پرسش:
چگونه امامان معصوم و اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) را برای افراد غیر مذهبی توصیف کنیم؟
پاسخ:
در پاسخ گفتنی است: معرفی و توصیف امامان معصوم و اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) برای کسانی که اهل دین و مذهب بوده و اعتقاد به خدا و ولایت معصومان دارند کار نسبتاً آسانی است زیرا برای این دسته می توان با رجوع به آیات کلام الله مجید و تفاسیر و روایات دینی معتبر مطالب بسیاری را بیان کرد. اما معرفی اهل بیت برای کسانی که با دین و مذهب سازگاری ندارند کمی دشوار و پیچیده تر است برای این منظور باید ابتدا با استفاده از مبانی عقل و مستندات تاریخی اصل امامت اثبات شود که لازمه آن در گام اول اثبات توحید و خدا و ضرورت نبوت است تا نوبت به اثبات امامت و معرفی ویژگی های شخصیتی آنها برسد و نیز می توان در قالب تمثیل به معرفی جایگاه آنها پرداخت:
الف- راه عقلی: بعد از اثبات خدا و ضرورت نبوت اینگونه استدلال می شود: باید توجه داشت که : ۱- بر اساس عقل، لزوم رهبری در جامعه امری ضروری و انکار ناپذیر است. ۲- رهبری در جامعه اسلامی باید براساس احکام و قوانین الهی باشد. زیرا تنها خدای خالق حکیم شایستگی قانونگذاری برای جهان و انسان را دارد و همو شایسته است تا حاکم و رهبر جامعه اسلامی را تعیین کند. ۳- احکام الهی و اجرای آن توسط کسی ممکن است که صد در صد به زوایای آن احکام از طریق وحی معصومانه آگاه و نسبت به آنها متعهد باشد. به عبارت دیگر اگر پیامبر نیست از لحاظ شرایط و اوصاف، نزدیک ترین فرد به آن حضرت باشد و به شهادت آیات و روایات دینی، تاریخ و گواهی خلفا هیچ کس در این جهات قابل مقایسه با امامان معصوم (علیهم السلام) نبوده است.
ب- منابع تاریخی: بر اساس گواهی منابع تاریخی که در طول تاریخ پس از اسلام توسط مورخان نگاشته شده به گوشه و کنار زوایای زندگی امامان معصوم (علیهم السلام) پرداخته شده که در نهایت طهارت و پاکی و ساده زیستی زندگی می کرده اند و علیرغم اینکه از طرف حاکمان وقت اموی و عباسی تحت فشار و خفقان و تحت مراقبت شدید قرار داشته اند با این وجود ضمن رعایت وظایف عبودیت و بندگی و طهارت و پاکی از هیچ تلاشی برای خدمت به مردم و رفع مشکلات فردی و اجتماعی جامعه دینی و نیز در مسیر انجام رسالت خاص خود یعنی حفظ دین و ایمان جامعه از کجی و انحراف دریغ نمی ورزیدند. بقدری سبک زندگی الهی و مردمی بودن آنها روشن و شفاف بوده، بنحوی که حتی مخالفان اهل بیت نیز نتوانسته اند فضائل و مناقب آن بزرگواران را نادیده بگیرند و در گوشه گوشه صفحات تاریخ اسلام، زلالی و پاکی زندگی آنها عیان و آشکار است.
