پرسش:
در آیات 103 تا 108 سوره ی مبارکه هود گفته شده که بهشتیان و جهنمیان تا زمانی که آسمانها و زمین برپاست، در بهشت و جهنم خواهند ماند!!!
درحالی که در بسیاری از آیات قرآن از نابودشدن و تغییر شکل دادن زمین و آسمان در هنگام برپایی قیامت و هنگام نفخ صور و هنگام سیحه خبر می دهد!
این آیات کریمه ی سوره مبارکه ی هود هم بیانگر بهشت و جهنم برزخی نیست که بتوان چنین توجیهی برای آن آورد و قطعاً در مورد قیامت سخن می گوید.
لطفاً توضیح لازم را در این مورد، مرحمت فرمایید
پاسخ:
جواب این سوال را خدای تبارك و تعالی در كلام خود آن جا كه از آسمان ها و زمینی برای قیامت كه غیر از آسمان و زمین دنیا است سخن گفته، داده است: قرآن كریم در این رابطه فرموده است: «یَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَیْرَ الْأَرْضِ وَ السَّماواتُ وَ بَرَزُوا لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ» (1) روزی که زمین به غیر این زمین ، و آسمانها [ به غیر این آسمانها ] مبدل گردد ، و [ مردم ] در برابر خدای یگانه قهار ظاهر شوند.
و نیز خدا از اهل بهشت حكایت می كند كه می گویند: «...الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذی صَدَقَنا وَعْدَهُ وَ أَوْرَثَنَا الْأَرْضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّةِ حَیْثُ نَشاءُ ...» (2) ستایش مخصوص خداوندی است كه وعده ی خود را بر ما محقق فرمود و ما را وارث همه ی سرزمین بهشت گردانید تا هر جای آن بخواهیم منزل گزینیم.
پس معلوم می شود برای آخرت نیز آسمان ها و زمینی است، همچنان كه در آن بهشت و دوزخ و برای هر یك سكنه و اهلی است، كه خدای تبارك و تعالی همه ی آن ها را به این وصف توصیف كرده كه نزد اویند، و فرموده: «مَا عِندَكمْ یَنفَدُ وَمَا عِندَ اللّهِ بَاقٍ...» (3). آنچه نزد شماست از بین می رود و آنچه نزد خداست باقی می ماند و به حكم این آیه آسمان و زمین آخرت از بین نمی رود و خلود بهشتیان در بهشت و دوزخیان در دوزخ محدود این آسمان و زمین است نه آسمان و زمین دنیا كه پایان عمرش همان ابتدای قیامت می باشد.
و این كه در آیه ی107 و 108 از سوره ی هود بقای بهشت و دوزخ و اهل آن دو را به مدت بقای آسمان و زمین محدود كرده، از این جهت است كه معنای این دو اسم از حیث آسمان و زمین بودن، هیچ وقت از بین نمی رود، آن كه از بین می رود یك نوع آسمان و زمین است و آن آسمان و زمین دنیایی است كه این نظام مشهود را دارد و امّا آسمان ها و زمینی كه بهشت در آن ها است و به نور پروردگار روشن می شود و به هیچ وجه از بین نمی رود و خلاصه جهان همواره آسمان و زمینی دارد.
با این تفاوت كه در آخرت نظام دنیائیش را از دست می دهد، پس روشن شد كه با این وضع، دیگر هیچ اشكالی باقی نمی ماند كه خلود در بهشت و جهنم را محدود به دوام آسمان و زمین كرده، در حالی كه آخرین اجل آسمان و زمین ابتدای قیامت است و از آن به بعد دیگر آسمان و زمین دنیا وجود نخواهد داشت هر چند آسمان و زمین آخرت باقی است.
از آن جایی كه روز قیامت و حساب با عالم برزخ متفاوت است و ویژگی خاص خودش را دارد و از آن جایی كه در آیات مورد سوال به ویژگی هایی اشاره شده كه از خصوصیات قیامت است، پی می بریم كه این آیات در رابطه به بهشت و جهنم اخروی سخن می گوید نه عالم برزخ. و وحدت سیاق آیات هم می طلبند كه آیه ی107 و 108 نیز مربوط به قیامت و زمین و آسمان اخروی باشد.(4)
این لینک را جهت کسب اطلاعات بیشتر مطالعه نمایید:
http://www.askdin.com/thread8072.html
پی نوشت ها:
1. ابراهیم:48.
2. زمر:74.
3. نحل:96.
4. ترجمه تفسير الميزان،طباطبايى، محمدحسين،جامعه مدرسين حوزه علميه قم،قم، 1374 ه. ش،چاپ پنجم.، ص6، 8، 19، 30.
http://www.askdin.com/showthread.php?t=53677&p=774295&viewfull=1#post774295