پرسش:
ماہ رجب چہ ماھی است و در آن چہ اتفاقی افتادہ کہ اینقدر مورد توجہ معصومین قرار گرفتہ است؟
پاسخ:
در پاسخ به این پرسش، نکاتی را تقدیم می کنیم:
اولاً باید بدانیم همه زمانها و ماهها مخلوق خداوند است و بر همان اساس دارای ارزش و فضیلتی اند و باید از لحظه لحظه زندگی (سال و ماه و روز و ساعت) در مسیر طاعت و بندگی خدای متعال بهره جست. بی شک، هر زمانی که آدمی در مسیر بندگی و جلب رضای خدا سپری کند ارزشمندترین زمان هاست.(1)
ثانیاً البته درست است كه همه ماه هاى سال، پرتوى از قدرت جهان آفرين است اما برخى از زمانها از شرافت و ويژگى خاصى برخوردار است. در بین ماه ها، سه ماه رجب، شعبان و رمضان، داراى امتياز و برجستگى ويژه اى هستند. قطعاً در فضیلت این سه ماه و خصوصاً ماه رجب اسرار و حکمت هایی نهفته است و ماه رجب ویژگی های خاصی نزد خدای متعال داشته که در بین تمام ماهها از چنین برجستگی و اهمیتی برخوردار شده است.
ما نمی توانیم به همه اسرار و حکمت های این امر دست بیابیم لیکن بر اساس روایات، مواردی از اهمیت و خاص بودن این ماه را بیان می کنیم:
یک- پيامبر خدا (صلى الله عليه وآله) ماه رجب را دو نوع تفسير کرده‌اند يکي اينکه فرموده‌اند«شهر الله الاصب»،(2) تعبير ديگري که پيامبر اکرم درباره ماه رجب فرمودند«الا انّ رجباً شهرالله الاصم». اصم يعني «کر» بودن. در ادامه روايت مي‌فرمايند: «و هو شهر عظيم و اِنّما سُمِيَ الاصم لانه لايقارنه شهر من الشهور حرمة و فضلا عندالله تعالي». رجب، ماه بزرگي است و به خاطر اين به «اصم»، «کر بودن» ناميده شده است که هيچ ماهي در ارزش، نزديک و مقارن ماه رجب نيست.(3)، خداوند خواسته است در اين ماه نسبت به گناه بندگان، در اين ماه اصم باشد و نشنود.
دو- مردم زمان جاهليت هم به ماه رجب حرمت مى نهادند و آنگاه كه اسلام درخشيدن گرفت، بر حرمت آن افزوده شد... (4) مرحوم سيدبن طاوس در مورد افرادى كه قبل از اسلام در دوره جاهليت، مورد ظلم و ستم ديگران قرار می گرفتند داستانهایی را نقل می کند آنها به انتظار ماه رجب می نشستند و در آن ماه پربركت، خداى را می خواندند و حضرت حق، دعايشان را مستجاب فرمود و بلا و گرفتارى را از آنها برگرداند.(5)
سه- در روایتی دیگر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به فضیلت این سه ماه و اجر و پاداش خاص روزه ماه رجب اشاره می کند. (6) همچنین، در كرامت و فضيلت اين ماه، حضرت امام صادق(عليه السلام) نيز مى فرمايد: «هنگامه برپایی قیامت، منادى الهى فرياد زند: «أين الرجبيّون؟»(7) كجايند آنانكه ماه رجب را گرامى داشتند و از آن، بهره ها بردند؟ گروهی برمی خیزند که چهرهشان میدرخشد، تاج پادشاهی از مروارید و یاقوت بر سر دارند و ... .»(8)
چهار- ماه رجب از جمله فرصتهای خاصی است که باران رحمت الهی جاری است و تشنگان زلال حق و معرفت به خوبی می توانند از آن سیراب شوند. خداوند متعال در فضیلت این ماه می فرماید: «من همنشین كسی هستم كه با من همنشین باشد و مطیع كسی هستم كه فرمان مرا ببرد و آمرزنده‌ام كس را كه از من طلب آمرزش كند این ماه رجب ماه من، بنده هم بنده من و رحمت هم از آن من است. هر كس مرا در این ماه بخواند پاسخ مثبت دهم و هر كس از من چیزی بخواهد به او عطا كنم و هر كس از من هدایت جوید هدایتش كنم و من این ماه را وسیله ارتباط بین خود و بندگانم قرار داده‌ام پس هر كس به آن چنگ زند به من می رسد.»(9)
پی نوشت ها:
1. چنانکه امام علی علیه السّلام فرمودند: «کُلُّ یَومٍ لا یُعصَی اللهُ فیهِ فَهُوَ یَومُ عیدٍ؛ هر روزی که در آن گناه نشود همان روز، روز عید است.»؛ نهج البلاغه، کلمات قصار، شماره 428.
2. اصب در لغت يعني «ريختن»، علما و مفسرين در بيان اين تعبير گفته‌اند، ماه رجب ماه ريزش رحمت الهي و ريزيش گناهان بندگان است.
3. فتال نيشابوري، روضة الواعظين، نشر دلیل ما، قم، بی تا، ج2 ص396.
4. شیخ صدوق، فضائل الأشهر الثلاثة، انتشارات دار المحجه البیضاء، بیروت-لبنان، بی تا، ص 24.
5. رجوع کنید به: سید بن طاووس، اقبال الاعمال، مرکز النشر التابع المکتبة الاعلام الاسلامی، قم، 1376، ص 630.
6. «... هركس يك روز از رجب را روزه بدارد، مستحقّ رضوان الهى گردد و روزه اش غضب الهى را خاموش كند ... »؛ فضائل الأشهر الثلاثة، پیشین، 24.
7. در هيچ جا نيامده است که گفته شود «اين شعبانيّون»، «اين المحرّميون» فقط در خصوص ماه رجب، اين تعبير آمده است.
8. روضه الواعظین، پیشین، ج2، ص402.
9. فضائل الأشهرالثلاثه، پیشین، ص 31.