پرسش:
قبل از ظهور منجی الهی وضعیت جوامع بشری چگونه است؟
پاسخ:
در روایاتی که از پیامبر (صلی الله علیه و آله) و ائمه اطهار (علیهم السلام) به ما رسیده است چشم انداز عمومی حکومت ها، پیش از قیام حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) ترسیم شده است.
یکی از مسائلی که جامعه بشری پیش از ظهور امام عصر (عجل الله تعالی فرجه) از آن رنج می برد، بیدادگری و ستمی است که به وسیله حکومت ها بر مردم می رود؛ رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در این باره می فرمایند: « زمین از ستم و بیداد پُر می شود تا جایی که در هر خانه ای ترس و جنگ وارد می گردد.»(1)
امیرمومنان امام علی (علیه السلام) نیز می فرمایند: «زمین پر از ستم و بیداد می گردد تا آنکه ترس و اندوه در هر خانه ای وارد شود.»(2)
همچنین امام باقر (علیه السلام) می فرمایند: «حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه) قیام نمی کند مگر در دورانی پر از بیم و هراس.»(3)
رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: «در آخرالزمان بلای شدیدی -که سخت تر از آن شنیده نشده باشد- از سوی فروانروایان اسلامی بر امت من وارد خواهد شد به گونه ای که پهنای زمین بر آنان تنگ خواهد گشت و زمین از بیداد و ستم لبریز گردد؛ آن چنانکه مومن برای رهایی از ستم پناهگاهی که بدان پناهنده شود، نمی یابد.»(4)
ایشان همچنین فرموده اند: «زمانی خواهد آمد که فرمانروایان، ستم پیشه، فرماندهان، خیانتکار، قاضیان فاسق و وزیران ستمگر می گردند.»(5)
یکی از دیگر مسائلی که در حکومت های آخرالزمان مطرح می شود، سلطه و نفوذ زنان است که به صورت مستقیم بر مردم فرمانروایی می کنند و یا فرمانروایان را به زیر سلطه خود می برند که این مسئله پیامدهای منفی بسیاری دارد.
امیرمومنان امام علی (علیه السلام) در این باره می فرمایند: «زمانی خواهد رسید که افراد فاسد و زناکار به ناز و نعمت می رسند و فرومایگان مقام و موقعیتی پیدا می کنند و انسان های باانصاف ضعیف می شوند.»
سوال شد: این دوره چه وقت خواهد بود؟ حضرت (ع) فرمودند: «هنگامی که زنان و کنیزکان بر امور مردم مسلط می گردند و خردسالان به فرمانروایی برسند.»(6)
علاوه بر این، پیش از ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) حکومت های ستمگر به ضعف می گرایند و این زمینه ای می شود تا حکومت جهانی حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) را بپذیرند. امام سجاد (علیه السلام) درباره آیه 24 سوره مبارکه جن «حَتَّي إِذا رَأَوْا ما يُوعَدُونَ فَسَيَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ ناصِراً وَ أَقَلُّ عَدَداً؛ تا روزی که ببینند آنچه را که وعده داده شده بودند پس به زودی خواهند دانست که یاور چه کسی ناتوان و اندک است» فرمودند: «وعده ای که در این آیه داده شده است، مربوط به حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه) و اصحاب و یاوران و دشمنانش است. آنگاه که امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) قیام کند، دشمنانش ناتوان ترین دشمنان خواهند بود و کمترین نیروها و تجهیزات را خواهند داشت.»(7)
پی نوشت ها:
1- عن النّبی (صلّی الله علیه وآله وسلّم) «تمتلئ الأرض ظلما وجورا حتّی یدخل کلّ بیت خوف وحرب فیسألون در همین فلا یعطونه». متقی هندی، کنز العمال ، مؤسسة الرساله، بیروت 1414، ج ١۴، ص ۵٨۴.
2- عن علی (علیه السلام) «تملأ الأرض ظلما وجورا حتّی یدخل کلّ بیت خوف وحزن» کنز العمال، ج ١۴، ص ۵٨۴.
3- عن أبی حمزة الثمالی، قال: سمعت أبا جعفر (علیه السلام) یقول: «لا یقوم القائم إلاّ علی خوف شدید.» الغیبة ، شیخ طوسی؛ کتابفروشی نینوی، تهران,1419،ص ٢٧۴.
4- قال رسول الله (صلّی الله علیه وآله وسلّم): «ینزل بأمّتی فی آخر الزمان بلاء شدید من سلطانهم لم یسمع ببلاء أشدّ منه حتّی یضیق علیهم الأرض الرحبة حتی تملأ الأرض جورا وظلما، لا یجد المؤمن ملجأ یلتجئ إلیه من الظلم». حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، دار الفکر، بیروت، 1409، ج ۴، ص ۴۶۵.
5- عن النبی (صلّی الله علیه وآله وسلّم) «یکون ولاة جورة، وأمراء خونة، وقضاة فسقة، ووزراء ظلمة». شجری، الأمالی للشجری، عالم الکتب ، بیروت 1920، ج ٢، ص ٢٢٨.
6- قال أمیر المؤمنین (علیه السلام): «لیأتینّ علی الناس زمان یطرف (یظرف) فیه الفاجر، ویقرّب فیه الماجن، ویضعف فیه المنصف». قال: فقیل له: متی ذلک یا أمیر المؤمنین؟ فقال: «اذا اتّخذت الأمانة مغنما، والزکاة مغرما، والعبادة استطالة، والصلة منّا» قال: فقیل: متی ذلک یا أمیر المؤمنین؟ فقال: «إذا تسلّطن النساء، وسلّطن الإماء، وأمّر الصبیان». کلینی، الکافی، اسلامیه، تهران 1367، ج ٨، ص ۶٩.
7- عن محمّد بن الفضیل، عن علی بن الحسین-رضی الله عنهما-قال: «ما یوعدون فی هذه الآیة، القائم المهدی وأصحابه وأنصاره وأعداؤه تکون أضعف ناصرا وأقلّ عددا، إذا ظهر القائم (علیه السلام)» کافی، ج ١، ص ۴٣۴.