پرسش:
چرا تبلیغ دین اسلام در میان در جوامع دیگر توصیه شده ولی با کسی که دین دیگری را در بین جامعه اسلامی تبلیغ یا حتی در حد معرفی هم باشه باید با اون برخورد بشه و حتی به عنوان جرم شناخته می شود ؟
پاسخ:
دوست عزیز برای پاسخ به پرسش حاضر، توجه شما را به این نکات جلب می کنیم:
دین اسلام مدافع آزادی عقیده و مخالف تحمیل عقیده و ایمان اجباری است. در دین اسلام، همواره بر این اصل تاکید شده که از حدس و گمان باطل پرهیز شود و از علم و یقین پیروی گردد: «وَ لا تَقْفُ ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ كُلُّ أُولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً»(1)؛ یعنی: « از آنچه به آن آگاهى ندارى، پيروى مكن، چرا كه گوش و چشم و دل، همه مسئولند».
تاکید خداوند بر تحقیق و تعقل و انتخاب عقلانی، آنقدر مهم است که خداوند به کساني که پس از شنيدن سخنان مختلف بهترين را بر مي گزينند ، مژده هدايت و برخورداري از تعقل را مي دهد: «فَبَشِّرْ عِبادِ الَّذِينَ يسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولئِكَ الَّذِينَ هَداهُمُ اللّهُ وَ أُولئِكَ هُمْ أُولُوا الألبابِ».(2)
تنها در فضاي آزادي انديشه و بيان ، شنيدن سخنان و ديدگاههاي مختلف و انتخاب بهترين امکان پذير است؛ اگر آزادي بيان نباشد، طبعاً گفته هاي مخالف امكان بروز ندارد تا مردم آن را شنيده ودست به مقايسه، انتخاب و پيروي از بهترين نمايند.
افزون بر آیات قرآنی، سیره نبوی نیز گواه بر قبول آزادی بیان است. پيامبر گرامي اسلام (صلی الله علیه و آله) همواره با سعه صدر در برابر آرا و انديشه هاي مختلف، برخورد مي نمود و اجازه مىداد صاحبان انديشه ، ديدگاه ، انتقاد و اعتراض خود را بدون هيچ گونه ترس و نگراني بيان كنند.
استاد مطهري در اين زمينه مي گويد: «شما كى در تاريخ عالمديدهايد كه در مملكتى كه همه مردمش احساسات مذهبى دارندبه غير مذهبىها آن اندازه آزادى بدهند كه بيايند در مسجد پيامبريا در مكه بنشينند و حرف خودشان را آنطور كه دلشان مي خواهد بزنند، خدا را انكار كنند، منكر پيامبرى پيامبر شوند، نماز و حج و...را رد كنند و بگويند ما اينها را قبول نداريم، اما معتقدانمذهب با نهايت احترام با آنها برخورد كنند. در تاريخ اسلام از اين نمونههاى درخشان فراوان مي بينيم. و بدليل همين آزادي ها بود كه اسلام توانست باقى بماند. اگر درصدر اسلام در جواب كسي كه مي آمد و مي گفت من خدا را قبول ندارم،مي گفتند بزنيد و بكشيد، امروز ديگر اسلامى وجود نداشت. اسلام به اين دليل باقي مانده كه با شجاعت و با صراحت با افكارمختلف مواجه شده است...»(3)
در همین راستا، گفتگوی دانشمندان ادیان مختلف با یکدیگر و یا ترجمه آثار آنها به زبان فارسی، امر مرسومی در محافل دینی و حوزوی است. اگر اکنون بخواهید مسیحیت را بشناسید، آثار متنوعی از مسیحیت را خواهید یافت که به قلم دانشمندان و متفکران مسیحی به ثبت رسیده و در ایران به زبان فارسی ترجمه و منتشر شده است.
همچنین با مراجعه به سایت های مختلف، مشاهده خواهید کرد بارها از اساتید مسیحی و عالمان سایر ادیان و مذاهب در دانشگاه ها و انجمن های علمی حوزه و دانشگاه، دعوت بعمل آمده است و سخنان آنها شنیده و مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
اما با این حال، می بایست به این نکته نیز دقت کنیم که تبلیغ مبلغان مسیحی و غیرمسیحی در سرزمین های اسلامی، به شکلی که مخاطبش عموم مردم باشد، می تواند مایه گمراهی مردم عادی باشد. نباید فراموش کرد که اسلام خودش را دین خاتم معرفی کرده که حق است و سایر ادیان را تحریف یا نسخ شده معرفی می کند. در این صورت، طبیعی است که شرایط اجتماعی را به نحوی مدیریت کند که مردم از گمراهی مصون بمانند.
این مطلب مخصوص دین اسلام نیست و حتی دولتهای غربی نیز با رسانه های مخرّب و تبلیغاتی که ناروا می دانند، برخورد می کنند و مانع از ترویج آنها در فضای عمومی می شوند.
اما همانطور که عرض شد، این مطلب به معنای تحمیل عقیده و یا محدود کردن آزادی دانشمندان در محیط های علمی نیست.
پی نوشت ها:
1. اسراء: 36
2. زمر: 18
3. مطهري، مرتضي، پيرامون انقلاب اسلامي، دفتر انتشارات اسلامي، 1359 ، ص 14.