ام فروه مادر امام صادق(ع) نوه ابابکر است؟

پرسش:
می دانیم که ام فروه مادر امام صادق(علیه السلام) دختر قاسم بن محمد بن ابابکر است این موضوع چگونه با روایات اصلاب الشامخه و ارحام المطهره قابل جمع است؟


پاسخ:
در اینکه مادر امام صادق(علیه السلام) ام فروه از نوادگان ابوبکر است شکی نیست زیرا منابع زیادی به آن اشاره کرده اند(1) اما مضمون زیاراتی که نقل کردید منافات با اینکه جد "ام فروه" ابوبکر باشد ندارد زیرا

اولا : منظور از «اصلاب شامخه و ارحام مطهره» آن است که پدران و مادران انبیاء و اوصیاء از پلیدی زنا، فسق و فجور به دور بودند، و هنگامی که سلسله طولی نسب امامان را بررسی می کنیم، به این واقعیت دست خواهیم یافت. اما گناهکار نبودن و معصوم بودن تمام پدران و مادران معصومان، موضوعی نیست که مورد ادعای شیعه باشد تا ملتزم به دفاع از این عقیده باشیم،

به عنوان نمونه، پیامبران بسیاری از بنی اسرائیل از نسل یکی از برادران یوسف اند که تا حدودی در گناه دیگر برادران و ظلم به یوسف شریک بود.(2)
اگر این اشکال وارد باشد تنها به "ام فروه" وارد نیست زیرا در جد مادری دیگر ائمه(علیهم السلام)نیز این مورد دیده میشود و نمی توان اثبات کرد اجداد مادری همه آنان انسان های وارسته ای بوده اند

بنابراین نمی توان چنین برداشت که که همه اجداد ائمه(علیهم السلام) از طرف مادر باید انسان های وارسته و متقی باشند و این عبارت نیز چنین مطبی را نمی رساند.

و ثانیا : اگر در خود تعبیر «أَنَّكَ كُنْتَ نُوراً فِي الْأَصْلَابِ الشَّامِخَةِ وَ الْأَرْحَامِ الْمُطَهَّرَة» دقت کنید روشن میشود که اصلا امثال ابوبکر و اجداش مثل "ابوقحافه" و "سلمی" داخل این تعبیر نیستند تا نیاز باشد ما بر سر رفتار آنها بحث کنیم.

ببینید ائمه(ع) انواری بودند که از «اصلاب شامخه» پدرانشان به «ارحام مطهره» انتقال یافته اند، یعنی آن ارحامی که روزی ظرف این نور قرار گرفته‌اند، تمام مادرانی که روزی حامل این نور شده اند باید مطهره باشند، پس فقط مادران در نسل پدری ایشان بوده که این نور به واسطه ایشان به صلب بعدی منتقل یافته است، "ابوقحافه" و "سلمی" این وسط چه کاره اند؟!!

زمان ایشان، نور امام صادق وباقی ائمه(علیهم السلام) در صُلب "ابوطالب" یا "عبدالمطلب" بوده است، به عبارت دیگر آن «ارحام مطهره» خودشان باید مطهره باشند، آباء و اجداد آن ارحام مطهره از بحث خارج است. به همین دلیل حتی اگر آباء و اجدادشان آلوده بوده باشد، همین که نجاستی از آباء و اجداشان به خود نگرفته باشند کافیست تا لایق انتقال این انوار باشند،

اما پدران که همواره حامل این انوار بوده‌اند همگی باید مبرای از شرک و بی بند و باری باشند، و این انوار از طریق ارحام مطهره در صلب بعدی قرار گیرد.
این مطلب با روایت پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم) نیز تطبیق دارد آنجا که می فرماید:
من نتیجه اجابت دعای پدرم حضرت ابراهیم(علیه السلام)هستم و من از نسل پاک پدران به ارحام پاکیزه مادرانی منتقل شدم که روابط نامشروع جاهلیت در میان آنها نبوده است(3)

در روایت دیگری فرموده اند:« هنگامی که خداوند آدم را خلقت کرد خدواند نور ما را در صلبش قرار داد، زمانی که آدم در بهشت بود ما در صلبش بودیم، هنگامیه نوح در کشتی بود ما در صلبش بودیم، هنگامیکه ابراهیم در آتش انداخته شد مادر صلبش بودیم، پیوسته خداوند ما از اصلاب طاهره به ارحام طاهره انتقال داد تا اینکه به عبدالمطلب ختم شد...(4)

بنابراین روایت، تنها مادرانی منظور هستند که همسر مستقیم اجداد بوده باشند یعنی نسبت امام صادق (علیه السلام) شامل ام باقر(علیه السلام) و ام فروه، امام سجاد(علیه السلام)و فاطمه بنت الحسن(علیها السلام)، حضرت علی(علیه السلام) و حضرت زهرا (سلام الله علیها) ... می باشد و حتی شامل پدر و مادر ام فروه نیز نمی شود تا چه رسد به اجداد ایشان.




منابع:
1. شیخ کلینی، کافی، ج1، ص472؛ عيون أخبار الرضا(ع)، الشيخ الصدوق ،ج‏1،ص:41؛ الإرشاد، المفيد ،ج‏2،ص:176؛ اعلام الورى، الطبرسي ،ج‏1،ص:511؛ إثبات الوصية، المسعودي ،ص:182؛ الإحتجاج، الطبرسي ،ج‏2،ص:374؛ تاريخ أهل البيت، ابن ابي الثلج ،ص:105؛ الدر النظيم، الشامي ،ص:617؛ دلائل الإمامة، الطبري ،ص:248؛ ترجمه روضة الواعظين ،ص:349
2. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 5، ص، 102، انتشارات ناصر خسرو، تهران،1372 ش.
3. شیخ صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، محقق علی اکبرغفاری، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علیمه قم، قم، 1403ق، چاپ اول، ص564. همان، ج10، ص52
4. سید مرتضی، علم الهدی، علی بن الحسین، امالی، تحقیق نعسانی حلبی، کتاب خانه آیه الله مرعشی نجفی، قم، چاپ اول، 1325، ج2، ص144-145
5. همو، علل الشرایع، کتاب فروشی داوری، قم، 1385ش، چاپ اول، ج1، ص134

http://www.askdin.com/showthread.php?t=56779&p=890192&viewfull=1#post890192