پرسش:
نماز جعفر طیار را باید به صورت دو رکعت دو رکعت بخوانیم یا چهار رکعت پشت سر هم؟
پاسخ:
بطور کلی همه نمازهای مستحبی به صورت دو رکعتی و مانند نماز صبح خوانده می شوند، مگر مواردی که استثناء شده باشند، مثل نماز وتر در نماز شب که یک رکعتی است.
نماز «جعفر طیار» نیز مانند سایر نمازهای مستحبی به صورت دو رکعتی خوانده می شود، لذا نماز «جعفر طیار» که چهار رکعت است به صورت دو نماز دو رکعتی خوانده می شود، یعنی دو تشهد و دو سلام دارد.
شیخ طوسی(ره) در «مصباح المتجد» و کفعمی(ره) در «بلدالامین» چنین می آورند:
«هَذِهِ الصَّلَاةِ أَرْبَعَ رَكَعَاتٍ بِتَشَهُّدَيْنِ وَ تَسْلِيمَتَيْنِ وَ الْقِرَاءَةُ فِي الْأُولَى الْحَمْدَ وَ إِذَا زُلْزِلَتْ وَ فِي الثَّانِيَةِ الْحَمْدَ وَ الْعَادِيَاتِ وَ فِي الثَّالِثَةِ الْحَمْدَ وَ إِذا جاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَ فِي الرَّابِعَةِ الْحَمْدَ وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ
فَإِذَا فَرَغَ مِنَ الْقِرَاءَةِ فِي الرَّكْعَةِ الْأُولَى قَالَ خَمْسَ عَشْرَةَ مَرَّةً قَبْلَ أَنْ يَرْكَعَ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ ثُمَّ لْيَرْكَعْ وَ يَقُولُ فِي رُكُوعِهِ مِثْلَ ذَلِكَ عَشَرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ لْيَرْفَعْ رَأْسَهُ مِنَ الرُّكُوعِ وَ يَقُولُ ذَلِكَ عَشَرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ لْيَسْجُدْ وَ يَقُولُ فِي سُجُودِهِ عَشْرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ يَرْفَعُ رَأْسَهُ وَ يَجْلِسُ وَ يَقُولُ ذَلِكَ عَشَرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ يَعُودُ إِلَى السَّجْدَةِ الثَّانِيَةِ وَ يَقُولُ ذَلِكَ عَشَرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ يَرْفَعُ رَأْسَهُ وَ يَجْلِسُ وَ يَقُولُ مِثْلَ ذَلِكَ عَشَرَ مَرَّاتٍ
ثُمَّ يَقُومُ إِلَى الثَّانِيَةِ فَيُصَلِّي الثَّانِيَةِ مِثْلَ ذَلِكَ ثُمَّ يَتَشَهَّدُ وَ يُسَلِّمُ ثُمَّ يَقُومُ فَيُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ أُخْرَيَيْنِ عَلَى هَذَا التَّرْتِيب»(1)
ترجمه:
این نماز (نماز جعفر طیار) چهار رکعت است به دو تشهد و دو سلام، سوره هایی که در ركعت اول قرائت می شوند سوره «حمد» و سوره «اذا زلزلت» است، و در ركعت دوم سوره «حمد» و سوره «والعاديات»، و در ركعت سوم سوره «حمد» و سوره «اذا جاء نصر اللّه»، و در ركعت چهارم سوره «حمد» و سوره «قل هو اللّه احد»
در ركعت اول بعد از فراغ از قرائت و قبل از رکوع، پانزده مرتبه مى گويد: «سُبْحانَ اللّهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ لا اِلهَ اِلاّ اللّهُ وَ اللّهُ أكْبَرُ»، سپس رکوع می رود و در ركوع همين تسبيحات را ده مرتبه مى گويد، سپس سر از رکوع بی می دارد و این تبیحات را ده مرتبه می گوید، سپس سجده می کند و (در سجده اول) ده مرتبه، و بعد از سر بر داشتن از سجده و نشستن (بین دو سجده) ده مرتبه، و در سجده دوم ده مرتبه، و بعد از سر برداشتن از سجده (و پيش از آن كه برخيزد) ده مرتبه؛
سپس بلند می شود برای رکعت دوم، پس رکعت دوم را به همین صورت می خواند سپس تشهد و سلام می دهد، سپس بلند می شود و دو رکعت دیگر را به همین ترتیب می خواند.
«مرحوم شیخ عباس قمی» در «مفاتیح الجنان» نیز چنین می آورد:
نماز حضرت جعفر (عليه السلام) كه اكسير اعظم و كبريت احمر است و به سندهاى بسيار معتبره با فضيلت بسيار ـ كه عمده آمرزش گناهان عظيمه است ـ وارد شده و افضل اوقات آن صدر نهار جمعه [قبل از ظهر جمعه] است و آن چهار ركعت است به دو تشهد و دو سلام، در ركعت اول... »(2)
پی نوشت ها:
1. طوسی، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، ناشر: مؤسسة فقه الشيعة ـ بيروت، 1411ق، چاپ اول، ج 1، ص 304؛ كفعمى، البلد الأمين و الدرع الحصين، ناشر: مؤسسة الأعلمي للمطبوعات ـ بيروت، 1418 ق، چاپ اول، ص 151.
2. شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، فصل چهارم: در فضیلت و اعمال شب و روز جمعه، اعمال روز جمعه، مورد بیستم، نماز جعفر طیار.