ج- در قالب تمثیل: اگر جهان خلقت را بعنوان یک کمپانی بزرگ بدانیم که محصولاتی مشخص همانند انسانِ دارای عقل و شعور دارد که در اصطلاح به آن جامعه بشری اطلاق می شود برای بهره مندی صحیح از محصولات این کمپانی باید دفترچه راهنما و راهنمایانی توسط صاحب امتیاز این کمپانی که خدای هستی بخش است تعریف شود تا بتوان از این محصولات به درستی استفاده کرد و در مسیر هدف مشخصی که برای آن ایجاد شده اند(سعادت و کمال) به کار گرفت. کتب الهی همان دفترچه های راهنما و پیامبران الهی همان نمایندگان شایسته این کمپانی در طول تاریخ بشریت اند که آخرین و کاملترین این کتب و راهنمایان در شریعت اسلام با کتاب قرآن و پیامبری نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله) به حد اعلای خود رسیده است. می توان جهان بشری و امت اسلامی در آخرالزمان را به مثابه یک سازمان بزرگ تشبیه کرد که این سازمان بی نیاز از رهبری آگاه و کارآزموده نیست. پیامبر اسلام بعنوان آخرین راهنما و آورنده آخرین کتاب هدایت بشری است. از آنجاییکه این رهبر آسمانی برای سازمان آخرالزمان، خاتم و پایان بخش است و ضرورت وجود راهنما در بین مردم برای همیشه تاریخ، امری ضروری است. بی شک خدای حکیم که آفریننده این کمپانی و سازمان عظیم جهانی و هدفمند است، بعد از پیامبر اکرم، امت اسلامی و جامعه بشری را به حال خود رها نکرده و قطعاً افرادی را بعنوان امام و جانشین برحق که دارای همه ویژگی ها، شایستگی ها و اختیارات لازم برای رهبری هستند را بعنوان جانشینان پیامبر برگزیده است. از آنجاییکه امامان معصوم (علیهم السلام) مصداق واقعی انسان کامل و از هرگونه عیب و نقص و خطا و اشتباهی مبرا بوده اند می توان روی هر ویژگی شخصیتی آنها بعنوان نمونه کامل انگشت گذاشت و از خوبی آنها پیش دیگران تعریف کرد از آنجاییکه ویژگی های اخلاقی و انسانی تنها برای افراد مذهبی جذابیت ندارد بلکه حتی افراد غیر مذهبی نیز عاشق کمالات اخلاقی و انسانی اند فلذا با بیان خوبیها و فضایل امامان شیعه (علیهم السلام) جذب آن می شوند چنانکه تنها شیعیان نیستند که به کمالات امیرالمؤمنین (علیه السلام) واقفند بلکه دوست و دشمن از گذشته تا به امروز در برابر عظمت کمالات آن حضرت سر تعظیم فرود می آورند و نسبت به سید و سالار شهیدان و مقام ایثار و خلوص ایشان همگی اظهار محبت و ارادت می کنند و ...
با این تفصیل، اگر با چنین سؤالی در حضور افراد غیرمذهبی مواجه شدیم با اعتماد به نفس بالا که حاکی از اعتقاد و شور و عشق قلبی مان است چنین می گوییم: متأسفانه امروزه در جهانی که زندگی می کنیم به هر طرف که می نگریم غالب بشریت، اعم از پیر و نوجوان و جوان و میانسال، زنان و مردان جامعه جهانی و حتی جوامع اسلامی را گرفتار انتخاب های غلط و نادرست، اقبال به الگوها و اسوه های زندگی ناقص و کاذبی همچون هنرمندان، بازیکنان، خوانندگان و ... می بینیم که سرتاسر زندگی آنها را هوا و منیت ها و شهوات شهرت و شهوت و ثروت فراگرفته است. با مشاهده چنین وضعیت اسفباری که به یک گرفتاری همگانی تبدیل شده؛ وقتی به نور هدایت و شور و عشق و محبتی که خداوند در قلب من و امثال من نسبت به پاکترین بندگان و اولیاء الهی یعنی پیامبر اکرم و اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم صلوات الله) قرار داده نگاه می کنم و در اوج این همه خوبی و زیبایی شور و عشق و محبت به امام حسین (علیه السلام) است که موج می زند، چنانکه در روایت است خداوند به هر بنده ای اراده خیر بکند عشق و محبت امام حسین و شوق زیارتش را در دلش ایجاد می کند. به داشته های خودم افتخار می کنم و خدای را شاکرم که قلب مرا به نور ولایت و محبت خوبان عالم، همان ها که در اوج پاکی و طهارت و مبارزه با ظلم و ستم و برقراری عدالت، بهترین مرگ، یعنی شهادت در راه خدا را در آغوش گرفتند آشنا ساخته و از محبت کسانی که با خدا و اولیاء خدا نسبتی ندارند بلکه پیرو طاغوت و هوای نفس اند بی نیاز کرد. بی شک، لازمه آگاهی یافتن از خوبی ها و فضائل آن نمونه های کامل انسانی، مطالعه در تاریخ و احوالات زندگی آن بزرگواران معصوم (علیهم السلام) است، باید مطالعه کتابهای تاریخ زندگی معصومان، داستان ها و حکایت های نابی که برخی اتفاقات زندگی انها را به تصویر کشیده را در دستور کار قرار دهید تا بتوانید خوبی ها و فضائل آنها را برای دیگران بیان کنید. زیرا نمونه های واقعی که حاکی از اوج فضیلت و خوبی در آن خوبان عالم است بقدری زیاد است که بیان آنها در حوصله این مجال نمی گنجد.