پرسش:
آیا حدیثی داریم که پرخوری باعث خواب زیاد می شود؟ اگر بتوانیم با کاهش خوراک، خوابمان را کمتر و بتوانیم بعد از اذان و نماز صبح بیدار بمانیم خوب است. خواب قیلوله هم خوب است.
پاسخ:
بله؛ در روایات، پرخوری، بسیار مذمت شده است. یکی از آثار پرخوری می تواند خواب زیاد باشد. در روایت آمده:
«كَثْرَةُ النَّوْمِ يَتَوَلَّدُ مِنْ كَثْرَةِ الشُّرْبِ وَ كَثْرَةُ الشُّرْبِ يَتَوَلَّدُ مِنْ كَثْرَةِ الشِّبَعِ وَ هُمَا يُثَقِّلَانِ النَّفْسَ عَنِ الطَّاعَةِ وَ يُقْسِيَانِ الْقَلْبَ عَنِ التَّفَكُّرِ وَ الْخُشُوعِ»
زياد خوابيدن از آب خوردن زياد ناشى شود، و آب زياد خوردن نيز از پر خورى سر مى گيرد، و هر دو موجب مى شوند بر سنگين شدن انسان در مقابل قيام بر طاعات و عبادات، و بر قساوت و سخت شدن قلب از براى تفكر و خشوع پيدا كردن.(1)
روایت دیگر از آثار خواب زیاد:
«مَا أَنْقَضَ النَّوْمَ لِعَزَائِمِ الْيَوْم»
چه تصمیم های روز را که خواب در هم شکند.(2)
یکی از برداشت ها از این روایت، می تواند این باشد که خواب زیاد باعث کاهلی، تنبلی و کسالت شده و موجب می شود تصمیم های انسان، عملی نشود.
نکته:
برای سحرخیزی، کم خوری، لازم است ولی به تنهایی کافی نیست، لذا بهتر است سایر مسائل مثل به موقع خوابیدن و آداب خواب و... نیز رعایت شود.
بله یکی از راه های جبران خواب شب، می تواند خواب قیلوله (خواب میانه روز) باشد.
«قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) تَعَاوَنُوا بِأَكْلِ السَّحُورِ عَلَى صِيَامِ النَّهَارِ وَ بِالنَّوْمِ عِنْدَ الْقَيْلُولَةِ عَلَى قِيَامِ اللَّيْل»
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: روزه گرفتن در طول روز را با خوردن سحری، کمک کنید، و با خواب قیلوله، بیدار شدن برای عبادت شبانه و شب زنده داری را یاری رسانید.(3)
تقریبا فاصله زمانی یک ساعت قبل از ظهر تا دو ساعت بعد از ظهر را قیلوله می گویند.
پی نوشت ها:
1. مصباح الشريعة، منسوب به امام صادق(علیه السلام)، ناشر: اعلمى ـ بيروت، 1400 ق، چاپ اول، ص 45.
2. شریف الرضی، نهج البلاغه، محقق: صبحی صالح، انتشارت: هجرت ـ قم، ص 554، حکمت 440.
3. طوسی، تهذيب الأحكام، محقق/مصحح: خرسان، ناشر: دار الكتب الإسلاميه ـ تهران، 1407ق، چاپ چهارم، ج 4، ص 199، ح 7.