پرسش:
بر اساس آیات 33 و 59 سوره احزاب و آیه 31 سوره نور (که کمترین آیات را در خصوص مساله حجاب به خود اختصاص داده اند)، حجاب اجباری نفی میشود از کارشناس محترم درخواست پاسخ به آن را دارم؟ ضمن آنکه قانون از چه منبع معتبری نشأت میگیرد و حکومت ایران با توجه به کدام منبع معتبر حجاب را اجباری کرده است؟
پاسخ:
به عنوان مقدمه باید عرض کنم قرآن مجید اساسی ترین منبع قانون اساسی است که در تار و پود و ساخت قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران گنجانده شده است و سایر منابع وحیانی قانون اساسی(سنّت وسیره، اجماع و عقل) نیز، اعتبار و سندیّت خود را از قرآن دریافت می کنند، و به این دلیل که مشروعیت شان را از قرآن گرفته اند، ذیل منابع وحیانی قرار می گیرند، اگرچه قرآن و سنّت منابع خاص و درجه اول قانون اساسی بوده، اما اجماع، عقل، نظریات ولی فقیه و حقوق موضوعه که با محوریت آن منابع ارائه ی طریق دارند، در مرتبه ی بعدی قرار دارند. پس در اعتبار منبع و منشأ قانون شک و شبهه ای نیست.
از سوی دیگر حجاب در عین اینکه یک حکم دینی است امر اجتماعی هم می باشد. وجوب حجاب از باب حکم شرعی است. ولی اجبار از باب اجتماعی بودن آن است که باید پوشش در حکومت ایران به این شکل باشد. همانطور که هر کشوری برای خود قوانینی اجتماعی در همه موارد از جمله در مورد نوع پوشش دارد، حکومت ایران هم حجاب اسلامی را قانونی کرده است.حجاب وقتی واجب شرعی شد و وقتی این واجب شرعی به صورت قانون درآمد مانند هر معروف دیگری حکومت وظیفه دارد از عدم رعایت آن جلوگیری کند. مثلا روزه گرفتن واجب است و حکومت اسلامی وظیفه دارد جلوی روزه خواری را بگیرد. بین حجاب و سایر واجب های شرعی دیگر نیز تفاوتی نیست. مساله دیگر این است که آیا بر حکومت اسلامی واجب است جلوی منکرات( ازجمله عدم رعایت حجاب) را بگیرد یانه؟ که در قرآن کریم این وظیفه بر عهده حکومت گذاشته شده است:
« الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ»؛(1)
(آنان که خدا را یاری می‌کنند) آنهایی هستند که اگر در روی زمین به آنان اقتدار و تمکین دهیم نماز به پا می‌دارند و زکات می‌دهند و امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند و (از هیچ کس جز خدا نمی‌ترسند چون می‌دانند که) عاقبت کارها به دست خداست.
بنا بر این آیه، حکومت از طرف خداوند متعال الزام شرعی دارد که از منکرات و بروز و ظهور فساد در جامعه جلوگیری کند.
در مورد این مساله که درمورد حجاب 3 آیه نازل شده و اشاره نموده اید «کمترین آیات» به این موضوع اختصاص یافته، باید متذکر شد که کمیت دراین مورد مد نظر نیست بلکه امر الهی با توجه به اهمیت موضوع در2 سوره بیان شده و همین تکرار موضوع نشان دهنده اهمیت بالای این مساله از نظر شارع است.
لذا معیار اهمیت موضوع کمیت و تعداد آیات مربوطه نیست و هیچیک ازمفسرین نیز به این مساله اشاره ننموده اند که اگر موضوعی از نظر خداوند مهم بوده پس تعداد زیادی آیه درمورد آن نازل کند و اگر کم اهمیت باشد تعداد نزول آیات کمتر باشد.
ما موضوعات مهمی داریم که در قرآن صراحتا اشاره نشده، مانند خلافت و امامت حضرت علی (علیه السلام) اما آیا میتوان گفت که چون صراحتا و آشکارا آیه ای در این مورد در قرآن نیامده و به طور مستقیم نامی از حضرت امیر برده نشده، پس موضوع کم اهمیتی است؟!
و در پایان آیات حجاب( 33 و59 احزاب و 31 نور) نه تنها حجاب اجباری را نفی نمی کنند بلکه بر وجوب و لزوم حجاب تاکید دارند. با توجه به سیاق آیات و استفاده از فعل امر که در این آیات دلالت بر انجام دستور الهی است و با مراجعه به تفاسیر مختلف در مورد این آیات این نکته بارز است که حجاب الزام شرعی دارد. و در جامعه ما این لزوم وجود دارد که بخاطر صیانت از حریم خانواده و جلوگیری از ایجاد مفسده حجاب توسط بانوان رعایت گردد.
پی نوشت:
1. حج،41.