پرسش: آیا در شریعت احکام خاصی نسبت به سادات وجود دارد؟ مثلا شنیده ام که اگر دو تا خواستگار برای دختر آمد که یکی عام و دیگری سید بود و هردو در یک سطح ایمان باشند باید به سادات داد. اینجا سوال پیش می آید که از کجا میتوان فهمید که ایمانشان مساوی است یا یکی مومن تر است؟
پاسخ:
در شریعت اسلامی برخی احکام اختصاصی سادات وجود دارد که از باب حفظ حرمت آنها به خاطر انتسابی که به رسول خدا(صلی الله علیه و آله) دارند می باشد. البته این گونه نیست که همه این احکام وظایفی را بر عهده دیگران نسبت به آنها قرار دهد بلکه در برخی موارد وظایفی را بر عهده خود آنها قرار می دهد تا حرمت نسبت خود را حفظ نمایند. همچنین همه این احکام به این گونه نیست که امتیاز و موقعیتی را برای آنها فراهم نماید. بلکه در برخی موارد باعث محرومیت از برخی امتیاز ها می شود. همانطوری که پرداخت زکات به سادات حرام است. البته این محرومیت با اختصاص بخشی از خمس به آنها جبران شده است.
به نظر می آید چیزی که شنیده اید با مقداری تفاوت مربوط به امامت جماعت باشد. در روایتی آمده است:
«بَعْضُنَا سَأَلَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الْقَوْمِ يَجْتَمِعُونَ فَتَحْضُرُ الصَّلَاةُ فَيَقُولُ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ تَقَدَّمْ يَا فُلَانُ فَقَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص يَتَقَدَّمُ الْقَوْمَ أَقْرَؤُهُمْ فَإِنْ كَانُوا فِي الْقِرَاءَةِ سَوَاءً فَأَقْدَمُهُمْ هِجْرَةً فَإِنْ كَانُوا فِي الْهِجْرَةِ سَوَاءً فَأَكْبَرُهُمْ سِنّاً فَإِنْ كَانُوا فِي السِّنِّ سَوَاءً فَلْيَؤُمَّهُمْ أَعْلَمُهُمْ بِالسُّنَّةِ وَ أَفْقَهُهُمْ فِي الدِّينِ؛ راوی میگوید یک نفر از امام صادق(علیه السلام) سوال کرد از گروهی که برای نماز حاضر می شوند و برای امامت جماعت به یکدیگر تعارف می کنند. امام صادق(علیه السلام) فرمود: رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرموده است: کسی که قرائت بهتری دارد جلو بایستد. اگر در قرائت مساوی بودند کسی که زودتر به اسلام مشرف شده است. اگر هر دو مساوی بودند کسی که سنش بیشتر است امامت کند. اگر در سن نیز مساوی بودند آگاه ترین آنها به سنت و کسی که شناخت بیشتری نسبت به احکام دارد جلو بایستد.»(1)
فقها با وجود تساوی میان دو امام جماعت در همه این شرایط در مرحله بعد سیادت را باعث اولویت می دانند. چراکه اولویت دادن به سادات در چنین موقعیتی تکریم رسول خدا(صلی الله علیه و آله) محسوب میشود.
پی نوشت:
1. مجلسی، محمد باقر(1110ق)، بحار الانوار، بیروت، دار احیا التراث العربی، ج85، ص62.