پرسش:
به سایتی برخوردم که از قرآن ایراداتی گرفته و مدعی است آیات قرآن با هم تناقض دارند. مثلا:
در سوره (بقره/۲۹) می گوید اول زمین آفریده شده است سپس آسمان، اما در سوره (نازعات/۲۷تا۳۰) می گوید اول آسمان آفریده شده است سپس زمین.
در سوره (فصلت/۱۱) می گوید زمین و آسمان از هم جدا بودند و بعد به هم گرویدند اما در سوره (الانبیاء/۳۰) می گوید که آن ها ابتدا یکی بودند و بعداً از یکدیگر جدا شدند.
و امثال این ها که بسیار هم زیاد هست. لطفا اگر جواب قانع کننده ای هست من را راهنمایی کنید.
پاسخ:
در تاپیک مشابهی در انجمن کانون قرآنی، در باره این تناقضات، پاسخ هایی داده شده است. در آن تاپیک، 40 شبهه را مطرح شده که به هر کدام بطور مختصر و مفید پاسخدهی شده است. با توجه به این که ظاهرا شبهات یک منشا دارند و حتی بیانشان هم یکی است، بهتر است تاپیک ذیل نیز مطالعه شود، چه بسا همان شبهات، باشند.
تناقضات قرآن
اما در مورد ادعای تناقض در آیات سوره بقره و سوره نازعات، در باره خلقت آسمان و زمین و این که کدام مقدم است باید گفت:
«هُوَ الَّذي خَلَقَ لَكُمْ ما فِي الْأَرْضِ جَميعاً ثُمَّ اسْتَوى إِلَى السَّماءِ فَسَوَّاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ وَ هُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَليم»؛ او خدايى است كه همه آن چه را (از نعمت ها) در زمين وجود دارد، براى شما آفريد سپس به آسمان پرداخت و آن ها را به صورت هفت آسمان مرتب نمود و او به هر چيز آگاه است. (1)
در قرآن آیه ای که بطور صریح و قطعی تقدم خلقت یکی از زمین و آسمان بر دیگری را بیان کرده باشد نداریم.
در این آیه سخن از خلقت زمین نیست، بلکه خلقت "ما فی الارض" (آن چه در زمین است) را اشاره دارد، و این دو با یکدیگر فرق می کنند.
از طرفی «ثم» همه جا براى تأخير و ترتيب زمانى نيست (همان طورى كه در ادبيات عرب نظاير فراوان دارد)، لذا ممکن است در اينجا فقط براى تذكر و يادآورى نعمت هاى خدا باشد و نظرى به تقدم و تأخّر خلقت زمين يا آسمان ندارد.(2)
به بیان دیگر؛ اگر «ثم» به معنای تاخیر بیانی باشد هيچ مانعى ندارد كه آفرينش آسمان ها قبلا صورت گرفته، و زمين بعد از آن، ولى به هنگام بيان كردن، ابتدا از زمين شروع كرده، سپس به شرح آفرينش آسمان پرداخته است. این تفسیر علاوه بر مطابقت با ادبیات عرب، و نیز هماهنگ بودن با اكتشافات علمى، با آيات ديگر قرآن(3) نيز توافق دارد.
افزون بر این که آیات سوره نازعات به موضوع دحو و گسترش زمین اشاره دارد نه اصل خلقت و پیدایش زمین: «وَ الْأَرْضَ بَعْدَ ذلِكَ دَحاها»؛ و زمين را بعد از آن گسترش داد.(4)
نکته: تا موقعی که بتوان حمل صحیح برای آیات داشت و آیات با یکدیگر قابل جمع باشند، ادعای تناقض باطل و بی مورد است.
اما در مورد ادعای تناقض در سوره فصلت و سوره انبیاء، که ادعا شده «در سوره فصلت می گوید زمین و آسمان از هم جدا بودند و بعد به هم گرویدند، اما در سوره الانبیاء می گوید آن ها ابتدا یکی بودند و بعداً از یکدیگر جدا شدند»، باید ابتدا به آیات مراجعه کنیم تا روشن شود تناقضی در کار نیست:
«فَقَالَ لها وَ لِلْأَرْضِ ائْتِيَا طَوْعًا أَوْ كَرْهًا قَالَتَا أَتَيْنَا طَائعِينَ»؛ به آن (آسمان) و به زمين دستور داد: «به وجود آييد (و شكل گيريد)، خواه از روى اطاعت و خواه اكراه!» آن ها گفتند: «ما از روى طاعت مى آييم (و شكل مى گيريم)!» (5)
«أَنَّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ كانَتا رَتْقاً فَفَتَقْناهُما»؛ آسمان ها و زمين به هم پيوسته بودند، و ما آن ها را از يكديگر باز كرديم.(6)
ابتدا باید ببینیم این آیات تناقض دارند یا برخی با ترجمه نادرست می خواهند تناقض بسازند؟! آیه 11 سوره فصلت، کجا سخن از به هم پیوستن دارد؟! کجای آیه آمده که آن ها به هم گرویدند؟!
ترجمه غلط و یا اضافه کردن به ترجمه آیه به قصد ایجاد تناقض، کاری غیرعلمی و غیرمنصفانه است.
آیه 11 سوره فصلت، اشاره به فرمان و دستور الهی برای اصل ایجاد و به وجود آمدن آسمان و زمین است، و این اصلا به معنای به چسبیدن و به هم گرویدن نیست.
آیه 30 سوره انبیاء نیز به قبل از آفرینش آسمان و زمین اشاره دارد که به هم پیوسته بوده و سپس از یکدیگر جدا و باز شدند.
بنابر این: موضوع این دو آیه یکی نیست و هر کدام در باره موضوعی مستقل سخن می گویند، و در تناقض، قدم اول این است که موضوع مشترک و واحد باشد؛ لذا اصلا جایی برای تناقض نیست.
پی نوشت ها:
1. بقره: 2/ 29.
2. ر.ک: طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، انتشارات: ناصر خسرو ـ تهران، ج 1، ص 173؛ مکارم شیرازی و همکاران، تفسير نمونه، انتشارات: دار الکتب الاسلامیه ـ تهران، ج 1، ص 164.
3. مانند: نازعات: 79/ 27 ـ 30.
4. نازعات: 79/ 30.
5. فصلت: 41/ 11.
6. انبیاء: 21/ 30.
http://www.askdin.com/showthread.php?t=64590&p=1013760&viewfull=1#post10...