پرسش:
بر اساس متون دینی روح در چهار ماهگی به بدن جنین دمیده میشود، پس انسانهایی که قبل چهار ماهگی از دنیا میروند، سرنوشت آنها در آخرت چه میشود؟ اگر محشور نمیشوند آیا این عادلانه است؟
پاسخ:
همانطور که اشاره فرمودید طبق منابع دینی جنین در چهارماهگی دارای نفس و روح انسانی میشود. اما در مورد حسابرسی اخروی انسان ها باید دقت بفرمایید که این امر مربوط به زمانی میشود که انسانی تسکیل شده باشد، و انسانیت انسان به روح اوست، و جنین باید به چهارماهگی رسیده باشد تا روح در او به وجود آمده باشد. بنابراین جنین هایی که قبل از چهارماهگی از بین بروند طبیعتا هنوز به مقام انسانی نرسیده و دارای روح انسانی نشده اند تا بتوان برای آنها حشر اخروی قائل شد.
و البته این مسئله با عدالت خداوند منافاتی نداشته، و اشکالی را متوجه مبانی اعتقادی نمی سازد، چون بالاخره در هر حرکتی یک دسته از موجودات با موانع روبرو شده و از ادامه حرکت باز می ایستند، همانطور که بسیاری از انسان ها حتی به مرحله جنینی هم نمیرسند، مثلا از میان میلیاردها اسپرم یکی است که به تخمک رسیده و آن را بارور می سازد و بقیه که بالقوه امکان انسان شدن را دارند از میان میروند.
یک اسپرم از زمانی که اسپرم است تا زمانی که تبدیل به یک انسان میشود موانع بسیاری را پیش روی خودش دارد و تا زمانی که دارای روح و نفس نشود به یک انسان بالفعل تبدیل نشده است تا از محشور شدن او از آخرت سخن بگوییم. یعنی اصلا انسانی تحقق نیافته و به وجود نیامده که شما دلسوزی کنید که چرا محشور نمیشود.
نزدیک تر بودن این حرکت به نتیجه موجب این نمیشود که از اینجا به بعد نابودی آن ظلم تلقی شود، اما مراحل قبل از آن ظلم نباشد!! هیچ ملاک عقلی و فلسفی بر چنین تمایزی دلالت ندارد. جنین سه ماهه هم اگرچه در ظاهر شبیه انسان است اما هنوز دارای آن اصل انسانی که روح اوست نشده است، بنابراین از نظر فلسفی هنوز انسان نیست.