پرسش:
در رابطه با حدیث کساء،این سوال مطرح می شود که :
زمانی که پیامبر(صلی الله علیه و آله) به خانه حضرت فاطمه(سلام الله علیها) آمدند،حضرت زینب(سلام الله علیها) در خانه نبودند؟چرا اسمی از ایشان در این واقعه نیست؟اگر قرار بود که پیامبر و امامان (صلوات الله علیهم)در زیر عبا جمع شوند .پس چرا حضرت فاطمه(سلام الله علیها) و جبرییل در زیر عبا بودند ولی حضرت زینب(سلام الله علیها) نبودند؟
پاسخ:
برای پاسخ این سوال ابتدا باید به بررسی محل واقع شدن جریان مربوط به این واقعه بپردازیم.
محل واقع شدن ماجرای کساء:
گفته شده ماجرای کساء در پی نزول آیه تطهیر و در جهت تفسیر و تبیین آن و در خانه ام سلمه تحقق پیدا کرد.(1)
به گفته علامه حلی، نازل شدن آیه تطهیر در خانه‌ام سلمه از مطالبی است که امت اسلام بر آن اجماع دارد و به‌صورت متواتر از ائمه(ع) و بسیاری از اصحاب نقل شده است.(2)
ابن حجر نیز بر آن است این آیه در خانه‌ام سلمه نازل شده است.(3)
شیخ مفید از اصحاب حدیث نقل کرده که درباره این آیه از عمر سؤال شد و او گفت: «دربارۀ آن، از عایشه سؤال کنید» و عایشه در پاسخ گفت: «این آیه در خانه خواهرم امّ سلمه نازل شده است. پس درباره آن، از او بپرسید که در زمینه این آیه، از من آگاه‌تر است».(4)
سیوطی نیز در «دُرُّ المنثور» از ابن مردویه نقل کرده که ام سلمه گفت: آیه «انما یرید الله...» در خانه من نازل شد.(5)
بنابراین طبق نقل معروف و مشهور این واقعه در خانه حضرت زهرا(سلام الله علیها) اتفاق نیفتاده است،پس سوال از اینکه حضرت زینب(سلام الله علیها) کجا بود،جای طرح ندارد.
اما در مورد بخش دوم فرمایش ما باید عرض کنیم:
جایی نیامده است که هدف از جریان حدیث کساء،جمع شدن پیامبر(صلی الله علیه و آله) و امامان(علیهم السلام) در زیر عبا بوده است.بلکه آنچه از مجموع روایات و گزارشات نقل شده از شیعه و اهل سنت استفاده می شود این است که ماجرای جمع شدن این بزرگواران در زیر عبا،در جریان نزول آیه تطهیر و برای مشخص کردن مصادیق آیه تطهیر بوده است.ماجرای کساء که در منابع حدیثی آمده، از دو جهت حایز اهمیت است: یکی مسئله اثبات امامت و ولایت و دیگری اثبات عصمت.
بنابراین علت حضور حضرت زهرا(سلام الله علیها) برای بیان مقام عصمت آن حضرت می باشد.
پی نوشتها:
1. محمدی ری‌شهری، محمد، ترجمه رضا شیخی و حمیدرضا آژیر، اهل بیت (ع) در قرآن و حدیث، قم، دار الحدیث، ۱۳۷۹ش. ج۱، ص۳۹.
2. علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر، نهج الحق و کشف الصدق، بیروت، دار الکتاب اللبنانی، ۱۹۸۲م. ص۱۷۴.
3. ابن حجر هیثمی، احمد بن محمد، صواعق المحرقة، قاهره، مکتبة القاهرة، ۱۳۸۵ق. ص۱۴۴.
4. مفید، محمد بن محمد بن النعمان، الفصول المختارة، ترجمه آقا جمال خوانساری، محقق صادق حسن زاده و علی‌اکبر زمانی نژاد، قم، انتشارات مؤمنین، ۱۳۷۷ش. ص۱۲۲.
5. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر، الدر المنثور فی تفسیرالماثور، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۲۱ق. ج۵، ص۳۷۶.