استخاره در روایات

پرسش:

آیا دعایی در منابع روایی و کتب ادعیه درباره «طلب خیر از خداوند» وارد شده است؟
 

پاسخ:
طلب خیر از خدای سبحان به هر زبانی باشد مقبول و مورد توجه خدای سبحان است. در برخی از کتب روایی و ادعیه دعاهای خاصی در این باره وارد شده است که بسیاری از آنها همراه با نماز بوده و دعاها بعد از نماز قرار دارد. طلب خیر با دعا، نماز، قران از جمله مواردی است که در متون روایی بدان تصریح شده است و اساسا معنای اصلی«استخاره» که در عرف جامعه مشهور است به همان معنای«طلب خیر» از خدای سبحان می باشد که با روش های متعددی صورت می گیرد. در برخی از روایات نیز به طلب خیر کردن سفارشات فراوانی صورت گرفته است مانند روایات زیر که در کتاب «میزان الحکمه» گردآوری شده است:

 

• پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله) فرمود: از خوشبختى آدمى اين است كه از خداوند طلب خير كند و به قضاى الهى خشنود باشد؛ و از بدبختى آدمى اين است كه از خداوند طلب خير نكند و از قضاى الهى ناخشنود باشد.
• امام على (عليه السلام) فرمود: پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله) مرا به يمن فرستاد و به من سفارش هايى كرد، از جمله فرمود: اى على! كسى كه از خدا طلب خير كند، سرگردان نمى ‏شود و كسى كه مشورت كند، پشيمان نمى‏ گردد.
• امام على (عليه السلام)‏ در وصيّت خود به فرزندش فرمود: از خداوند بسيار طلب خير كن.
• امام على (عليه السلام) فرمود: كسى كه از خدا طلب خير كند، پشيمان نشود.
• امام على (عليه السلام) فرمود: هر گاه قصد كارى كردى، از خداوند طلب خير كن.
• امام صادق (عليه السلام) فرمود: خداوند اين سخن را فرو فرستاد: از بدبختى بنده من اين است كه كارها را انجام دهد و از من درخواست خير نكند.(1)

برخی از دعاهایی که درباره «طلب خیر» در متون روایی ذکر شده است عبارتند از:

