پرسش:
در این زمانه که هر روز تفاسیر گوناگونی از اسلام ارائه می شود چطور میشود باور و ایمانمان به اسلام را قوی کنیم؟
پاسخ:
اینکه در خصوص اعتقاداتتان دغدغه داشته و به دنبال تقویت آنها هستید بسیار در خور تحسین و ستایش است. همانطور که اشاره فرمودید تقویت ایمان با توجه به این گستردگی تفاسیر و همچنین هجمه های ضد دین دشوار شده است و در این خصوص تردیدی وجود ندارد، اما طبیعتا با دشوارتر شدن شرایط، تلاش ها و مجاهدت ها را باید بیشتر و بیشتر کرد.
در مجموع سه نکته به شما توصیه میشود:
نکته اول:
یک سیر مطالعاتی برای خودتان تبیین کنید، چون آنچه که مایه تقویت ایمان انسان می شود در گام اول علم و آگاهی است، و این را می توانید با تکیه به آثاری که مورد تأیید علمای بزرگ اسلام است پی بگیرید. البته می توانید در این خصوص و ترسیم یک سیر مطالعاتی از آثار ساده به آثار پیچیده با یک کارشناس دینی مشورت کنید.
لازم نیست هر روز وقت زیادی برای آن بگذارید، بلکه اگر این مطالعات را آهسته و پیوسته پی بگیرید بعد از چند سال خواهید دید که چقدر به لحاظ آگاهی پیشرفت داشته اید.
همچنین انسان با اگاهی است که از قواعد تفسیر آگاه می شود، و میتواند تفسیر را از تحمیل تشخیص دهد، یعنی بفهمد این تفسیر واقعا مطابق با آن چیزی است که اسلام فرموده، یا منظور قرآن نبوده و دارد به قرآن تحمیل میشود.
چون بالاخره تفسیر قاعده و ضوابطی دارد، وگرنه اگر هر برداشتی از آیات و روایات درست باشد که دیگر بود و نبود دین تفاوتی نخواهد داشت!! چون طبق چنین نگاهی مهم آن چیزی است که اشخاص برداشت می کنند، نه آن چیزی که اسلام می خواهد بگوید.
نکته دوم:
حتما باید با مشاورین دینی در ارتباط باشید، چون بالاخره انسان در هر عرصه ای که خودش متخصص نیست نیازمند مشورت با متخصصین آن رشته است. همانطور که برای انتخاب یک قطعه با کیفیت برای ماشینتان با مکانیک های معتبر مشورت می کنید، و برای درمان بیماری ها از پزشکان نظر می خواهید، در این عرصه هم انسان باید یک کارشناس دین را همواره در دسترس داشته باشد تا بتواند در هر لحظه ای که دچار ابهام و مشکل شد با او مشورت کرده و مشکلش را حل کند.
نگذارید ابهامات در ذهنتان جمع شود، چون کثرت شبهات خودش از عواملی است که ذهن انسان را مشوّش و مضطرب ساخته، و اجازه تمرکز برای کشف حق را نمی دهد. بنابراین هر مسئله ای را به صورت جدا با یک مشاور مطرح کرده و حل کنید.
نکته سوم:
اگر می خواهید ذهن آرام و بی دغدغه ای داشته باشید سراغ سایت ها، شبکه ها و اشخاصی که دچار برداشت های انحرافی هستند نروید، چون اگرچه این اشکالات آنها پاسخ دارد اما بالاخره موجب تشویش ذهن شما شده و انرژی شما را می گیرد.
طبیعتا آگاهی از شبهات ضرورت ندارد، اما اگر آگاه شدید یا با تفاسیر انحرافی آشنا شدید باید پاسخ آن را بدانید و تا رسیدن به پاسخ آرامش نخواهید داشت. این آگاهی اگرچه از یک سو خوب است که ایمان شما را عمیق تر خواهد ساخت اما بالاخره موجب تشویش اذهان خواهد شد. خصوصا القای یک مطلب ولو باطل به صورت مکرر نقش تلقینی دارد ممکن است به تردید و بدبینی منتهی شود.
به طور کلی تشخیص حق لزوما در گرو مطالعه افکار باطل نیست، انسان با همان مطالعه دیدگاه حق که مبتنی بر ادله متقن عقلی و نقلی است می تواند حق را یافته و بدان پایبند باشد. به عنوان نمونه وقتی ما وجود خدا را با ادله متقن عقلی پذیرفتیم یعنی این ادله را کارآمد یافته ایم، در این صورت لازم نیست که برویم ادله ی خداناباوران و شبهه پراکنی های ایشان را هم بخوانیم. همچنین اگر یک مسیحی برای کشف حقیقت بی طرفانه فقط آثار خود مسیحیت را بخواند قطعا به بطلان آن پی خواهد برد، لازم نیست حتما کتاب های نقد مسیحیت را بخواند.
آنچه که ما برای اثبات دین و یا رد آن نیاز داریم در مطالعه همان دین حاصل می شود، اما واقعا ورود به مطالعات بین الادیانی و دیدگاه های بی شمار، و فضای گسترده نقد این دین و آن دین که با مغالطات پیچیده، و تکنیک های روانشناختی در هم پیچیده شده کشف حقیقت را بسیار دشوار کرده و انسان را سردرگم میکند.
بسیار دشوار است که یک غیر متخصصی وارد این گود بشود و بتواند سالم از آن خارج شود، من همه را توصیه به مطالعه منتقدانه ی دین خودشان می کنم، اگر دین خویش را بی طرفانه بر حق دیدند لازم نیست جای دیگری بروند، اما اگر دین خویش را بر حق نیافتند وارد این گود بشوند. چون در این گود هر اندیشه ای ولو باطل برای تبلیغ خود از متخصصین مدد می گیرد، به همین خاطر مثلا کسی که خداباور است اگر برای تحقیق به سراغ سایت های خداناباور برود، مانند این است که یک انسان عادی به مناظره با یک متخصص ضد دین رفته است، طبیعتا اگرچه خدا بر حق است، اما نتیجه چنین مناظره ای شکست خداباوری در نگاه این انسانی است که تخصص لازم برای ورود به بحث را نداشته است.
بنابراین اگر فقط به دنبال کشف حقیقت خودتان است، ذهنتان را درگیر سخنان مختلف نکنید. چون بالاخره هر کسی سعی دارد با ادبیات زیبا، و در قالب استدلال یا حتی مغالطه سخن خویش را به مخاطب تلقین کند و این کار را برای کسانی که تخصص ندارند دشوار می سازد. اما اگر روزی به سطح تخصص رسیدید و خواستید این عرصه را به صورت تخصصی دنبال کنید در این صورت می توانید همه اقوال را دیده و به نقد آنها بپردازید.