پرسش:
آیا نماز فقط برای زمان حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) بود؟ پیامبران دیگر به چه شکل عبادت میکردند؟
پاسخ:
طبق برخی از آیات و روایات، نماز و عبادت در ادیان گذشته و در بین انبیا و پیامبران گذشته هم وجود داشته و آنها هم به این فریضه الهی عمل میکردند. البته کیفیت چگونگی و اجزا نماز برای ما مشخص نیست.
قرآن و دستور به اقامه صلوة
طبق آیه شریفه قوم بنی اسرائیل نماز را اقامه میکردند. خداوند متعال میفرماید:
وَأَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى وَأَخِيهِ أَنْ تَبَوَّآ لِقَوْمِكُمَا بِمِصْرَ بُيُوتًا وَاجْعَلُوا بُيُوتَكُمْ قِبْلَةً وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ(1)
«...به موسي و برادرش وحي كرديم كه براي قوم خود خانه هايي در سرزمين مصر انتخاب كنيد... و نماز را بر پا داريد و به مؤمنان بشارت دهيد...»
همچنین در آیه دیگر فرمود:
قَالُوا يَا شُعَيْبُ أَصَلَاتُكَ تَأْمُرُكَ أَنْ نَتْرُكَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا أَوْ أَنْ نَفْعَلَ فِي أَمْوَالِنَا مَا نَشَاءُ ۖ إِنَّكَ لَأَنْتَ الْحَلِيمُ الرَّشِيدُ(2)
«قوم حضرت شعیب خطاب به وی گفتند آیا نمازت به تو دستور میدهد آنچه را پدرانمان میپرستیدند را ترک کنیم...»
در آیه دیگر فرمود:
وَكَانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ وَكَانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِيًّا(3)
حضرت اسماعیل خانواده خود را به اقامه نماز و پرداخت زکات امر مینمود.
در آیه دیگر فرمود:
وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا(4)
حضرت عیسی در گهواره فرمود خداوند مرا به نماز و اداء زکات سفارش نموده است.
در روایات هم اشاره به اقامه نماز در بین پیامبران گذشته شده است.
امام صادق (علیه السلام) به این موضوع اشاره کرده است. طبق حدیثی از امام صادق (علیه السلام) اولین نمازگزار حضرت آدم ( علیه السلام) از پیامبران الهی بود که در پنج نوبت نماز میخواند.(5)
در نقل دیگری آمده است که حضرت یونس ( علیه السلام) که در شکم ماهی بود و تسبیح خدا گفت آن تسبیح نماز بود و همان باعث نجات او از شکم ماهی شد.( 6)
امام صادق (علیه السلام) فرمود: حضرت سلیمان (علیه السلام) محو سان دیدن از اسبهای خود بود که خورشید غروب کرد و نماز عصرش فوت شد. او از خدا طلب کرد خورشید باز گردد تا نمازش را بخواند و اینچنین شد.(7)
همچنین امام صادق (علیه السلام) فرمود: حضرت داود به محراب نماز رفته، خدا را عبادت میکرد.(8) و نیز در قرآن آمده است که به حضرت اسحاق و یعقوب (علیهما السلام) وحی شد که نماز را به پا داشته و زکات را بپردازند. (9)
امام صادق (علیه السلام) فرمود: حضرت ادریس پیامبر (علیه السلام) در مسجد سهله خیاطی میکرد و نماز میخواند.(10)
امام کاظم ( علیه السلام) فرمود: حضرت نوح (علیه السلام) در کشتی نماز خود را اقامه مینمود. (11)
بنابراین پیامبران الهی هم مامور به اقامه صلوة بودند و آن را انجام میدادند. اما از شکل و شمایل و چگونگی قرائت نماز آنان اطلاعی نداریم. به نظر میرسد هم نماز آنان دارای حرکات و رکعات بوده است و هم دارای اذکار خاصی بوده است که در منابع مربوط به ادیان مختلف آمده است. اقامه نماز در ادیان مختلف یهودی، مسیحی، زرتشتی و دیگر ادیان وجود داشته است.
پی نوشت:
1.یونس 87
2.هود 87
3.مریم 55
4. مریم 31
5. محمد حسين اعلمي، دايره المعارف الشيعه العامه؛ بي جا ،بيتا، ج 11، ص 292 ـ 293.
6. مجلسی، بحارالانوار، اسلامیه، 1363ش، تهران، ج 14 ص 404
7. همان ج 14 ص 102
8. همان ج 14 ص 16
9. انبیا 72
10. مجلسی، همان، ج 46 ص 182
11. همان، ج 81 ص 98
http://askdin.com/comment/1031232#comment-1031232