإِنَّ لَهُ بِكُلِّ كَلِمَةٍ مِنْهَا بَيْتاً فِي الْجَنَّةِ يَقُولُ يَا أَسْمَعَ السَّامِعِينَ وَ يَا أَبْصَرَ النَّاظِرِينَ وَ يَا أَسْرَعَ الْحَاسِبِينَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ يَا أَحْكَمَ الْحَاكِمین (4)
هیچ مومنی نیست که این کلمات را بگوید مگر این که من ضامن (اموری برای) او در دنیا و آخرت او شوم؛ اما در دینیایش، هنگام مرگ ملائکه را ملاقات می کند در حالی که به او بشارت می دهند و اما در آخرتش، بازاء هر کلمه ای، خانه ای در بهشت به او داده می شود؛ و آن کلمات این است: "يَا أَسْمَعَ السَّامِعِينَ وَ يَا أَبْصَرَ النَّاظِرِينَ وَ يَا أَسْرَعَ الْحَاسِبِينَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ يَا أَحْكَمَ الْحَاكِمین"»
5- صله رحم و نیکی به پدر و مادر
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
«مَنْ أَحَبَّ أَنْ يُخَفِّفَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنْهُ سَكَرَاتِ الْمَوْتِ فَلْيَكُنْ لِقَرَابَتِهِ وَصُولًا وَ بِوَالِدَيْهِ بَارّاً فَإِذَا كَانَ كَذَلِكَ هَوَّنَ اللَّهُ عَلَيْهِ سَكَرَاتِ الْمَوْت (5)
هرکس دوست دارد خدای عزوجل سختی های مرگ را بر او آسان کند، با خویشان خود صله رحم کند و به پدر و مادر خود نیکی کند که در این صورت خداوند سکرات مرگ را بر او آسان می کند.»
نیکی به پدر و مادر، شامل والدینی که رحلت نموده اند نیز می شود که می توان به نیت آنها کارهای خیر مانند تلاوت قرآن، فرستادن صلوات، خواندن نماز و...انجام داد.
6- در ماه رجب، 24 روز را روزه داشتن
پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
«مَنْ صَامَ مِنْ رَجَبٍ أَرْبَعَةً وَ عِشْرِينَ يَوْماً إِذَا نَزَلَ بِهِ مَلَكُ الْمَوْتِ يُرَى لَهُ فِي صُورَةِ شَابٍّ عَلَيْهِ حُلَّةٌ مِنْ دِيبَاجٍ أَخْضَرَ عَلَى فَرَسٍ مِنْ أَفْرَاسِ الْجِنَانِ وَ بِيَدِهِ حَرِيرٌ أَخْضَرُ مُمَسَّكٌ بِالْمِسْكِ الْأَذْفَرِ وَ بِيَدِهِ قَدَحٌ مِنْ ذَهَبٍ مَمْلُوءٌ مِنْ شَرَابِ الْجِنَانِ فَسَقَاهُ إِيَّاهُ عِنْدَ خُرُوجِ نَفْسِهِ فَهَوَّنَ عَلَيْهِ سَكَرَاتِ الْمَوْت (6)
هرکس 24 روز از ماه رجب را روزه بدارد، هنگامى که فرشته‌ى مرگ(علیه السّلام)بر او وارد مى‌شود، او را در صورت نوجوانى بدون محاسن مى‌بیند در حالى که لباس کاملى از ابریشم سبز بر تن دارد و بر اسبى از اسب‌هاى بهشت سوار شده است و در دست او ابریشم سبز آغشته به مشک بسیار خوشبو و نیز کاسه‌ى طلایى پر از شراب بهشتى است، که هنگام بیرون آمدن روح او، از شراب بهشتی به او می نوشاند تا مرگ برای او آسان شود.»
7- محبت امیرلمومنین (علیه السلام) را در قلب داشتن
پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
«أَلَا وَ مَنْ أَحَبَ عَلِيّاً هَوَّنَ اللَّهُ عَلَيْهِ سَكَرَاتِ الْمَوْتِ وَ جَعَلَ قَبْرَهُ رَوْضَةً مِنْ رِيَاضِ الْجَنَّةِ (7)
آگاه باشید هر کس علی (علیه السلام) را دوست بدارد، خداوند سکرات مرگ را بر او سبک گرداند، و قبرش را باغی از باغ های بهشت گرداند»
8- خدمت به خلق
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
«مَنْ كَسَا أَخَاهُ كِسْوَةَ شِتَاءٍ أَوْ صَيْفٍ كَانَ حَقّا عَلَى اللَّهِ أَنْ يَكْسُوَهُ مِنْ ثِيَابِ الْجَنَّةِ وَ أَنْ يُهَوِّنَ عَلَيْهِ سَكَرَاتِ الْمَوْتِ وَ أَنْ يُوَسِّعَ عَلَيْهِ فِي قَبْرِه (8)
هر کس به برادر مؤمنش جامه زمستانی یا تابستانی بپوشاند ، بر خداوند تعالی حق است که از جامه های بهشتی بر او بپوشاند ، سکرات مرگ او را آسان کند و قبرش را گشاد نماید.»
9. عبارت "محمد نبی الله و علی ولی الله" را بر روی عقیق انگشتر نقش کردن
پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله سلم) در این زمینه می فرمایند:
«مَنْ صَاغَ خَاتَماً مِنْ عَقِيقٍ وَ نَقَشَ فِيهِ مُحَمَّدٌ نَبِيُ اللَّهِ وَ عَلِيٌ وَلِيُ اللَّهِ وَقَاهُ اللَّهُ مِيتَةَ السَّوْءِ وَ لَمْ يَمُتْ إِلَّا عَلَى الْفِطْرَة (9)
هر كس انگشترى از عقيق بسازد و در آن«محمد نبىّ الله و على ولى الله» را نقش كند خداى تعالى او را از مرگ بد نگه مى‌دارد و جز بر فطرت نميرد.»
پی نوشها:
1.نورى، حسين بن محمد تقى، مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، مؤسسة آل البيت (عليهم السلام)،قم،1408ق،ج4،ص349.
2.همان،ص335.
3.كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي (ط- الإسلامية)دار الكتب الإسلامية، تهران، 1407 ق،چ2،ص626.
4.مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار( ط- بيروت)،دار إحياء التراث العربي،بیروت، 1403ق،ج92،ص350.
5.ابن بابويه، محمد بن على،الأمالي (للصدوق)،كتابچى، تهران،1376ش،ص39.
6.ابن بابويه، محمد بن على، فضائل الأشهر الثلاثة، كتاب فروشى داورى، قم، 1396 ق،ص28.
7.مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار(ط- بيروت)، دار إحياء التراث العربي، بيروت، 1403 ق،ج7،ص222.
8.همان،ج71،ص380.
9.ابن فهد حلى، احمد بن محمد، عدة الداعي و نجاح الساعي، دار الكتب الإسلامي،1407ق،ص130.
http://askdin.com/comment/1045481#comment-1045481