• امام صادق (عليه السلام‏) به ابن ابى يعفور درباره‏ طلب خير از خدا فرمود: ابتدا خدا را به بزرگى و عظمت ياد مى‏كنى و او را مى‏ ستايى و بر پيامبر و خاندانش درود مى‏فرستى و سپس مى‏ گويى: «اللّهمّ إنّى اسئلك بأنّك عالم الغيب والشهادة الرحمن الرحيم و أنت علّام الغيوب، أستخيراللَّه برحمته».(2)
• در کتاب «الفقه المنسوب الی الامام الرضا(علیه السلام)» می خوانیم: بعد از دو رکعت نماز و صد و یک مرتبه طلب خیر از خدا این دعا را بخوانید: لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْحَلِيمُ الْكَرِيمُ رَبَّ مُحَمَّدٍ وَ عَلِيٍّ خِرْ لِي فِي أَمْرِي كَذَا وَ كَذَا لِلدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ خِيَرَةً مِنْ عِنْدِكَ مَا لَكَ فِيهِ رِضًى وَ لِي فِيهِ صَلَاحٌ فِي خَيْرٍ وَ عَافِيَةٍ يَا ذَا الْمَنِّ وَ الطَّوْلِ(3)
• صفوان جمال می گوید از امام صادق(علیه السلام) شنیدم که در «طلب خیر» این دعا را می خواند: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِعِلْمِكَ، وَ أَسْتَخِيرُكَ بِعِزَّتِكَ، وَ أَسْأَلُكَ مِنْ فَضْلِكَ الْعَظِيمِ، وَ أَنْتَ أَعْلَمُ بِعَوَاقِبِ الْأُمُورِ إِنْ كَانَ هَذَا الْأَمْرُ خَيْراً لِي فِي دِينِي وَ دُنْيَايَ وَ آخِرَتِي، فَيَسِّرْهُ لِي وَ بَارِكْ لِي فِيهِ، وَ إِنْ كَانَ شَرّاً فَاصْرِفْهُ عَنِّي، وَ اقْضِ لِيَ الْخَيْرَ حَيْثُ كَانَ، وَ رَضِّنِي بِهِ، حَتَّى لَا أُحِبَّ تَعْجِيلَ مَا أَخَّرْتَ وَ لَا تَأْخِيرَ مَا عَجَّلْت‏(4)
• در روایت دیگری می خوانیم که امام صادق(علیه السلام) در باب استخاره این دعا را می خواند: أَسْتَخِيرُ اللَّهَ وَ أَسْتَقْدِرُ اللَّهَ وَ أَتَوَكَّلُ عَلَى اللَّهِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ أَرَدْتُ أَمْراً فَأَسْالُ إِلَهِي إِنْ كَانَ ذَلِكَ لَهُ رِضًى أَنْ يَقْضِيَ لِي حَاجَتِي وَ إِنْ كَانَ لَهُ سَخَطاً أَنْ يَصْرِفَنِي عَنْهُ وَ أَنْ يُوَفِّقَنِي لِرِضَاهُ‏(5)
• دعای دیگری برای استخاره این گونه وارد شده است: اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْتَخِيرُكَ بِعِلْمِكَ وَ أَسْتَخِيرُكَ بِعِزَّتِكَ وَ أَسْتَخِيرُكَ بِقُدْرَتِكَ وَ أَسْأَلُكَ مِنْ فَضْلِكَ الْعَظِيمِ فَإِنَّكَ تَقْدِرُ وَ لَا أَقْدِرُ وَ تَعْلَمُ وَ لَا أَعْلَمُ وَ أَنْتَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ إِنْ كَانَ هَذَا الْأَمْرُ الَّذِي أُرِيدُهُ خَيْراً لِي فِي دِينِي وَ دُنْيَايَ وَ آخِرَتِي وَ خَيْراً لِي‏ فِيمَا يَنْبَغِي فِيهِ الْخَيْرُ فَأَنْتَ أَعْلَمُ بِعَوَاقِبِهِ مِنِّي فَيَسِّرْهُ لِي وَ بَارِكْ لِي فِيهِ وَ أَعِنِّي عَلَيْهِ وَ إِنْ كَانَ شَرّاً لِي‏ فَاصْرِفْهُ عَنِّي وَ اقْضِ لِي بِالْخَيْرِ حَيْثُ كَانَ وَ رَضِّنِي بِهِ حَتَّى لَا أُحِبَّ تَعْجِيلَ مَا أَخَّرْتَ وَ لَا تَأْخِيرَ مَا عَجَّلْتَ‏.(6)
• در دعای دیگری بعد از دو رکعت نماز برای استخاره می خوانیم: ‏اللَّهُمَّ إِنْ كَانَ كَذَا وَ كَذَا خَيْراً لِي فِي دِينِي وَ دُنْيَايَ وَ آخِرَتِي وَ عَاجِلِ أَمْرِي وَ آجِلِهِ‏ فَيَسِّرْهُ لِي عَلَى أَحْسَنِ الْوُجُوهِ‏ وَ إِنْ كَانَ شَرّاً لِي فِي دِينِي وَ دُنْيَايَ وَ آخِرَتِي وَ عَاجِلِ أَمْرِي وَ آجِلِهِ فَاصْرِفْهُ عَنِّي رَبِّ اعْزِمْ لِي عَلَى رُشْدِي‏ وَ إِنْ كَرِهَتْهُ أَوْ أَبَتْهُ نَفْسِي.(7)
• از امام صادق(علیه السلام) روایت شده است که فرمود هیچ بنده ای هفتاد مرتبه به این سبک استخاره نکرده است مگر این خیر نصیب او شده است : يَا أَبْصَرَ النَّاظِرِينَ وَ يَا أَسْمَعَ السَّامِعِينَ وَ يَا أَسْرَعَ الْحَاسِبِينَ‏ وَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ وَ يَا أَحْكَمَ‏ الْحَاكِمِينَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ خِرْ لِي فِي كَذَا وَ كَذَا خِيَرَةً فِي عَافِيَةٍ.(8)
• از جابر بن عبدالله انصاری نقل شده است که پیامبرگرامی اسلام استخاره را به ما می آموخت همانگونه که سوره ای از قران را به ما آموزش می داد و می فرمود هنگامی که کارمهمی برایتان پیش آمد دو رکعت نماز مستحبی بخوانید سپس بگویید: اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْتَخِيرُكَ بِعِلْمِكَ وَ أَسْتَقْدِرُكَ بِقُدْرَتِكَ وَ أَسْأَلُكَ مِنْ فَضْلِكَ الْعَظِيمِ فَإِنَّكَ تَقْدِرُ وَ لَا أَقْدِرُ وَ تَعْلَمُ وَ لَا أَعْلَمُ وَ أَنْتَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ‏ اللَّهُمَّ إِنْ كُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ هَذَا الْأَمْرَ وَ تُسَمِّيهِ خَيْرٌ لِي فِي دِينِي وَ مَعَاشِي وَ عَاقِبَةِ أَمْرِي فَاقْدِرْهُ لِي وَ يَسِّرْهُ وَ بَارِكْ لِي فِيهِ وَ إِنْ كُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّهُ شَرٌّ لِي فِي دِينِي وَ مَعَاشِي وَ عَاقِبَةِ أَمْرِي فَاصْرِفْهُ عَنِّي وَ اصْرِفْنِي عَنْهُ وَ اقْدِرْ لِيَ الْخَيْرَ حَيْثُ مَا كَانَ ثُمَّ رَضِّنِي بِهِ.(9)
• در دعای سی و سوم از صحیفه سجادیه دعای خاصی به «طلب خیر» اختصاص دارد. در این دعا می خوانیم: اللَّهُمَّ إِنِيِّ أَسْتَخِيرُكَ بِعِلْمِكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اقْضِ لِي بِالْخِيَرَةِ، وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَةَ الِاخْتِيَارِ، وَ اجْعَلْ ذَلِكَ ذَرِيعَةً إِلَى الرِّضَا بِمَا قَضَيْتَ لَنَا وَ التَّسْلِيمِ لِمَا حَكَمْتَ فَأَزِحْ عَنَّا رَيْبَ الِارْتِيَابِ، وَ أَيِّدْنَا بِيَقِينِ الْمُخْلِصِينَ، وَ لَا تَسُمْنَا عَجْزَ الْمَعْرِفَةِ عَمَّا تَخَيَّرْتَ فَنَغْمِطَ قَدْرَكَ، وَ نَكْرَهَ مَوْضِعَ رِضَاكَ، وَ نَجْنَحَ إِلَى الَّتِي هِيَ أَبْعَدُ مِنْ حُسْنِ الْعَاقِبَةِ، وَ أَقْرَبُ إِلَى ضِدِّ الْعَافِيَةِ، حَبِّبْ إِلَيْنَا مَا نَكْرَهُ مِنْ قَضَائِكَ، وَ سَهِّلْ عَلَيْنَا مَا نَسْتَصْعِبُ مِنْ حُكْمِكَ وَ أَلْهِمْنَا الِانْقِيَادَ لِمَا أَوْرَدْتَ عَلَيْنَا مِنْ مَشِيَّتِكَ حَتَّى لَا نُحِبَّ تَأْخِيرَ مَا عَجَّلْتَ، وَ لَا تَعْجِيلَ مَا أَخَّرْتَ، وَ لَا نَكْرَهَ مَا أَحْبَبْتَ، وَ لَا نَتَخَيَّرَ مَا كَرِهْتَ، وَ اخْتِمْ لَنَا بِالَّتِي هِيَ أَحْمَدُ عَاقِبَةً، وَ أَكْرَمُ مَصِيراً، إِنَّكَ تُفِيدُ الْكَرِيمَةَ، وَ تُعْطِي الْجَسِيمَةَ، وَ تَفْعَلُ مَا تُرِيدُ، وَ أَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ.(10)

