پرسش:
آیا روایتی مبنی بر سیاهپوش کردن خانه در ایام محرم و صفر داریم؟ از کدام معصوم؟ آیا روایتی مبنی بر اینکه حضرت زهرا (س) به خانه ای که برای امام حسین(ع) سیاه پوش شده باشد سر میزند داریم؟
پاسخ:
سیاه پوش کردن خانه یکی از مصادیق عزاداری است که در کل مورد تایید می باشد. گرچه در این رابطه به صورت خاص روایتی ذکر نشده است اما کلیت عزاداری مورد تایید است و روایت و سیره اهلبیت نشان از اهمیت آن دارد.
مثلا 1. امام حسن(علیه‌السلام) در سوگ پدر، در حالیکه جامه سیاه برتن داشت براى مردم خطبه خواند.
ابن ابى الحدید در شرح نهج البلاغه، سیاه‌‌پوشى امام حسن(علیه‌السلام) را به نقل از ابو الحسن على بن محمّد مدائنى تاریخ نگار مشهور قرن 2 و 3 هجرى، (که در مدائن و بغداد مى‌زیسته و عصر امام صادق تا امام هادى (علیهما السلام) را درک کرده) آورده است.
امام به سوى مردم بیرون آمد؛ در حالى که جامه‌هاى سیاه پوشیده بود.(1)
2. پس از پایان خطبه تاریخى و افشاگرانه امام سجاد (علیه‌السلام) در مسجد دمشق منهال برخاست و عرض کرد: اى فرزند رسول خدا! چگونه صبح کردى؟ امام زین العابدین سلام الله علیه فرمود:
کیف حال من اصبح وقد قتل ابوه وقلّ ناصره وینظر الى حرم من حوله اسارى فقد فقدوا الستر والغطاء وقد اعدموا الکافل والحمى، فما ترانى الاّ اسیراً ذلیلا قدعدمت الناصر والکفیل قد کسیت انا واهل بیتى ثیاب الأسى وقد حرمت علینا جدید العرى.
چگونه است حال کسى که پدرش به قتل رسیده و یارانش اندک‌‌اند و اهل و عیالش اسیر و بى پوشش و حجاب و بى سرپرست و حامى هستند. پس مرا جز (به هیئت) اسیرى خوار (و گرفتار در چنگ دشمن) که یار و سرپرست خویش را از دست داده نمى‌بینى. همانا من و اهل بیتم لباس عزا پوشیده‌‌ایم و (پوشیدن) لباس نو بر ما روا نیست ..(2)
امام باقر(علیه‌السلام) در زمینه برپایى عزا در خانه‌ها برای امام حسین(علیه‌السلام) می فرماید:
«باید بر حسین(علیه‌السلام) ندبه و عزادارى و گریه کنید و بر اهل خانه خود دستور دهید که بر او بگریند . با اظهار گریه و ناله بر حسین(علیه‌السلام) مراسم عزادارى بر پا کنید و یکدیگر را با گریه و تعزیت در سوگ حسین(علیه‌السلام) ملاقات کنید».(3)
رنگ سیاه گذشته از اینکه داراى خواص و آثارى همانند خاصیت حجاب کامل و هیبت و صلابت است، متناسب ایام عزادارى در ابراز غم و اندوه است؛ زیرا شخص عزادار در مصیبت از دست دادن عزیزش داغدار و اندوهناک است و هیچ خوشى و شادمانى نمى‌‌‌تواند جاى آن را بگیرد.
به همین جهت مى‌‌بینیم که در نقاط مختلف عالم، مصیبت دیدگان از همین رنگ استفاده مى‌‌کنند و حتى دوستان نزدیک نیز براى ابراز همدردى با صاحب مصیبت سیاه مى‌‌پوشند و هرچه زمان مى‌‌گذرد این رسم منطقى پر رونق‌‌تر مى‌‌گردد و علت اصلى‌‌اش این است که رنگ سیاه ذاتاً حزن آور است.
« امام صادق (علیه‌السلام)به زنانى که شوهر از دست داده‌‌اند دستور مى‌‌دهد که لباس سیاه بپوشند و از پوشیدن لباسهاى رنگى خوددارى کنند.
وَعَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام أَنَّهُ قَالَ وَلَا تَلْبَسُ الْحَادُّ ثِیَاباً مُصَبَّغَةً وَلَا تَکْتَحِلُ وَلَا تَطَیَّبُ وَلَا تَتَزَیَّنُ حَتَّى تَنْقَضِیَ عِدَّتُهَا وَلَا بَأْسَ أَنْ تَلْبَسَ ثَوْباً مَصْبُوغاً بِسَوَادٍ ».
امام صادق علیه‌السلام فرمود: زن شوهر مرده جامه رنگى نپوشد وتا سپرى شدن ایام عده از پوشیدن لباسهاى رنگین، سرمه زدن، بوى خوش به کار بردن و زینت کردن بپرهیزد؛ اما پوشیدن لباس به رنگ سیاه اشکال ندارد.(4)
در مورد سر زدن حضرت زهرا (سلام الله علیها)به این مجالس هم روایتی به این مضمون یافت نشد.
پی نوشت ها:
1. إبن أبی‌الحدید المدائنی المعتزلی، ابوحامد عز الدین بن هبة الله بن محمد بن محمد (متوفای655 هـ)، شرح نهج البلاغة، تحقیق محمد عبد الکریم النمری، ج 16 ، ص22 ناشر: دار الکتب العلمیة، بیروت، لبنان، الطبعة: الأولى، 1418هـ - 1998م.
2. الحائری، جعفر عباس، (معاصر) بلاغة الإمام علی بن الحسین(ع)، ص93 ناشر: دار الحدیث للطباعة والنشر، ایران: قم المقدسة، الطبعة الأولى 1425 - 1383ش.
3. جواد محدثى ، فرهنگ عاشورا، ص 312، به نقل از کامل الزیارات ، ص 175.
4. النوری، المیرزا حسین (متوفای1320) مستدرک الوسائل ، ج 15،، ص361 تحقیق : مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، ناشر : مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث - بیروت – لبنان ،الطبعة الثانیة: 1408 – 1988.
http://www.askdin.com/showthread.php?t=63688&p=997208&viewfull=1#post997208