سؤال:
قرآن در بعضی موارد، براي بيان مقصود خود، از روش «مثل زدن» كمک گرفته است. اما بسياري از مثل‌های قرآنی، نامفهوم و به همین دلیل، غيرقابل استفاده هستند و در بسياری از آنها قياس مع‌الفارق صورت گرفته و معلوم نيست كه چه نتيجه‌ای از آنها می‌توان گرفت.
الف) آية 58 سورة روم می‌گويد: «و به راستي در اين قرآن براي مردم هر گونه مثل زده‌ايم…» و آية 54 سورة كهف و آيه 27 سوره زمر نيز همين مضمون را تكرار می‌كنند. اما دقيقاً معلوم نيست كه منظور اين آيات چيست. آيا واقعاً در قرآن «هرگونه» مثلي آمده است؟
ب) آية 26 سورة بقره مي‌گويد: «خدا پروا ندارد كه به پشه و فراتر از آن مثل زند، آنگاه مؤمنان مي‌دانند كه آن مثل [راست و درست] و از سوي پروردگارشان است، ولی كافران می‌گويند: خداوند از اين مثل چه می‌خواهد؟…» باز هم معنای دقيق صدر آيه معلوم نيست، اما يك چيز روشن است و آن اين كه در اين آيه افرادی كه نقادانه و نكته‌سنجانه به مثل‌های قرآنی نگاه می‌كنند و به طور طبيعی، اين سؤال برايشان پيش می‌آيد كه: معنای اين مثل‌ها چيست، كافر قلمداد شده‌اند! لكن در دنيای امروز، كسی از اين تهديدها نمی‌ترسد.
پاسخ:
تمام مثل‌های قرآن بر اساس حکمت هستند که هیچ ایرادی به آنها نیست و آنچه ما در ظاهر برداشت می‌کنیم به خاطر عدم دقت و توجه نداشتن به واقع است که حال در مورد تک تک آنها بحث می کنیم تا متوجه شوید.
همان طور که می‌دانید قرآن کریم کتاب هدایت است و هر آنچه در قرآن است نیز در این راستا است. حال همه مثال‌های قرآن مثلا در مورد وعد و وعيد، امر و نهى، بشارت و انذار، آيات آفاقى و انفسى، دلائل مبدأ و معاد و اخبار غيبى و خلاصه از هر چيز كه در نفوس انسانها ممكن است اثر مثبت بگذارد مثالی زده شده باشد که حرف آیه هم همین است. (و لقد ضربنا للناس فى هذا القرآن من كل مثل ).
می‌شود بفرمایید در مورد الف، چرا معلوم نیست و کدام قسمت؟
در این جا می‌فرماید: بى ترديد خداوند شرم نمىكند از اين كه مثلى بزند هر مثلى كه باشد، پشه و فراتر از آن يا فروتر از آن، اما كسانى كه ايمان آوردهاند (به واسطه تأمل و درک مقصود، يا تعبّد و تسليم) مىدانند كه آن حق و به جا از جانب پروردگارشان است. و این جمله، به طور کامل، مشخص و واضح است.
در مورد ب نیز اصلا این گونه نیست و ای کاش حداقل به یک تفسیر مختصر نگاهی می‌کردید تا متوجه منظور آیه شوید.
در اینجا وقتی آیاتی با مثال نازل شد اين موضوع را بهانه قرار داده زبان به انتقاد گشودند و مسخره كردند كه اين چگونه وحى آسمانى است كه سخن از «عنكبوت» و «مگس» مى‌گويد؟ آيه فوق نازل شد و با تعبيراتى زنده به آنها جواب داد.
لذا درخواستی که از شما دارم این است که حداقل مطالعه‌ای در تفاسیر داشته باشید تا موارد به این وضوحی برایتان شبه نشود. وجود تفاسیر برای همین موقعه هاست.
دیدگاه جدیدی بگذارید