پرسش:
با توجه به حدیث پیامبر (ص) که فرمودند دین داری در آخرالزمان همانند نگه داشتن گلوله آتش در دست است.
مفهوم این حدیث چیست؟و همانطور که نمیتوان آتش را در دست نگه داشت, آیا دین دار بودن(با ایمان بودن) هم غیرممکن است؟
پاسخ:
بله حدیث فوق حدیث مشهوری است که در بیشتر کتابها نقل شده است، از جمله مرحوم میرزاحسین نوری که خود از محدثان بزرگ است آن را در کتاب خود نقل کرده است گرچه به طور مرسل آورده و اسناد بعداز انس را نیاورده، ولی می توان گفت به لحاظ شهرت داشتنش حدیث خوبی است.
عن أنس عن النبي (ص) أنه قال: «يأتي على الناس زمان الصابر منهم على دينه كالقابض على الجمرة ؛(1) رسول خدا فرمود: زمانی بر مردم می آید که ماندن بر دین حق مانند نگه داشتن گلوله آتش در دست است» .
در روایت دیگر ایشان در وصف برادران آخر الزمانی خود می فرماید:
«لأحدهم أشد بقية على دينه من خرط القتاد في الليلة الظلماء أو كالقابض على جمر الغضا ؛ (2) هر یک از آنان بر دین خود باقی است با این که باقی ماندن بر دین سخت تر از زدن تیغ درخت با دست و صاف کردن آن و از نگه داشتن آتش درخت های سخت (که آتششان دوام زیاد دارد) ، در دست است.
طبق برخى روايات، تصويرى از وضعيت دين در آخرالزمان که حفظ دین را مشکل می کند مشخص می شود:
- اسلام و ايمان، غريب مى شود، همان طور كه در ابتدا غريب بود
- مساجد از نظر ظاهرى آباد، ولى از نظر هدايت خراب هستند
- انسان دين خود را مى فروشد، به گونه اى كه ممكن است صبح مؤمن باشد و عصر كافر شود يا عصر، مؤمن باشد و صبح كافر گردد
- جو عمومى و حاكم، جو كفر و بى دينى است؛ به گونه اى كه حتى بعضى از مؤمنان را نيز متزلزل كرده و به كفر دعوت مى كند
- ملت هاى ديگر از اديان خود، گمراه مى شوند
- هر كس كه پرچم گمراهى بلند كند، هوادارانى خواهد يافت
- با عقايد اسلامى - حتى ايمان به خدا - به طور علنى برخورد مى شود»(3)
- شنيدن حقايق قرآن، بر مردم گران آيد؛ اما شنيدن باطل آسان است
- مردم نسبت به وقت نماز، بى اعتنا مى شوند(4)
- بدعت ها ظاهر و زياد شود
- حلال، حرام شود و حرام، حلال» و...(5)
مجموع اين جملات نورانى، بيانگر وجود نوعى تحير، پسرفت اعتقادى، ظاهرسازى و رنگ باختن ديندارى در آخرالزمان است. چنان كه امیرالمومینن امام على (علیه السلام) نيز به اين مطلب اشاره فرموده است:
«يكون حيره و غيبه تضل فيها اقوام و تهتدى فيها آخرون»(6)؛ «غيبت و حيرتى پيش خواهد آمد كه گروه هايى گمراه مى شوند و دسته اى ديگر هدايت مى يابند»
وضعيت ديندارى در آخرالزمان سخت و شكننده و ميزان رويگردانى اغلب مردم از دستورات الهى، زيادتر است.
پی نوشت ها:
1. میرزاحسین نوری،مستدک الوسائل ،بیروت، مؤسسه آلبیت، سال 1388، ج 12 ص 33.
2. محمد بن الحسن الصفار ، بصائر الدرجات ، تهران ، اعلمی ، 1404 ق ، ص 104.
3. معجم احاديث امام مهدى، ج ۱، صص ۸۷، ۷۱، ۴۴، ۳۱ و... از پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله( .
4. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۵۶- ۲۶۰ ؛ حضرت مهدى از ظهور تا پيروزى، ص ۲۵۰-۲۴۹.
5. معجم احاديث امام مهدى، ج ۳، ص ۲۱۸ ؛ منتخب الاثر، ص ۵۲۷، و...
6. الغيبة نعمانى، ص ۱۰۴ ؛ تاريخ غيبت كبرى، ص ۲۴۶.