پرسش:
آیا طوفان حضرت نوح (علیه السلام) جهانی بود یا مربوط به منطقه ای خاص بود؟ اگر جهانی بود چگونه حضرت نوح (علیه السلام) حیوانات گوناگون و مختلف را به صورت جفت در کشتی خود جای داد؟
آیا تمام نسل بشر از فرزندان نوح ( سام ، حام ، یافث ) بوده اند؟ پس تکلیف سرخپوستانی که هزاران سال پیش در قاره آمریکا زندگی کرده اند چه می شود؟
پاسخ:
درباره جهانی بودن یا منطقه ای بودن طوفان حضرت نوح (علیه السلام) نظر قطعی و ثابتی وجود ندارد و این عدم شفافیت هنوز هم به قوت خود باقی است. با توجه به آیه «و قال نوح رب لاتذر علی الارض من الکافرین دیارا»(1) «پروردگارا از این کافران دیّاری بر روی زمین باقی مگذار» میتوان گفت طوفان حضرت نوح ( علیه السلام) جهانی بوده است و همه نقاط جهان را فرا گرفته است زیرا در این آیه میفرماید: در روی زمین کافری را زنده مگذار. با این حال باز احتمال منطقه ای بودن طوفان حضرت نوح (علیه السلام) منتفی نیست. زیرا در قران آمده است «و اورثنا القوم الذین کانوا یستضعفون مشارق الارض و مغاربها»(2) مشرقها و مغربها را در اختیار بنی اسرائیل قرار دادیم. کلمه ارض بر بخش وسیعی از زمین اطلاق شده است.
نکته دیگر اینکه احتمال دارد حیواناتی که سوار بر کشتی شدند مربوط به همان منطقه باشند نه تمام دنیا زیرا هم جمع آوری آنان از تمام نقاط دنیا بسیار سخت بوده هم اینکه طبق روایت امام صادق (علیه السلام) حضرت نوح (علیه السلام) هشت جفت از حیوانات اهلی گاو، گوسفند، شتر و بز همچنین حیوانات وحشی و سگ و خوک را با خود به کشتی برد.(3)
علاوه بر این دلیلی نداریم که دعوت به توحید و یگانگی خداوند از جانب حضرت نوح (علیه السلام) به همه نقاط جهان رسیده باشد و همه از حضور این پیامبر مطلع باشند. با توجه به اینکه وسائل ارتباطی در رساندن پیام حضرت نوح (علیه السلام) به همه جهان وجود نداشته است.(4)
نکته دیگر اینکه تعداد جمعیت روی کره زمین در زمان حضرت نوح ( علیه السلام) زیاد نبود. زیرا او پدر دوم بشر خوانده میشد پس اگر جمعیت زیادی بر روی زمین نباشد، معنی ندارد که بگوییم عذاب برای همه زمین بوده و همه آنها را هم در بر میگرفته
پاسخ سوال دوم
طبق برخی از منابع حضرت نوح (علیه السلام) برخی از مناطق را بین سه فرزند خود سام، حام و یافث تقسیم نمود. سهم سام : اراضی بین دجله و فرات و عراق عرب و عجم و خراسان. سهم حام : اراضی مغرب، مصر، سودان، حبشه، هند و سند. سهم یافث: اراضی چین و تبت و اراضی مشرق گردید. (5)
برخی بر این باورند که نسل بشر به پسران حضرت نوح میرسد. «وَ جَعَلْنا ذُرِّیَّتَهُ هُمُ الْباقِینَ»(6) (ما فرزندان نوح را بازماندگان در زمین قرار دادیم)،مورخین بر این اعتقادند که نژادهای امروزه کره زمین به سام، حام و یافث میرسد نژاد عرب، فارس و روم به سام میرسد لذا آنان را سامی گویند. نژاد ترک به یافث و نژاد سودان، سند، هند، نوبه، حبشه، قبطی و بربر هم به حام میرسد.
اما سوالی که باقی میماند این که در زمانی که حضرت نوح سوار بر کشتی شد عده ای از مومنین همراه او سوار کشتی شدند. فرزندان آنها چه شدند؟ آیا نسلی از آنان باقی ماند؟ آیا اولاد آنها دختر بودند و با اولاد حضرت نوح ازدواج کرده و نسلشان با نوح نبی یکی شد؟ آیا نسل آنان با نوح فرق دارد؟ اینها برای ما مشخص نیست اما در روایتی از امام باقر (علیه السلام )چنین آمده است:
«اَلْحَقُّ وَ النُّبُوَّةُ وَ الْکِتابُ وَ الاِیْمانُ فِى عَقِبِهِ، وَ لَیْسَ کُلُّ مَنْ فِى الاَرْضِ مِنْ بَنِى آدَمَ مِنْ وُلْدِ نُوح(علیه السلام) قالَ الله عَزَّوَجَلَّ فِى کِتابِهِ اِحْمِلْ فِیْها مِنْ کُلِّ زَوْجَیْنِ اثْنَیْنِ وَ اَهْلَکَ اِلاّ مَنْ سَبَقَ عَلَیْهِ الْقُوْلُ مِنْهُمْ وَ مَنْ آمَنَ وَ ما آمَنَ مَعَهُ اِلاّ قَلِیْلٌ، وَ قالَ الله عَزَّوَجَلَّ اَیْضاً: ذُرِّیَةَ مَنْ حَمَلْنا مَعَ نُوْح» حق و نبوت و کتاب آسمانى و ایمان در دودمان نوح باقى ماند، ولى تمام کسانى که از فرزندان آدم در روى زمین زندگى مى کنند از اولاد نوح نیستند؛ چرا که خداوند متعال در کتابش مى گوید: ما به نوح دستور دادیم که از هر جفتى از حیوانات یک زوج، بر کشتى سوار کن، و همچنین اهل خانواده ات را، مگر آنها که قبلاً وعده هلاکشان داده شده «اشاره به همسر نوح و یکى از فرزندانش» و همچنین مؤمنان را، که جز گروه اندکى به نوح ایمان نیاوردند.(7)
بنابراین میتوان گفت تمام نژادها و اقوام بشر به فرزندان حضرت نوح نمیرسد بلکه برخی از نژادها به افرادی که همراه حضرت نوح (علیه السلام) سوار بر کشتی شدند میرسد. پس احتمال دارد سرخپوستان از نسل انسانهایی باشند که همراه با حضرت نوح (علیه السلام) در کشتی بودند و طبق حدیث فوق این مومنین به حضرت نوح (علیه السلام) نسلشان ارتباطی با حضرت نوح (علیه السلام) ندارد.
پی نوشت:
1. نوح 26
2. اعراف 37
3. قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، دارالکتب، 1367ش، قم، ج 7 ص 124
4. تفسیر نمونه دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1374ش، ج 9 ص 103
5. آزرمی، قصه‌های قرآن (از تولد آدم تا رحلت خاتم)، ص۶۳-۶۴ با تلخیص.
6. صافات 77
7. علی بن ابراهیم قمی، تفسیر، دارالکتاب، 1404ق، قم، ج 2، ص 223.