پرسش:
چرا حضرت علی (علیه السلام) باید بین بتهای داخل کعبه که نماد کفر و شرک هست به دنیا بیاید؟
پاسخ:
مقدمتاً لازم بذکر است؛ ولادت امام علی (علیه السلام) در کعبه، نه تنها اخبار و روایات صحیح السند بسیاری دارد بلکه در کتب شیعه و سنی به صورت متواتر نقل شده است. بسیاری از بزرگان اهل سنت نیز، این فضیلت را برای امیرالمومنین علی (علیه السلام) مطرح و اثبات کرده اند. بی شک، وجود مقدس مولای متقیان، علی بن أبی طالب (صلوات الله علیهما) در روز سیزدهم سال سی ام عام الفیل در خانه کعبه دیده به جهان گشود. بنابراین، بحث ولادت آن حضرت در داخل کعبه معظمه امری مسلم نزد فریقین تلقی شده که با مراجعه به کتب فریقین به این مسأله دست می یابیم.(1)
اما در پاسخ به این شبهه نکاتی را تقدیم می کنیم:
اولاً بايد توجه داشت همه کساني که به ولادت علي (عليه السلام) در خانه کعبه اشاره کرده اند، اين رخداد را فضيلت و افتخار بزرگ و منتی از جانب خدای متعال، بمنظور تعظیم شأن علي ـ عليه السلام ـ دانسته اند که به اذن الهي ديوار کعبه شکافته شده و فاطمه بنت اسد از اين طريق وارد کعبه شد و حضرت را درون کعبه به دنيا آورد، امری که نه قبل از او و نه بعد از او هیچ سابقه ای نداشته و ندارد.(2)
ثانیاً بر خلاف آنچه در این شبهه قدیمی و در پرسش شما آمده؛ خانه کعبه، مقدس ترين مکان روي زمين و عبادتگاهي است که ابتدا آدم (عليه السلام) آن را در مقابل «بيت المعمور» ساخت.(3) حضرت علي (عليه السلام) نيز در خطبه 190 نهج البلاغه مي فرمايد: «آيا نمي بينيد که خداي سبحان همه پيشينيان را از زمان آدم (عليه السلام) تا واپسين امت در اين جهان به سنگ هاي (روي هم چيده شده) آزمايش نمود، و آن را حرمتکده و خانه محترم و شکوهمند خويش ساخت».(4) قداست کعبه از نظر قرآن بسيار ديرين است و وجود بتها از قداست آن هرگز نکاسته، بر اساس آيات قرآن اولين خانه اي است که خداوند در آن عبادت شده. و در زمان حضرت ابراهيم (عليه السلام) به کمک فرزندش اسماعيل، به عنوان عبادتگاه مردم باز سازي شد. (5)
ثالثاً مورخان، آغاز بت پرستي در کعبه را دوره اي مي دانند که عمرو بن لحي بتي را که از شام آورده بود در درون کعبه قرار داد و مردم را به پرستش آن ترغيب کرد. (6) طبري مي نويسد: «داخل کعبه بت هبل در درون چاهي قرار داشت که هداياي کعبه را در آن مي نهادند».(7) بدون ترديد وجود بت ها در خانه کعبه شايسته اين مکان مقدس نبود امّا وجود مقطعي اين بت ها در خانه کعبه نمي توانست قداست و معنويت اصیل اين خانه را از بين ببرد. دلائل بسیاری مي توان براي تقدس خانه کعبه ذکر کرد که به دو مورد بسنده مي کنيم:
یک. رسول خدا (صلي الله عليه و آله) پيش از بعثت و پس از آن همواره کنار اين خانه مي آمد و پس از طواف، به عبادت مشغول مي شد.
دو. همان گونه که مي دانيم شهر مکه در سال هشتم هجري فتح شد بنابراين تا اين سال در خانه کعبه بت هم وجود داشته، با فتح اين شهر توسط پيامبر(صلی الله علیه و آله) بت ها نيز نابود شدند درحالي که کعبه در سال دوم هجري به عنوان قبله گاه مسلمانان معین شد. اگر اين تقدس وجود نداشت چگونه مي توانست به امر خدا يک بتخانه، بعنوان قبله گاه مسلمانان قرار گيرد؟(8)
در نتیجه؛ وجود مقطعي بت ها در خانه کعبه و بيت الله الحرام نمي توانست از تقدس عبادتگاه پيامبران و قبله گاه مسلمانان بکاهد. بنابراين تولد علي (عليه السلام) در خانه کعبه که با شکافتن ديوار کعبه براي فاطمه بنت اسد رخ داد فضيلتي بزرگ محسوب مي شود که همگان اعم از شیعه و سنی به آن اقرار کرده اند.
پی نوشت ها:
1. منابع شیعی: الشيخ المفيد ، أبي عبد الله محمد بن محمد بن النعمان العكبري البغدادي (متوفاي413هـ) ، الإرشاد في معرفة حجج الله علي العباد ، ج 1 ، ص 5 ، تحقيق : مؤسسة آل البيت عليهم السلام لتحقيق التراث ، ناشر : دار المفيد للطباعة والنشر والتوزيع - بيروت ، الطبعة : الثانية ، 1414هـ - 1993 م؛ الطوسي، الشيخ ابوجعفر، محمد بن الحسن بن علي بن الحسن (متوفاى460هـ)، تهذيب الأحكام، ج 6 ص 19، تحقيق: السيد حسن الموسوي الخرسان، ناشر: دار الكتب الإسلامية ـ طهران، الطبعة الرابعة،1365 ش؛ الشريف الرضي، خصائص الأئمة، ص 39، ناشر: مجمع البحوث الإسلامية - الآستانة الرضوية المقدسة؛ ابن شهرآشوب، رشيد الدين أبي عبد الله محمد بن علي السروي المازندراني (متوفاى588هـ)، مناقب آل أبي طالب، ج 2 ص 200، تحقيق: دکتر یوسف البقاعی، ناشر: دار الضواء و ...؛ منابع اهل سنت: حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج3، ص550؛ سبط بن جوزی، تذکرة الخواص، ص 10؛ حلبی شافعی، السيرة الحلبية، ج3، ص485؛ آلوسی، شرح الخریدة، ص 3 و 15؛ گنجی شافعی، كفاية الطالب، ص 405-406 و ... برای مطالعه بیشتر ر.ک: سایت مؤسسه تحقیقاتی ولیعصر (عجل الله فرجه).
2. محلاتي، سيد هاشم رسولي ، زندگاني امير المومنين ـ عليه السلام ـ تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، 1386ش، ص23؛ ابن البطريق اسدي، العمد، قم، جامعه مدرسين، 1407ق، اول، ص24.
3. عبدالرحمن بن خلدون، مقدمه، ترجمه گنابادي، محمد پروين، تهران، علمي و فرهنگي، 1375ش، ج2، ص690.
4. نهج البلاغه، خطبه 190.
5. بقره / 126 ـ 125 از آيات قرآن بر مي آيد که کعبه قديمي ترين معبد جهان است. حج / 29، و قداست کعبه با توجه به اين آيات نيز ثابت است.
6. الکلبي، هشام بن محمد، الاصنام، قاهره، افست تهران، نشر نو، چاپ دوم، 1364ش، ص9.
7. طبري، محمد بن جرير، تاريخ الطبري، ترجمه پاينده، ابوالقاسم، تهران، اساطير، 1375ش، ج3، ص793.
8. برگرفته از "مرکز مطالعات و پاسخ گويي به شبهات" با کمی تغییر.