انگیزه اعراب برای حمله به ایران چه بود؟

پرسش:
انگیزه اعراب برای حمله به ایران چه بود؟

پاسخ:
 

1. برخی معتقدند که انگیزه اعراب از فتوحات ترویج اسلام بوده است. برای اینکه بخواهند اسلام را گسترش دهند دست به فتوحات زدند.

قبل از شروع جنگ "قادسیه" قاصد مسلمانان و فرمانده سپاه "ایران" با یکدیگر سخن گفتند که انگیزه مسلمانان از این جنگ به نوعی بیان شده است. "زهره" فرستاده مسلمین در گفتگويش با "رستم فرخّزاد" فرمانده "ایرانیان" به او گفت:«اي سردار ايراني، بدان که ما براي جهانگشايي و به منظور دنياطلبي و زياده خواهي به سوي شما نيامده ايم. بلکه تنها انگيزه ما براي حرکت و تلاش و جنب و جوش و مبارزه و جهاد، توجّه به آخرت است».
هنگامي که در ميان گفتگوها، "زهره" آئين اسلام و برخي معارفش را براي "رستم" بيان مي کند؛ "رستم" مي گويد:«چه نيکو است اين آئين». رستم آنقدر مجذوب آئين اسلام مي شود که به ميان بزرگان سپاه "ايران" رفته و به دفاع از موازين آيين اسلام پرداخته و آنها را به پذيرش اين آئين فرا مي خواند. هر چند سران سپاه که بر کثرت نفرات و تجهيزات خود مغرور شده بودند پيشنهاد "رستم" را نمي پذيرند. پس از اين نيز گفتگويي ديگر ميان "رستم" و "ربعي بن عامر" و همچنین "مغیرة بن شعبه" انجام شد که انگیزه آن ترویج اسلام معرفی شده است. (1)

1. برخی از منابع انگیزه حمله "اعراب" به "ایران" را دسترسی به غنائم و مال و ثروت "ایرانیان" می­دانند. نقل شده است هنگامي که "عمر بن خطّاب" مردم را به جنگ با "ايرانيان" فراخواند، استقبالي نکرده و بي توجّهي کردند. در اين گير و دار قبيله "ازد" مهيّاي جنگ شد، که "عمر" براي ترغيب بيشتر آنها به جنگ، غنائم "کسري" را يادآور شد. (2)

"مقدسي"، نيز در مورد دليل حمله "مسلمانان"، روايتي از "عمر بن خطّاب" نقل مي کند که قبل از حمله به "ايران" گفته بود: «خدا شما را به زبان رسول خويش گنج خسروان و قيصران وعده داده ‌است، برخيزيد و جنگ با فارس را ساز کنيد.»(3)
"مثني بن حارثه"، در "حيره"، مردم را به جهاد عليه "ايران" تحريک مي کرد، و به غارت خزائن ملوک "ساساني" تطميع مي نمود. از جمله کساني که براي غارت آبادي ها و خزائن ايران مامور شد، "جرير بن عبدالله بجلي" بود که پيروان زيادي داشت. وقتي "عمر" او را براي جنگ با "ايران" فرا خواند، "جرير" با "عمر" قرار گذاشت به اين شرط به جنگ مي رود که يک چهارم غنائم را براي خود و اتباعش بر دارد، و "عمر" اين شرط را پذيرفت، و "جرير" به سوي "ايران" حرکت کرد. (4)

1. انگیزه دیگر که میتوان از اهداف حمله "اعراب" به "ایران" برآورد نمود پیشگیری و بازدارندگی از حمله امپراطوری بزرگ "ایران" به "حجاز" و "اعراب" بود. مسلمانان برای اینکه مانعی جدی برای حمله ساسانیان به اعراب باشند خود پیش دستی کرده، دست به فتوحات زدند.
2. شاید انگیزه دیگر این باشد که صحابه برای سرپوش گذاشتن بر جنایاتی که در "مدینه" انجام دادند اعم از "غصب خلافت" و نادیده گرفتن حق حضرت علی (علیه السلام) همچنین شهادت حضرت زهرا (سلام الله علیها) و "غصب فدک" دست به فتوحات زدند تا اذهان عمومی جامعه اسلامی را از خیانتهایی که مرتکب شدند دور نمایند.

پی نوشتها :
1. ابن اثیر، الکامل، دار صادر، 1385ق،بیروت، ج 2 ص 450
2. فتوح البلدان‏، بلاذرى، احمد بن يحيى‏ ، دار و مکتبة الهلال، بیروت، 1988ق، ص 249
3. البدء و التاريخ، مطهر بن طاهر المقدسى، الثقافة الدینیه، بی تا، ج‏5، ص 169
4. بلاذری همان

http://www.askdin.com/showthread.php?t=63490&p=1000285&viewfull=1#post10...