پرسش:
ذکر معروف لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم حتما باید بصورت کامل گفته شود؟ یا لا حول ولا قوه الا بالله هم مقبول است؟
پاسخ:
بستگی دارد که دستور ذکر چگونه وارد شده باشد و بر همین اساس، باید مطابق آن عمل شود و کم و زیاد ننمود.
مثلا
الف: محمد بن يحيى، از احمد بن محمد، از بعضى از اصحاب خويش، از جميل، از امام جعفر صادق (عليه السلام) روايت كرده است كه گفت: شنيدم از آن حضرت كه مىفرمود: «هر كه هفتاد مرتبه بگويد: ما شآءَ اللَّهُ لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ الّا بِاللَّهِ؛ خدا هفتاد نوع از انواع بلا را از او بگرداند. (1)
ب: امام موسى كاظم (عليه السلام) فرمود كه: «چون نماز مغرب را به جا آوردى، پاى خود را مگشا و با كسى سخن مگو، تا آنكه صد مرتبه بگويى: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ، لَاحَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ؛ و همچنين صد مرتبه در صبح بگويى؛ چه هر كه آن را بگويد، خدا صد نوع از انواع بلا را از او دفع كند...(2)
در رابطه با کم و زیاد نکردن در اذکار و مطابق دستور العمل عمل کردن به این روایت توجه بفرمایید:
امام صادق (علیه السلام) فرمود:
گاهی گرفتار می شوید و هیچ یاور و راه نجاتی نمی یابید. در این حال، دعای غریق را بخوانید و بگویید: “یا اللهُ یا رَحْمنُ یا رَحِیمُ یا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبی عَلَی دِینِکَ” عبدالله بن سنان می گوید من دعا را این گونه خواندم: “یا اللهُ یا رَحْمنُ یا رَحِیمُ یا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ و الأبصار ثَبِّتْ قَلْبی عَلَی دِینِکَ” و عبارت “و الابصار” را در آن اضافه کردم ، که امام صادق علیه السلام فرمود: إن الله عز و جل مقلب القلوب والابصار، ولکن قل کما أقول لک: “یا مقلب القلوب ثبت قلبی على دینک”. یعنی به راستی که خدای عزّوجل مقلب القلوب و الابصار است (یعنی جمله ای که اضافه کرده ای، از لحاظ معنا درست است)، اما آن‌چنان که من گفتم بگو (و چیزی اضافه یا کم نکنید) (3)
در واقع اذکار مانند دندانه کلید عمل می کنند، اگر دندانه یک کلید کم و زیاد گردد، قفل باز نمی گردد. در باز شدن قفل مشکلات، نیز باید دستوری را که معصوم (علیه السلام) توصیه نموده اند، رعایت نمود.
یا در چنین مواردی اذکار مانند کم و کیف نقشه گنج عمل می کند، اگر قرار باشد کسی به گنج برسد، باید دقیقا مطابق نقشه عمل نماید. به نحو دلخواه عمل نمودن و مخالف نقشه حرکت کردن، انسان را به گنج نخواهد رساند.
پی نوشت:
1.كلينى، محمد بن يعقوب، تحفة الأولياء(ترجمه أصول كافى)،دار الحديث، قم،ج4،ص415.
2.همان،ص441.
3.طبرسى، فضل بن حسن، إعلام الورى بأعلام الهدى (ط- الحديثة)،آل البيت، قم،1417 ق،ج2،ص238.