پرسش:
مگر در اسلام چند همسری با شرط عدالت نیست؟ خب حضرت ابراهیم که پیامبر و برگزیده ی خدا بود نتوانست عدالت را به گونه ای رعایت کند که ساره نسبت به هاجز حسادت نورزد، دیگر چه انتظاری از مردم معمولی میرود؟ آیا این نشان نمیدهد که رعایت عدالت به طور تمام و کمال برای انسان غیر ممکن است؟
پاسخ:
پیش فرض چنین استدلالی این است که حسادت ساره به هاجر به جهت بی عدالتی ابراهیم(علیه السلام) باشد در حالی که دلیلی بر این امر وجود ندارد. اینکه چرا ساره حسادت ورزید یک مطلب است، اینکه آیا ابراهیم(علیه السلام) بی عدالتی کرده است یک مطلب دیگر. غیر از بی عدالتی ابراهیم هزار و یک دلیل دیگر ممکن است موجب شده که ساره به هاجر حسودی کرده باشد، بنابراین ما حتی اگر ندانیم علت این حسادت چیست باز هم نمی توانیم آن را به بی عدالتی ابراهیم(علیه السلام) نسبت بدهیم.
ما زمانی میتوانیم این حسادت را به خاطر بی عدالتی ابراهیم(علیه السلام) بدانیم که شواهد و گزاره های تاریخی در این خصوص وجود داشته باشد که نه تنها چنین شواهدی وجود ندارد، بلکه ادله عصمت انبیا به طور کلی چنین رفتارهای ناعادلانه را به صورت کلی نفی می کند. همانطور که علی رغم اینکه پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) به عدالت بین همسرانش رفتار می نمود اما باز هم آنها نسبت به یکدیگر حسادت ورزیده، و حضرت(صلی الله علیه و آله) را آزار میدادند همانطور که در آیات متعددی به این مسئله اشاره شده است از جمله آیه 1 سوره تحریم، یا آیه 28 سوره احزاب.
بنابراین اینطور نیست که رفتار اشتباه همواره در برابر رفتار اشتباه بوده باشد، بلکه گاهی علی رغم خوب بودن انسان ها، در حق ایشان بدی میشود و رفتار اشتباه روا داشته میشود. فارغ از بحث تعدد زوجات ما این رفتارهای نادرست در برابر رفتار درست دیگران را زیاد در جامعه می بینیم. البته این پاسخ ما بدین معنا نیست که همه مردم می توانند عدالت برقرار کنند، نسخه تعدد زوجات، نسخه ای همگانی نیست، این پاسخ صرفا برای رد این ادعا بود که اساسا عدالت شدنی نیست. نباید در این خصوص راه افراط و تفریط را پیمود، نه اینکه بگوییم عدالت ورزی مطلقا شدنی نیست درست است، و نه اینکه بگوییم هم مردم از عهده آن بر می آیند درست است.