پرسش:
کوهی که در سوره اعراف مورد اشاره قرار گرفته است و با خاک یکسان شد آیا همان کوه طور بود؟ اگر همان کوه طور بود پس چرا همچنان این کوه وجود دارد؟
پاسخ:
طور به معنی کوه است و طور سینا کوهی است که در زمین سیناء قرار دارد. این کوه از مشاهیر جبال جهان است و ذکرش در قرآن بسیار آمده و موسی پیغمبر علیه السلام در آنجا نور الهی را بر سر درخت دید و شرف تکلیم یافت.(1) در قرآن طور سینین هم آمده است. خداوند کناره راست آن کوه را به بنی اسرائیل وعده داده بود که بدانجا مسکنشان دهد.
طُور سِیناء کوه یا مجموعه‌ای از کوه‌ها در کشور مصر است که در قرآن و تورات از آن یادشده است. در طور سینا وقایع مختلفی از جمله صحبت کردن خداوند با حضرت موسی(علیه السلام)، میقات چهل روزه، میقات به همراه هفتاد نفر ازبنی اسرائیل و مرگ موسی(علیه السلام)، رخ داده است پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) علت تقدس طور سینا را مواردی از جمله صحبت کردن خداوند با حضرت موسی(علیه السلام)، در آنجا دانسته است.
جمعی از بنی اسرائیل با اصرار و تأکید از موسی (علیه السلام)، خواستند که خدا را مشاهده کننند، و اگر او را مشاهده نکنند هرگز ایمان نخواهند آورد، موسی (علیه السلام)، هرچه آنها را نصیحت کرد، فایده نداشت، سرانجام موسی ـ علیه‌السلام ـ از میان آنها هفتادنفر را برگزید و همراه خود به میعادگاه پروردگار (کوه طور) برد، موسی ـ علیه‌السلام ـ در کوه طور تقاضای بنی‌اسرائیل را چنین به خدا عرض کرد:
«رَبِّ أَرِنِی أَنْظُرْ إِلَیکَ؛(2) پروردگارا خودت را به من نشان بده تا تو را ببینم.»
خداوند فرمود: «هرگز مرا نخواهی دید، ولی به کوه بنگر اگر در جای خود ثابت ماند، مرا خواهی دید.»
ناگاه موسی (علیه السلام)، دید تجلّی خداوند باعث شد که کوه نابود شود، و همسان زمین گردد، موسی (علیه السلام)، از مشاهده این صحنه هول‌انگیز، چنان وحشت‌زده شد که مدهوش بر روی زمین افتاد. وقتی که به هوش آمد، عرض کرد: پروردگارا! تو منزّه هستی، من به سوی تو باز می‌گردم و توبه می‌کنم، و من از نخستین مؤمنان هست(3).
ودر آیه 155 سوره اعراف می فرماید : «موسی از قوم خود هفتاد نفر از مردان را برای میعادگاه ما برگزید وقتی که آنها را به کوه طور برد زمین لرزه آنها را فراگرفت و همه آنها هلاک شدند».(4)
این همان تجلّی قدرت خدا بر کوه بود، چرا که قوم موسی (علیه السلام)، از موسی (علیه السلام)، خواسته بودند از خدا بخواهد که خود را نشان دهد، با این‌که خداوند دیدنی نیست، تجلّی خدا بر کوه طور و هلاکت هفتادنفر از قوم موسی (علیه السلام)، و مدهوش شدن خود موسی (علیه السلام)، همه مجازات آنها بود که چرا چنین تقاضایی کرده‌اند و هم نشان دادن قدرت الهی بود، تا آنجا با دیدن جلوه‌های قدرت الهی، با چشم باطن خدا را بنگرند.
علامه شعرانی در کتاب نثر طوبی در مورد محل این کوه می گوید: بسیاری از علمای نصاری با نهایت دقتی که کرده اند و اشاراتی که از تورات و کتب خود به نشانه‌های کوه و علائم آن استنباط نموده‌اند گویند در نواحی شام و فلسطین موضع حقیقی طور سیناء را به طور یقین تشخیص نداده‌ایم امام مردم آن نواحی کوهی را به نام طور سیناء می شناسند. نزد آنها جائی مشهور است که بالای آن کلیسائی به نام کاترین ساخته‌اند و گویند «ژوستی نین» امپراطور روم اولین بار بنای آن کرده است.(5)
بنا براین حضرت موسی(علیه السلام) برای عبادت کردن و ارتباط با خداوند، به کوه طور می رفته است؛ ولی در باره آن کوهی که خداوند بر آن تجلی می کند و با خاک یکسان می شود، بین مفسران و اندیشمندان قرآنی اختلاف است و برخی آن را کوه عظیم دیگری به نام «کوه زبیر» می دانند. در هر حال، آن کوه، طور باشد یا زبیر یا ...، بنابر نظر مفسران و استناد به روایات، با خاک یکسان شده و چیزی از آن باقی نمانده است. افزون بر این اگر امروزه کوهی با نام کوه طور، معروف است، لزوما معنا ندارد که این کوه، عینا همان کوهی باشد که مورد اشاره آیه است. ممکن است بعدا به وجود آمده و به مناسبت منطقه یا ...، چنین نامی بر او نهاده اند. (6)
پی نوشت ها:
- نزهة القلوب، حمدالله مستوفی چ اروپا، ص198 .
- مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم،علامه مصطفوی، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی ۱۳۶۰ش، ج۵، ص۲۹۳.
- اعراف / 143.
- اعراف/ 155 .
- نثر طوبی، علامه شعرانی،انتشارات اسلامیه، ج2، ص 94
- برای آگاهی بیشتر ر.ک: تفسير الميزان، علامه طباطبایی، ترجمه موسوی همدانی،قم، انتشارات اسلامی، ج 8، ص 305.
- http://askdin.com/comment/1038110#comment-1038110