پی نوشت ها:
1 . محمدى رى‏ شهرى، محمد، ميزان الحكمة، 14جلد، موسسه علمى فرهنگى دار الحديث، سازمان چاپ و نشر،1389ش، چاپ 11، قم، ج‏3-فارسى، ص: 576
2. محمدى رى‏ شهرى، محمد، ميزان الحكمة، 14جلد، موسسه علمى فرهنگى دار الحديث، سازمان چاپ و نشر ،1389ش، چاپ11، قم، ج 3 ص 578-579.
3.منسوب به على بن موسى، امام هشتم (عليه السلام)، الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا (عليه السلام)، موسسه آل البیت(علیهم السلام) 1406ق، چاپ اول، مشهد، ص 152.
4. حميرى، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد (ط - الحديثة)موسسه آل البیت(علیهم السلام)، 1413ق، چاپ اول، قم. ص 62.
5.برقى، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، دارالکتب الاسلامیه،1371ق، چاپ دوم، قم، ج 2 ص 600.
6. مفيد، محمد بن محمد، المقنعة، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید،1413ق، چاپ اول، قم. ص 216-219.
7. مفيد، محمد بن محمد، المقنعة، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید،1413ق، چاپ اول، قم. ص 216-219.
8. مفيد، محمد بن محمد، المقنعة، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید،1413ق، چاپ اول، قم. ص 216-219.
9. طبرسى، حسن بن فضل، مكارم الأخلاق، الشریف الرضی، 1412ق، چاپ: چهارم، قم، ص323
10. على بن الحسين، امام چهارم (عليه السلام)، الصحيفة السجادية ،1376ش، دفتر نشر الهادی، چاپ اول،قم، ص 154.

http://www.askdin.com/showthread.php?t=64382&p=1008128&viewfull=1#post10...